جمعه 05 اردیبهشت 1404
Friday, 25 April 2025
عصر ایران؛ فرزانه احمدی- مذاکرات امروز میان ایران و آمریکا در عمان در جریان است و چشم میلیون‌ها ایرانی به اخباری است که از محل گفت‌وگوها خارج می‌شود، چراکه تجربه به آنها نشان داده است که معمولا بازار دلار – حتی اگر برای کوتاه‌مدت- تحت تاثیر مذاکرات قرار می‌گیرد.
باز شدن گره تحریم‌ها می‌تواند صادرات و واردات و نقل و انتقال پول و دلار را آسان‌تر کند و به دلیل ورود دلار بیشتر به کشور قیمت آن را کاهش بدهد. کم شدن نرخ دلار هم بر قیمت بسیاری از اجناس که در ایران مستقیم یا غیرمستقیم به واردات بستگی دارد، اثر خواهد گذاشت و این به معنای تاثیر مستقیم مذاکرات بر معیشت و سطح زندگی مردم است.
قطار روابط ایران و آمریکا که نزدیک به پنج دهه است همچنان در پیچ و خم مسیر مانده، حالا به یک پیچ مهم دیگر رسیده که معلوم نیست به کجا ختم می‌شود.
در این میان مردم باز هم چشم و گوش به رسانه‌ها دارند. هر بار با رسیدن اخبار جدید از مذاکرات دلار هم تکانی به خود می‌دهد تا نشان بدهد بازار هم اخبار مذاکرات را دنبال می‌کند. با این اوصاف تاکنون قیمت دلار چقدر تحت تاثیر مذاکرات قرار داشته است؟
ماجرا از زمان روحانی شروع شد
شاید پیش از این مهمترین قدم میان آمریکا و ایران زمانی برداشته شد که برای اولین بار دو رییس‌جمهور دو کشور بعد از انقلاب با هم گفت‌و گو کردند.
حسن روحانی و باراک اوباما 5 مهر ماه 1392 در جریان نخستین سفر رئیس دولت یازدهم به مجمع عمومی سازمان ملل به‌صورت تلفنی مذاکره کردند. قیمت دلار 4 مهر آن سال حدود 3 هزار و 50 تومان بوده است، این رقم دو روز بعد به حدود سه هزار و هفتاد تومان رسید و در نهایت در روزهای بعد مقداری کاهش داشت. مهر ماه با رقم سه هزار تومان تمام شده است.
پس از آن توافق موقت ژنو درباره برنامه هسته‌ای در 3 آذر همان سال به نتیجه رسید. این توافق موقت که مقدمه‌ای برای یک توافق جامع بود، میان ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل یعنی ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه به اضافه آلمان نوشته شد.
در حالی که حسن روحانی، رییس جمهور وقت، دولت را با قیمت دلار سه هزار و 260 تومان تحویل گرفته بود، پس از چند ماه و طی انتشار اخباری مبنی بر مذاکره و در نهایت با دستیابی به توافق اولیه هسته‌ای، قیمت دلار به حدود دو هزار و 900 تومان در سه آذر رسیده بود.
نزدیک به 20 ماه بعد، سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ توافق هسته‌ای با نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در وین اتریش بین ایران، و گروه ۱+۵ بسته شد. در شروع سال 94 بار دیگر قیمت دلار بالا رفته و به سه هزار و 400 تومان نزدیک شده بود. بعد از اعلام رسمی اخبار توافق، قیمت دلار تا سه هزار و 240 تومن پایین آمد و در نهایت دلار، تیرماه را با همین حدود قیمت پشت سر گذاشت.
دولت ترامپ و شوک دلاری
با روی کار آمدن دونالد ترامپ در اول بهمن 1395، قیمت دلار روند صعودی خود را آغاز کرده و به بیشتر از سه هزار و 600 تومان رسیده بود. ترامپ در در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ رسماً خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد. قیمت دلار از مدت‌ها قبل روند صعودی خود را آغاز کرده بود، به طوری که در ابتدای سال 97 به حدود پنج هزار و چهل تومان رسید. پس از آن و با خروج ترامپ از برجام، دلار شش هزار و پانصد تومان را رد کرد.
انتخاب ترامپ برای بار دوم به ریاست جمهوری امریکا، پس از یک وقفه چهار ساله، در تاریخ نیمه آبان 1403 اتفاق افتاد. نرخ دلار در آن زمان حدود 69 هزار تومان بود. چند ماه بعد در زمان ورود رسمی او به کاخ سفید، دلار به کانال 80 هزار تومان وارد شده بود.
در هفته گذشته که اخبار رسمی درباره مذاکرات ایران و آمریکا اعلام شد، دلار چند هزار تومان افت داشت و به زیر 100 هزار تومان رسید. دیروز مذاکرات دو کشور به صورت غیرمستقیم برگزار شد و انتشار اخباری مبنی بر مثبت بودن گفت‌وگوها، در همان روز قیمت را تا حدود 96 هزار تومان کاهش داد.
قرار است مذاکرات ایران و امریکا هفته آینده ادامه داشته باشد. حالا دو روز بعد، نرخ دلار همچنان نزولی است و تا این لحظه در حدود 82 هزار تومان است. باید دید در آینده مذاکرات به کجا می‌رسد و چه تاثیری بر نرخ دلار دارد؟
