چرا ترامپ می‌خواهد جنگ اوکراین را تمام کند؟

در طول تاریخ، قدرت‌های بزرگ اغلب کشورهای کوچک‌تر را در راستای تجدید آرایش‌های استراتژیک معامله کرده‌اند. امروز هم شاید شاهد لحظه‌ای مشابه باشیم. تعجیل دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، درباره صلح نیست؛ بلکه درباره تغییر موقعیت غرب برای چیزی است که او مبارزه ژئوپلیتیکی واقعی قرن بیست و یکم می‌داند: مبارزه با چین.

خوسانبای کاتیبجانوف استاد علوم سیاسی دانشگاه نیویورک در تارنمای تحلیلی خبری ژئوپولیتیکس (thegeopolitics) می‌نویسد:

• برای ترامپ، روسیه یک حواس‌پرتی است؛ چین دشمن واقعی است. او معتقد است اروپا بیش از حد درگیر پوتین است و باید به مقابله با پکن تغییر جهت دهد.
• یک توافق سریع در اوکراین، حتی اگر کی‌یف را مجبور کند که امتیازهای بزرگ بدهد، از نظر او، منابع غربی را برای این مبارزه بزرگ‌تر آزاد می‌کند.
• اما این یک توهم خطرناک است. اگر ترامپ توافقی را به اوکراین تحمیل کند، غرب را تقویت نخواهد کرد. بلکه آن را متلاشی می‌کند و هم اروپا و هم نظم جهانی را آسیب‌پذیرتر از همیشه رها می‌کند.

پایان دادن به جنگ اوکراین برای تمرکز بر چین

• ترامپ هرگز به صراحت اعلام نکرده که چین در مقایسه با روسیه، اولویت اصلی سیاست خارجی اوست.
• اما اقدامات او گویاتر از کلماتش هستند. رویکرد او به امور جهانی مدت‌هاست که تحت تأثیر دیدگاه «اول آمریکا» شکل گرفته است و در آن دیدگاه، چین به عنوان بزرگترین رقیب اقتصادی و استراتژیک برای سلطه آمریکا مطرح است.
• ترامپ در طول هر دو دوره ریاست جمهوری‌اش، طور مداوم چین را به عنوان چالش بزرگتر معرفی کرده است.
• او در این راستا با اعمال تعرفه‌ها، پکن را به در پیش گرفتن شیوه‌های اقتصادی ناعادلانه متهم کرده است.

موضع ترامپ در برابر روسیه

• موضع ترامپ در مورد روسیه مبهم‌تر بوده است: گاهی خصمانه، گاهی آشتی‌جویانه.
• ترامپ هرگز روسیه را به عنوان تهدید معرفی نکرده است. در عوض، لفاظی‌ها و سیاست‌های او نشان‌دهنده این باور است که روسیه یک نگرانی ثانویه است.
• از نظر ترامپ حتی روسیه می‌تواند یک شریک بالقوه در تلاش برای مهار چین باشد.

کاتیبجانوف می‌نویسد: «این منطق توضیح می‌دهد که چرا ترامپ برای حل و فصل جنگ در اوکراین عجله دارد، حتی اگر به معنای تحمیل امتیازهای دردناک به کی‌یف باشد. او اروپا را بیش از حد پرت و بیش از حد درگیر مبارزه با مسکو می‌بیند، در حالی که از نظر او، پکن خطر واقعی بلندمدت است. ترامپ با پایان دادن سریع به جنگ، امیدوار است توجه ناتو را از روسیه به سمت پکن تغییر دهد و اروپا را مجبور کند با دستور کار استراتژیک گسترده‌تر او همسو شود.»

نگاهی فراتر از اروپا

• جاه‌طلبی‌های ترامپ اما فراتر از صرفاً تغییر اولویت‌های اروپا است.
• ترامپ معتقد است که راضی کردن پوتین می‌تواند روابط رو به رشد روسیه با چین را سست کند. به ویژه که آنهل از زمان آغاز جنگ اوکراین همکاری‌های اقتصادی و نظامی خود را بیشتر کرده‌اند.
• ترامپ، که همیشه معامله‌گر بوده معتقد است که می‌تواند با ارائه چیزی که پوتین به شدت می‌خواهد ـ یعنی پایان حمایت نظامی غرب از اوکراین ـ در ازای کاهش وابستگی روسیه به پکن، از این موضوع بهره‌برداری کند.
• ایده او این است که با تضمین توافقی در اوکراین، محور روسیه و چین را نیز تضعیف کند.

استاد علوم سیاسی دانشگاه نیویورک می‌نویسد: اما این یک محاسبه خطرناک است. دلیل کمی وجود دارد که باور کنیم پوتین، پس از به دست آوردن آنچه در اوکراین می‌خواهد ناگهان از چین فاصله بگیرد. واقعیت این است که مشارکت روسیه با پکن نه تنها ناشی از ضرورت، بلکه ناشی از خصومت مشترک نسبت به نظم تحت رهبری غرب است. ژس حتی اگر ترامپ یک پیروزی آسان در اوکراین را به پوتین هدیه کند، برای شکستن پیوندهایی که مسکو و پکن را به هم متصل می‌کند کافی نخواهد بود.