خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - صمیم ارزانی: جزیره هرمز، این گوهر رنگارنگ در آب‌های نیلگون جنوب ایران، تنها مقصدی برای گردشگران طبیعت‌دوست نیست، بلکه از منظر علمی، یکی از ارزشمندترین ذخایر زمین‌شناسی کشور به شمار می‌آید. تنوع بی‌نظیر خاک‌ها و سنگ‌های رنگارنگ، حضور گنبدهای نمکی، دره‌های شگفت‌انگیز، سواحل نقره‌ای و غارهای چشم‌نواز نمکی، دلایلی هستند که موجب شده‌اند کارشناسان از این جزیره به‌عنوان «بهشت زمین‌شناسان» یاد کنند.
همین ویژگی‌های منحصربه‌فرد، ظرفیت تبدیل هرمز به یک ژئوپارک جهانی را به‌خوبی نمایان می‌سازد؛ مکانی که می‌تواند به‌عنوان موزه‌ای طبیعی در عرصه بین‌المللی در فهرست یونسکو ثبت شود.
ژئوپارک‌ها مناطقی با اهمیت زمین‌شناسی بین‌المللی هستند که نه تنها از جنبه علمی و آموزشی دارای ارزش‌اند، بلکه نقشی کلیدی در توسعه پایدار، حفاظت محیط‌زیست و توانمندسازی جوامع محلی ایفا می‌کنند. بنابراین، ثبت جهانی جزیره هرمز تنها یک دستاورد علمی نیست، بلکه می‌تواند سکوی پرتابی برای رشد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه محلی باشد.
نقشه‌راه تبدیل هرمز به ژئوپارک جهانی
برای رسیدن به این هدف بزرگ، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و همکاری نهادهای مختلف با محوریت فرمانداری هرمز است. فرماندار، به‌عنوان نماینده عالی دولت در منطقه، می‌تواند نقشی کلیدی در آغاز، هدایت و پیگیری این پروژه ایفا کند.
۱. تشکیل کارگروه تخصصی ژئوپارک هرمز: با حضور کارشناسان زمین‌شناسی، میراث فرهنگی محیط زیست، دانشگاه‌ها و نمایندگان جامعه محلی، این کارگروه وظیفه طراحی نقشه راه، مدیریت پروژه و تدوین مستندات ثبت جهانی را بر عهده خواهد داشت.
۲. شناسایی و مستندسازی ژئوسایت‌ها: با همکاری متخصصان، باید مکان‌هایی مانند دره مجسمه‌ها، ساحل سرخ، کوه نمکی، غارهای نمکی و دیگر نقاط شاخص زمین‌شناسی به‌صورت علمی بررسی، نقشه‌برداری، تصویربرداری و توصیف شوند.
۳. ایجاد زیرساخت‌های گردشگری پایدار: ساخت مراکز بازدید، موزه زمین‌شناسی، تابلوهای چندزبانه اطلاع‌رسانی، سرویس‌های بهداشتی در نقاط پرتردد، و تربیت راهنمایان حرفه‌ای محلی از ملزومات اولیه تبدیل هرمز به یک ژئوپارک معتبر است.
۴. آموزش و توانمندسازی جامعه محلی: برگزاری دوره‌های آموزشی برای جوانان، زنان و راهنمایان محلی، توسعه صنایع‌دستی متناسب با ویژگی‌های ژئوپارک، و ترویج هنر بومی نظیر نقاشی با خاک، از عوامل مهم در بهره‌برداری پایدار از ظرفیت‌های جزیره هستند.
۵. تهیه پرونده رسمی برای یونسکو: تدوین پرونده‌ای کامل شامل اطلاعات علمی، فرهنگی، مدیریتی و زیست‌محیطی، با الگوبرداری از ژئوپارک قشم و دیگر نمونه‌های موفق جهانی، گام کلیدی در مسیر ثبت جهانی است.
۶. جذب حمایت‌های ملی و بین‌المللی:
فرمانداری بندرعباس باید با جلب همکاری سازمان میراث فرهنگی، وزارت علوم، سازمان حفاظت محیط زیست و نیز نهادهایی همچون یونسکو، روند ثبت جهانی را تسریع کند.
کنترل ورود گردشگران، طراحی مسیرهای مشخص، محدودسازی تردد خودروها در مناطق حساس، و آموزش عمومی برای حفاظت از ژئوسایت‌ها، شرط لازم برای تداوم ارزش ژئوپارک است.
ژئوپارک بودن تنها به زیبایی طبیعی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه نیازمند حفاظت، آموزش، مدیریت و مشارکت فعال مردمی است. جزیره هرمز با همه ظرفیت‌هایش می‌تواند در کنار ژئوپارک‌های مطرح جهان در فرانسه، چین یا پرتغال بدرخشد. این موفقیت نه تنها موجب جذب گردشگر علمی از سراسر جهان خواهد شد، بلکه منبعی پایدار از درآمد و هویت فرهنگی برای مردم شریف هرمز فراهم می‌سازد.
اکنون که ایران با ثبت ژئوپارک قشم، تجربه موفقی در این زمینه کسب کرده، زمان آن فرا رسیده که گام بعدی را با هرمز برداریم. با همدلی فرمانداری، نهادهای علمی، مردم و رسانه‌ها، می‌توان رؤیای ژئوپارک جهانی شدن هرمز را به واقعیتی غرورآفرین تبدیل کرد و این جزیره زیبا را به نگین زمین‌شناسی خاورمیانه بدل ساخت.
نگاه صیانتی باید بر جزیره حاکم شود
جواد تختی فعال حوزه گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: تاکنون فرصت‌سوزی‌های زیادی در رابطه با جزیره هرمز، انجام شده است اما زمان آن رسیده است تا نگاه صیانتی بر جزیره هرمز حاکم شود و جلوی از بین رفتن گنجینه‌های زیستی در هرمز گرفته شود.
وی افزود: در ماجرای ساحل نقره‌ای صرفاً مردم مقصر نیستند، انداختن تقصیر گردن مردم تنها پاک کردن صورت مسئله است، اگر کلیپ دعوای بومیان جزیره با برخی گردشگران بر سر برداشتن خاک ساحل نقره‌ای منتشر نمی‌شد، الان ساحل چه وضعیتی داشت؟ همچنان مسئولان در غفلت بودند و نه خانی آمده بود و نه خانی رفته بود؛ مسئولان باید یک سوزن به خود بزنند و یک جوالدوز به دیگران؛ بی‌توجهی‌ها باعث شده است که با همین سرعت فرهنگ بومی جزیره نشینان نیز مورد هجمه باشد.
این فعال حوزه گردشگری گفت: پای برخی سودجویی‌ها هم در میان است، بخشی از خاک جزیره ممکن است برای استفاده در صنعت لوازم آرایشی به غارت رفته باشد.
تختی خاطرنشان کرد: باید یک متولی برای اکوسیستم جزیره مشخص شود تا بدانیم یقه چه کسی را باید بگیریم و مطالبه گری کنیم.
ارسال ۱۰ بسته خاک به اداره کل محیط زیست هرمزگان
داوود مرزی‌زاده، مدیر روابط عمومی اداره‌کل محیط زیست هرمزگان اعلام کرد که تاکنون تنها ۱۰ بسته خاک جزیره هرمز به این اداره‌کل ارسال شده است.
به گفته وی، ارسال این بسته‌ها از طریق پست انجام می‌شود و معمولاً روزانه تنها یک یا دو بسته به مقصد می‌رسد.
