ارز دیجیتال چیست؟ آموزش صفر تا صد رمزارز به زبان ساده

برای ورود به دنیای پیچیده و هیجان‌انگیز ارزهای دیجیتال، نخستین و بنیادی‌ترین قدم، درک دقیق این پرسش است: «ارز دیجیتال چیست؟» این سؤال، نقطه‌ی آغاز فهم بسیاری از مفاهیم مهم در حوزه‌ی بلاک چین، سرمایه‌گذاری مدرن، فناوری مالی (فین‌تک) و اقتصاد آینده است. کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)، رمزارز، ارز رمزنگاری‌شده یا ارز دیجیتال، همگی به نوعی پول و سیستم پولی اشاره دارند که از دانش و علم رمزنگاری (Cryptography) برای تأمین امنیت تراکنش‌های آن‌ استفاده می‌شود.

حال سؤال اینجاست که این سیستم چگونه کار می‌کند؟ امنیت آن چگونه تأمین می‌شود؟ چه مزایا و معایبی دارد؟ چرا کشورهای مختلف ازجمله آمریکا علاقه زیادی به این نوع پول‌های دیجیتال دارند؟ قوانین کشورها برای استفاده از ارزهای دیجیتال چیست؟ در این مطلب، به تمام این سؤالات درباره کریپتوکارنسی‌ها پاسخ خواهیم داد.

ارز دیجیتال یا رمزارز چیست؟

کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) از دو کلمه «Crypto» و کارنسی (Currency) به‌معنای «رمز ارز یا رمزارز» تشکیل شده است. البته امروزه، اکثر ایرانیان بیشتر از کلمه «ارز دیجیتال» استفاده می‌کنند. ارز دیجیتال، مثل پول نقد اینترنتی است! تصور کنید یک پول بدون واسطه بانک‌ها و دولت‌ها داشته باشید که با آن بتوانید در سراسر دنیا خرید کنید یا سرمایه‌گذاری‌های پرسود انجام دهید. این پول، همان ارز دیجیتال یا رمزارز است.

ارزهای دیجیتال کاربردهای فراوانی دارند. از پرداخت‌های بین‌المللی سریع و ارزان گرفته تا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوآورانه و حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم، رمزارزها امکانات جدیدی را پیش روی کاربران قرار می‌دهند. این امکانات بر بستر فناوری بلاک چین ایجاد شده‌اند که امنیت و شفافیت را تضمین می‌کند.

بیت کوین (Bitcoin) اولین شبکه بلاک چینی شناخته‌شده بازار است که در سال ۲۰۰۹ آغاز به‌کار کرد. ارز دیجیتال این شبکه که خودش هم بیت کوین نام دارد و با نماد BTC شناخته می‌شود، به‌خاطر بدیع بودن، شفافیت و امنیتش توانست محبوبیت زیادی بین همه افراد سراسر جهان پیدا کند.

بیشتر بخوانید: دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger) چیست؟

ارز دیجیتال به زبان ساده

برای تعریف ارز دیجیتال به زبان ساده، می‌توانیم بگوییم یعنی یک سیستم پولی غیرمتمرکز که هیچ بانک یا واحد مرکزی اختیار و قدرت کنترل آن را ندارد؛ در عوض، همه‌چیز روی یک فضای دیجیتال مشترک که «بلاک چین» نام دارد، ثبت می‌شود.

در ادامه، نه فقط یک فرد، بلکه همه افراد فعال در شبکه باید روی معتبر بودن تراکنش شما به توافق برسند تا تأیید و ثبت شود. پس از ثبت نیز امکان پاک کردن، تغییر دادن یا دستکاری کردن تراکنش وجود ندارد. هرکسی می‌تواند اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها از جمله تاریخ و ساعت، آدرس گیرنده و فرستنده و مقدار ارسالی را ببیند، اما هویت واقعی افراد پشت آدرس‌ها مشخص نیست. بنابراین، ارزهای دیجیتال به‌مراتب ناشناسی بیشتری نسبت به تراکنش‌های بانکی سنتی دارند.

رمزارزها چگونه کار می‌کنند؟

قبل از اینکه به جزئیات فنی بپردازیم، بیایید با یک مثال ساده شروع کنیم. فرض کنید می‌خواهید به دوستتان پولی را انتقال دهید. در دنیای سنتی، این کار از طریق بانک انجام می‌شود. اما در دنیای رمزارزها، این انتقال مستقیماً و بدون واسطه انجام می‌شود. رمزارزها نوعی پول دیجیتال هستند که بر پایه فناوری بلاک چین کار می‌کنند.

همانطور که گفتیم، ارزهای دیجیتال از یک فضای دیجیتال مشترک به‌نام دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger) که بلاک چین یک نمونه از آن است، برای ثبت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. بلاک چین مانند یک دفتر حسابداری دیجیتال است که تمام تراکنش‌ها در آن ثبت می‌شوند. هر تراکنش به صورت یک بلاک به این زنجیره اضافه می‌شود.

در سیستم بانکی، شما پول فیزیکی‌تان را به یک شعبه بانک واریز می‌کنید و با استفاده از کارت بانکی، قادر به خرید کالا یا دریافت مبلغ کالای فروخته‌شده خود از دیگران هستید. برای مثال، وقتی با کارت بانکی خرید می‌کنید، بانک تراکنش را تأیید و مبلغ را از حساب شما به حساب فروشنده منتقل می‌کند. در این سیستم، بانک تمام اطلاعات شما را دارد، می‌تواند تراکنش‌هایتان را تأیید یا رد کند. علاوه‌براین، شما می‌توانید پول‌ها را به‌صورت فیزیکی از حسابتان دریافت و خرج کنید. در این سیستم، بانک حتی قدرت بازگردانی تراکنش‌ها را نیز دارد.

اما در سیستم رمزارزی یا کریپتویی که مبتنی بر فناوری بلاک چین است، یک سری افراد مسئولیت تأیید تراکنش‌ها را برعهده می‌گیرند که به آن‌ها ماینر (Miner) یا اعتبارسنج (Validator) می‌گویند. برای مثال، فرض کنید می‌خواهید یک واحد بیت کوین به دوستتان بفرستید. این تراکنش توسط ماینرها یا اعتبارسنج‌ها تأیید می‌شود. پس از اینکه ماینرها یا اعتبارسنج‌ها نسبت به معتبر بودن تراکنش شما با یکدیگر به توافق رسیدند، روی بلاک چین ثبت و برای همیشه ماندگار می‌شود. در این حالت، برای ذخیره و ارسال و دریافت ارزهای دیجیتال نیز به یک فضای دیجیتال خاص به‌نام کیف پول دیجیتال (Digital Wallet) یا والت کریپتو (Cryptocurrency Wallet) نیاز داریم.

الگوریتم اجماع چیست؟

به فرایندی که اعتبارسنج‌ها براساس آن‌ها روی معتبر بودن تراکنش‌ها به توافق می‌رسند، اجماع «Consensus» می‌گویند. الگوریتم‌های اجماع نقش حیاتی در امنیت و عملکرد شبکه‌های بلاک چین ایفا می‌کنند. آن‌ها تضمین می‌کنند که تمام شرکت‌کنندگان در شبکه بر سر وضعیت بلاک چین به توافق می‌رسند و از تقلب و دستکاری جلوگیری می‌کنند. هر شبکه بلاک چینی قوانین خاصی برای رسیدن به این توافق دارد که به آن الگوریتم اجماع (Consensus Algorithm) می‌گویند.

اثبات کار (Proof of Work) و اثبات سهام (Proof of Stake) دو تا از معروف‌ترین الگوریتم‌های اجماع در شبکه‌های بلاک چینی هستند.

الگوریتم اثبات کار

در شبکه‌های بلاک چینی رمز ارزی مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW)، افرادی به‌نام ماینر (Miner) حضور دارند که از دستگاه‌های تخصصی استفاده می‌کنند. این افراد ابتدا یک سری تراکنش را انتخاب کرده و درون یک بلاک که هنوز تأیید نشده است، قرار می‌دهند.

سپس فرمول‌های پیچیده بلاک چین مربوط به بلاک‌شان را حل می‌کنند. اولین نفری که بتواند فرمول شبکه را حل کند، می‌تواند بلاکی که حاوی تراکنش‌ها بوده است را در شبکه پخش کند. درصورتی که دیگر افراد فعال در شبکه هم آن بلاک و اعتبار تراکنش‌های داخلش را تأیید کنند، بلاک به شبکه اضافه می‌شود. در این حالت، تراکنش‌های داخل آن نیز برای همیشه روی بلاک چین ثبت می‌شوند.

مزایا:

• امنیت بالا: الگوریتم اثبات کار به دلیل نیاز به قدرت محاسباتی بالا، از شبکه‌های بلاک چین در برابر حملات محافظت می‌کند.
• تمرکززدایی: فرآیند استخراج به افراد مختلف امکان مشارکت می‌دهد و از تمرکز قدرت جلوگیری می‌کند.
• اثبات شده: این الگوریتم به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته و کارایی خود را در طول زمان ثابت کرده است.

معایب:

• مصرف انرژی بالا: استخراج با الگوریتم اثبات کار نیازمند مصرف برق بسیار زیادی است که نگرانی‌های زیست‌محیطی را به دنبال دارد.
• مقیاس‌پذیری پایین: به دلیل زمان‌بر بودن فرآیند استخراج، سرعت انجام تراکنش‌ها در این شبکه‌ها پایین است.
• تمرکز استخراج: با افزایش سختی استخراج، استخراج‌کنندگان بزرگ با تجهیزات پیشرفته شانس بیشتری برای موفقیت دارند که می‌تواند منجر به تمرکز قدرت شود.

بیشتر بخوانید: دستگاه ماینر چیست؟

الگوریتم اثبات سهام

در شبکه‌های بلاک چینی ارز دیجیتال که از الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کنند، افرادی به‌نام اعتبارسنج یا ولیدیتور (Validator) حضور دارند که ابتدا یک مقدار مشخص از ارز دیجیتال بومی شبکه را اصطلاحاً استیک (Stake) یا سهام‌گذاری می‌کنند تا به‌عنوان نوعی وثیقه برای درستی فعالیت آن‌ها عمل کند.

این افراد نیز تراکنش‌ها را در یک بلاک قرار داده و در شبکه پخش می‌کنند. درصورتی‌که باقی اعتبارسنج‌های شبکه نیز بلاک و اعتبار تراکنش‌ها را تأیید کنند، آن بلاک به شبکه افزوده و تراکنش‌های داخلش روی بلاک چین برای همیشه ثبت می‌شود.

درصورتی که اعتبارسنج‌ها کارشان را درست انجام ندهند و تراکنش‌های نامعتبر را تأیید کنند، ممکن است از سمت شبکه جریمه شوند و ارزهای استیک‌شده‌شان را از دست بدهند.

مزایا:

• مصرف انرژی کمتر نسبت به الگوریتم اثبات کار.
• کاهش نیاز به سخت‌افزارهای گران‌قیمت برای استخراج.
• افزایش سرعت و مقیاس‌پذیری تراکنش‌ها.
• ایجاد انگیزه برای مشارکت در شبکه و حفظ امنیت آن.

معایب:

• احتمال تمرکز قدرت در دست دارندگان بزرگ ارز دیجیتال.
• آسیب‌پذیری در برابر حملات «هیچ چیز در خطر نیست» (Nothing at Stake).
• پیچیدگی بیشتر در پیاده‌سازی و مدیریت نسبت به اثبات کار.

استخراج ارزهای دیجیتال چیست؟

استخراج یا ماینینگ (Mining) کاری است که در شبکه‌های بلاک چینی مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات کار انجام می‌شود. همانطور که گفتیم، ماینرها ابتدا یک سری تراکنش را داخل یک بلاک قرار داده و سپس فرمول پیچیده آن را براساس معیارهایی که شبکه مشخص کرده است، حل می‌کنند.

اما ثبت بلاک و تراکنش‌های داخل آن روی بلاک چین پس از تأییدشدن توسط همه افراد فعال در شبکه، تنها نتیجه الگوریتم اجماع اثبات کار نیست؛ بلکه ماینری که زودتر از بقیه توانسته بود بلاک معتبر را پیدا کند، در ازای زحمتش از شبکه پاداش به‌صورت ارز دیجیتال می‌گیرد.

مثلاً در شبکه بیت کوین، ماینرها، ارز دیجیتال ‌BTC را در ازای کارشان پاداش می‌گیرند. به کل این فرآیند، استخراج یا ماین کردن می‌گویند.

بیشتر بخوانید: ماینینگ یا استخراج بیت کوین چیست؟

کاربردهای ارزهای دیجیتال چیست؟

اکنون که بیش از ۱۵ سال از عمر بیت کوین به‌عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال می‌گذرد، رمز ارزها کاربردهای بیشتری از صرفاً معامله و سوداگری پیدا کرده‌اند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

انتقال پول به سراسر دنیا

رمزارزها انتقال پول بین‌المللی را ساده‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر کرده‌اند. این ویژگی به‌ویژه برای افرادی که برای خانواده خود در کشورهای دیگر پول می‌فرستند بسیار مفید است.

پرداخت حقوق کارمندان

رمزارزها برای پرداخت حقوق و دستمزد هم کاربرد دارند. اگر با شرکت‌های بین‌المللی کار می‌کنید و در دریافت حقوق‌تان به‌صورت سنتی مشکل دارید، ارزهای دیجیتال جایگزین بسیار مناسبی هستند.

خرید محصولات و خدمات

بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین و شرکت‌های بزرگ مانند مایکروسافت، پی‌پال و استارباکس پرداخت با رمزارز را به گزینه‌های پرداختشان اضافه کرده‌اند. با افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال و کاهش نوسان قیمت آن‌ها، احتمالاً شاهد گسترش کاربردشان برای خرید محصولات خواهیم بود.

کسب درآمد با بازی در فضای دیجیتال

بازی‌های متاورسی و بلاک چینی مانند دیسنترالند (Decentraland) و اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) از محبوب‌ترین نمونه‌های بازی‌های بلاک چینی هستند که می‌توانید با فعالیت در آن‌ها از جمله خرید و فروش زمین‌های مجازی، ارز دیجیتال کسب کنید.

کسب درآمد با استیکینگ

در شبکه‌های مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات سهام که پیشتر توضیح دادیم، شما می‌توانید ارزهای دیجیتال‌تان را در یک شبکه خاص مانند اتریوم (Ethereum) استیک (Stake) یا سهام‌گذاری کرده و در ازای آن سود ماهانه و سالانه کسب کنید. این روش از نظر مفهومی، مشابه سرمایه‌گذاری بلندمدت در بانک‌های سنتی است.

بیشتر بخوانید: استیکینگ چیست؟ آموزش کامل Staking با مثال

کسب درآمد با فعالیت در دیفای

دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز یک بخش جذاب از بازار ارزهای دیجیتال است که برخی از کارهای معمول در بانک‌های سنتی را وارد فضای کریپتوکارنسی کرده است. وام‌دهی و وام گرفتن یکی از این نمونه‌هاست.

فعالیت‌های دیگری مانند تأمین نقدینگی برای صرافی‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز (Decentralized Crypto Exchange) نیز از جمله روش‌های کسب درآمد با رمز ارزها در دیفای است.

ذخیره ارزش در برابر بی‌ثباتی اقتصادی

بیت کوین و دیگر رمزارزهای کمیاب می‌توانند مانند طلا، به‌ویژه در کشورهایی که با بحران مالی، تورم بالا یا کنترل‌های سرمایه‌ای شدید مواجه‌اند، نقش ذخیره ارزش را ایفا کنند.

توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی

شما می‌توانید از طریق بلاک چین دارایی‌هایی مانند ملک، سهام یا آثار هنری را به توکن‌های دیجیتال تبدیل کنید. این کار، نقدشوندگی را افزایش داده و دسترسی به سرمایه‌گذاری را برای افراد بیشتری فراهم می‌کند. به این نوع از ارزهای دیجیتال، دارایی دنیای واقعی (Real-world Asset) یا RWA می‌گویند.

بیشتر بخوانید: توکن دارایی دنیای واقعی (RWA) چیست؟ معرفی ۱۰ ارز برتر حوزه RWA

مروری بر تاریخچه ارزهای دیجیتال

کسانی که از تاریخ درس نمی‌گیرند، محکوم به تکرار اشتباهات آن هستند. در این قسمت، بد نیست نگاهی کوتاه بر مهمترین اتفاقات در تاریخ رمز ارزها داشته باشیم.

۱۹۹۸ تا ۲۰۰۸ – سال‌های پیش از بیت کوین

بااینکه بیت کوین اولین کریپتوکارنسی رسمی بازار کریپتو است، اما پیش از آن نیز تلاش‌هایی برای ساخت یک ارز دیجیتال انجام شده بود. دو نمونه از این تلاش‌ها، پروژه‌های بی‌مانی (B-Money) و بیت گلد (Bit Gold) بودند که هیچ‌گاه موفقیت لازم را کسب نکردند.

۲۰۰۸ – ظهور ساتوشی ناکاموتو

در سال ۲۰۰۸، مقاله‌ای با عنوان «بیت کوین – یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا‌به‌همتا» در یک انجمن فهرست ایمیلی (Mailing List) با موضوع رمزنگاری منتشر شد. نویسنده این مقاله، فردی بود با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) بود که هویت واقعی او تا به امروز یک راز باقی مانده است.

۲۰۰۹ – تولد بیت کوین

در ژانویه ۲۰۰۹ (دی ۸۸) نرم‌افزار بیت کوین به‌صورت عمومی منتشر و فرآیند ماینینگ و استخراج آن آغاز شد.

۲۰۱۰ – ارزش‌گذاری بیت کوین برای اولین‌بار

تا سال ۲۰۱۰، بیت کوین فقط استخراج می‌شد و راه خرید و فروش مشخصی برای آن وجود نداشت، بنابراین قیمت‌اش هم مشخص نبود. اما در همین سال، برای اولین بار شخصی به‌نام لازلو هانیچ (Laszlo Hanyecz) تصمیم به فروش بیت کوین‌هایش گرفت و در ازای پرداخت ۱۰ هزار واحد بیت کوین، دو عدد پیتزا خرید.

بیشتر بخوانید: روز پیتزای بیت کوین مبارک؛ داستان دو پیتزای ۱۴هزار میلیارد تومانی!

۲۰۱۱ – ظهور رمزارزهای رقیب

با رشد محبوبیت بیت کوین و گسترش ایده پول‌های رمزنگاری‌شده و غیرمتمرکز، اتریوم (Ethereum) به‌عنوان دومین ارز دیجیتال بازار راه‌اندازی شد. پس از آن، رفته‌رفته ارزهای دیجیتال دیگری مانند لایت کوین (Litecoin)، بیت کوین کش (Bitcoin Cash) و دوج کوین (Dogecoin) نیز متولد شدند که امروزه به آن‌ها آلت کوین (Altcoin) یا آلترناتیو کوین (Alternative Coin) به‌معنای «کوین جایگزین» می‌گوییم.

همه ارزهای دیجیتال به‌غیر از بیت کوین، آلت کوین هستند.

۲۰۱۴ – کلاه‌برداری‌ها و سرقت‌ها

طبیعی است که ارزی با ویژگی‌هایی چون ناشناس بودن و تمرکززدایی (Decentralization)، هدف جذابی برای مجرمان باشد. در ژانویه ۲۰۱۴ (دی ۹۳)، بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال بیت کوین دنیا یعنی مت گاکس (Mt.Gox) هک شد و بیش از ۸۵۰ هزار واحد بیت کوین به سرق رفت.

بیشتر بخوانید: داستان هک صرافی Mt.Gox، بزرگترین سرقت تاریخ بیت کوین

۲۰۱۶ – انفجار عرضه اولیه کوین (ICO)

در سال ۲۰۱۶، محبوبیت اتریوم به‌خاطر ویژگی‌های بدیع آن مانند برنامه‌نویسی قرارداد هوشمند (Smart Contract) و برنامه‌های غیرمتمرکز (Decentralized Application) شدیداً افزایش یافت و عرضه اولیه سکه (ICO) به‌عنوان روشی جذاب برای جذب سرمایه بین سازندگان پروژه‌های ارز دیجیتال رواج یافت.

بیشتر بخوانید: ICO چیست؟

۲۰۱۷ – ۲۰ هزار دلاری شدن بیت کوین

در آن سال، ارزش کل بازار کریپتوکارنسی‌ها به بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار رسید و بیت کوین اولین سقف تاریخی بزرگ خود روی ۲۰ هزار دلار را ثبت کرد.

۲۰۱۸ – بازگشت به واقعیت

رشد بازار رمزارزها پایدار نبود و در نتیجه، ترکیدن حباب و سقوط قیمت‌ها اجتناب‌ناپذیر بود. بسیاری از پروژه‌ها به‌دلیل طراحی ضعیف یا جاه‌طلبی بیش از حد، فروپاشیدند.

۲۰۱۹ تا امروز – حل مشکلات واقعی

پروژه‌هایی که از سقوط سال ۲۰۱۸ جان سالم به در بردند، ویژگی مشترکی داشتند: آن‌ها به حل مشکلات واقعی می‌پرداختند و خدمات جدیدی ارائه می‌دادند. سرمایه‌گذاران اکنون بیشتر به مدل کسب‌وکار پروژه‌ها توجه می‌کنند تا صرفاً نوع توکن یا کاربرد آن در خرید و فروش روزمره.

نقش فناوری بلاک چین در ارزهای دیجیتال چیست؟

فناوری بلاک چین (Blockchain)، پایه و اساس کار رمز ارزهاست. بیت کوین، اتریوم و اکثر ارزهای رمزنگاری‌شده بازار از این تکنولوژی برای ثبت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. چند بخش اصلی در یک بلاک چین وجود دارد که بنیان آن را تشکیل می‌دهد:

بلاک‌ها

بلاک‌ها (Block) با روشی به‌نام هشینگ (Hashing) به‌صورت زنجیره‌وار به یکدیگر متصل می‌شوند. هر بلاک یک هش دارد که هنگام تولید بلاک بعدی، برای ساخت هش آن نیز به‌کار می‌رود. این ویژگی باعث اتصال بلاک‌ها به یکدیگر می‌شود.

درواقع همین موضوع است که امکان دستکاری بلاک‌ها و تغییر تراکنش‌های داخل آن‌ها را تقریباً غیرممکن می‌کند؛ حتی جزئی‌ترین تغییر در یک بلاک، باعث تغییر هش آن و درنتیجه، تغییر هش بلاک‌های بعدی‌اش می‌شود. حالا چون بلاک چین به‌صورت عمومی برای همه در دسترس است، این تغییر نیز برای همه قابل مشاهده است و عملاً امکان انجام آن وجود ندارد.

استخراج یا استیکینگ

فرآیند ماینینگ مهمترین انگیزه مالی برای فعالیت ماینرهاست. در شبکه‌های مبتنی بر اثبات کار، ماینرها پازل‌های رمزنگاری را حل می‌کنند و اولین کسی که بتواند یک بلاک معتبر پیدا کند، پاداش آن بلاک به‌همراه کارمزد تراکنش‌های داخل آن را دریافت خواهد کرد. درحال‌حاضر در سال ۲۰۲۵، استخراج هر بلاک بیت کوین، ۳.۱۲۵ واحد BTC برای ماینر آن پاداش به‌همراه دارد.

در شبکه‌های اثبات سهام نیز که مبتنی بر استیکینگ و سهام‌گذاری ارز دیجیتال هستند، اعتبارسنج‌ها یا همان ولیدیتورها، تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کرده و پاداش دریافت می‌کنند. مقدار پاداش در شبکه‌های اثبات سهام معمولاً به معیارهای مختلفی مثل پاداش خود بلاک، مقدار کارمزد تراکنش‌ها و یک سری معیار دیگر بستگی دارد و ثابت نیست.

بیشتر بخوانید: آموزش استخراج بیت کوین + معرفی بهترین دستگاه‌های ماینینگ

نودها

در کنار ماینرها و اعتبارسنج‌ها، یک سری از افراد معروف به نود یا گره (Node) هم هستند که معمولاً تاریخچه بلاک چین را در اختیار دارند و کار تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها و بلاک‌ها را انجام می‌دهند. البته لازم به ذکر است که ماینرها و اعتبارسنج‌ها هم خودشان نوعی نود محسوب می‌شوند. این افراد به تأمین امنیت شبکه کمک بسیار بزرگی می‌کنند.

بیشتر بخوانید: نود یا گره (Node) چیست؟

ارزهای دیجیتال چه تفاوتی با پول‌های معمولی دارند؟

برخی ویژگی‌های منحصر به فرد سبب ایجاد تمایز بین ارزهای دیجیتال و پول‌های معمولی شده است. البته تمام این ویژگی‌ها در همه ارزهای دیجیتال وجود ندارد و می‌توان استثنائاتی را نیز مشاهده کرد.

اولین ویژگی ارزهای دیجیتال غیرقابل برگشت بودن تراکنش‌هاست. اگر انتقال ارز دیجیتالی را انجام دهید و تراکنش شما تایید شود، دیگر نمی‌توانید آن را برگردانید و این کار تنها در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که گیرنده مایل به انجام این کار باشد. اما این شیوه در بانک‌ها متفاوت است. اگر شما به اشتباه پولی را به حساب شخصی دیگر انتقال داده باشید، در نهایت با پیگیری قضایی می‌توانید آن را پس بگیرید. اما اگر بیت کوین یا ارز دیجیتال دیگری را اشتباها به آدرس دیگری بفرستید، باید بیخیال آن شوید!

دومین ویژگی منحصربفرد ارزهای دیجیتال ناشناس بودن یا نیمه ناشناس بودن آن‌هاست. آدرس کیف پول‌ها که همان نقش شماره کارت یا شماره حساب را در حساب‌های بانکی دارند، شامل اطلاعات هویتی شما نمی‌شوند. این آدرس‌ها که از رشته عبارات حروف و اعداد تشکیل شده‌اند را تنها با بررسی تاریخچه تراکنش‌ها و تحلیل‌های عمیق می‌توان به هویت افراد پیوند زد. البته برخی ارزهای دیجیتال پیگیرگریز و حریم خصوصی محور مانند مونرو، زی‌کش و گرین طوری طراحی‌ شده‌اند که شناسایی هویت را خیلی سخت و تقریبا غیرممکن می‌کنند.

بیشتر بخوانید: ارز پیگیرگریز چیست؟

سومین ویژگی رمزارزها جهانی یا فرامرزی بودن آن‌هاست. ارسال پول به نقاط مختلف دنیا ممکن است با سیستم‌های فعلی تا چندین روز طول بکشد ولی ارزهای دیجیتال این کار را در عرض چند دقیقه می‌توانند انجام دهند. ارزهای دیجیتال محدودیت مرزی نمی‌شناسند و آن‌ها را می‌توان از هر نقطه‌ای در دنیا به نقطه دیگر فرستاد.

چهارمین ویژگی امنیت ارزهای دیجیتال است. این امنیت در مبادلات درون شبکه‌ای توسط قدرت هش به اشتراک گذاشته شده توسط افراد (در سیستم‌های اثبات کار) تامین می‌شود. از طرفی سیستم رمزنگاری کلید عمومی و کلید خصوصی این امکان را به اشخاص می‌دهد که خودشان کنترل پول‌های دیجیتالشان را بر عهده بگیرند و شخص دیگری نتواند به آن‌ها دسترسی پیدا کند.

پنجمین ویژگی که رمزارزها را نسبت به پول‌‌های معمولی متمایز کرده، انحصاری نبودن آن‌هاست. افراد برای اینکه بتوانند از شبکه‌های ارز دیجیتال مختلفی مانند بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و غیره استفاده کنند، نیازی نیست از شخص یا گروه و سازمانی اجازه بگیرند. آن‌ها می‌توانند کل تاریخچه تراکنش‌ها را دانلود کرده و خودشان بدون نی

انواع ارز دیجیتال چیست؟

انواع ارزهای دیجیتال از جنبه‌های مختلف مانند کاربرد، حوزه فعالیت، ماهیت، شبکه، نوسان قیمت و حریم شخصی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از مهمترین انواع کریپتوکارنسی‌ها را می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:

ارزهای پرداختی (Payment Cryptocurrencies)

این ارزها برای انتقال ارزش به‌صورت همتابه‌همتا و بدون واسطه‌های مرکزی مانند بانک‌ها طراحی شده‌اند. هدف آن‌ها، ارائه تراکنش‌های سریع‌تر، ارزان‌تر و امن‌تر نسبت به روش‌های سنتی است. برای مثال، لایت کوین (LTC) می‌تواند در دسته ارزهای پرداختی قرار بگیرد.

ارزهای زیرساختی (Infrastructure Cryptocurrencies)

این دسته شامل ارزهای دیجیتالی است که به‌عنوان پایه‌ای برای ایجاد بلاک چین‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز عمل می‌کنند. به‌عنوان مثال، اتریوم (ETH) به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بسازند.

ارزهای دیفای (DeFi Cryptocurrencies)

این ارزهای رمزنگاری شده خدمات مالی غیرمتمرکز مانند وام‌دهی، استقراض، استیکینگ، ییلد فارمینگ (Yield Farming) و معامله دارایی‌ها را بدون نیاز به واسطه‌های سنتی ارائه می‌دهند. مثلاً میکر دائو (MKR) یک ارز دیفای است که برای امور وام‌دهی غیرمتمرکز کاربرد دارد.

ارزهای خدماتی (Service Cryptocurrencies)

این دسته شامل ارزهای دیجیتال است که دسترسی به خدمات خاصی مانند ذخیره‌سازی غیرمتمرکز داده یا مدیریت هویت دیجیتال را در اکوسیستم بلاک چین فراهم می‌کنند. به‌عنوان مثال، از چین لینک (LINK) برای اتصال داده‌های دنیای واقعی به قراردادهای هوشمند روی بلاک چین استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: آینده چین لینک

ارزهای رسانه و سرگرمی (Media and Entertainment Cryptocurrencies)

این ارزها در صنایع خلاقانه برای پاداش‌دهی به هنرمندان، خرید محتوای دیجیتال، بازی یا تعامل در پلتفرم‌های رسانه‌ای استفاده می‌شوند. برای مثال، آدیوس (AUDIO) یک پلتفرم پخش موسیقی غیرمتمرکز مشابه اسپاتیفای است که به هنرمندان برای اشتراک‌گذاری محتوا پاداش می‌دهد.

کوین‌ها و توکن‌ها (Coins و Tokens)

به هر ارز دیجیتالی که بلاک چین اختصاصی خود را داشته باشد کوین (Coin) و به هر رمز ارزی که روی بلاک چین‌(های) دیگر فعالیت کند، توکن (Token) می‌گویند.

برای مثال، بیت کوین و اتریوم از نوع کوین هستند، اما ارز یونی (UNI) متعلق به صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ، شبکه اختصاصی خود را ندارد و روی اتریوم فعالیت می‌کند.

استیبل کوین‌ها (Stablecoins)

استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که ارزش آن‌ها به دارایی‌های پایدار مانند دلار آمریکا یا طلا متصل است و مانند دیگر ارزهای رمزنگاری‌شده نوسان قیمتی ندارند. مثلاً تتر (USDT) یک استیبل کوین متصل به دلار است و قیمت هر واحد آن همیشه برابر ۱ دلار آمریکاست.

میم کوین‌ها (Memecoins)

میم کوین‌ها رمزارزهایی هستند که صرفاً برای سرگرمی ساخته شده‌اند و هدف خاصی ندارند. دوج کوین (DOGE) و پپه (PEPE) دو تا از محبوب‌ترین میم کوین‌های بازار هستند.

توکن‌های ان اف تی (NFT)

توکن ان اف تی که مخفف Non-fungible Token و به‌معنای توکن غیرمثلی است، نوعی رمزارز هستند که هر واحد آن، یک نسخه منحصربه‌فرد است. برخلاف بیت کوین که هر واحد آن با واحد دیگر دقیقاً از نظر ویژگی و قیمت برابر است، هر توکن ان اف تی خصوصیات و قیمت متفاوتی دارد و شخص مالک، دارنده انحصاری آن محسوب می‌شود.

مثلاً توکن‌های کریپتوپانکس (CryptoPunks) از جمله اولین مجموعه توکن‌های غیرمثلی بودند که هنوز هم محبوبیت زیادی بین کاربران دارند.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currencies) یا CBDCها

این‌ها نسخه‌های دیجیتالی ارزهای فیات هستند که توسط بانک‌های مرکزی صادر و پشتیبانی می‌شوند. بااینکه این نوع دارایی‌ها را به‌خاطر استفاده از فناوری بلاک چین می‌توان نوعی رمزارز حساب کرد، اما مهمترین ویژگی عمومی این حوزه یعنی تمرکززدایی را ندارد؛ بانک مرکزی هر کشور مسئول کنترل تراکنش‌های این دارایی‌هاست.

۱۰ ارز دیجیتال برتر بازار کدامند؟

با مراجعه به سایت کوین مارکت کپ‌ (CMC) که یکی از محبوب‌ترین وبسایت‌های گردآوری داده‌های مربوط به بازار کریپتو محسوب می‌شود، می‌توانید لیست کل ارزهای دیجیتال بازار را مشاهده کنید. به استناد لیست این وبسایت، ۱۰ ارز دیجیتال برتر از نظر ارزش و سرمایه موجود در بازارشان به‌ترتیب شامل موارد زیر هستند:

۱. بیت کوین (Bitcoin – BTC)

بیت کوین اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز دنیاست که در سال ۲۰۰۹ راه‌اندازی شد. این کوین برای انتقال پول بدون واسطه و ذخیره ارزش استفاده می‌شود، عرضه‌اش محدود به ۲۱ میلیون واحد است و از مکانیزم اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند.

۲. اتریوم (Ethereum – ETH)

اتریوم یک پلتفرم بلاک چینی است که امکان اجرای قراردادهای هوشمند و ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. رمزارز بومی آن ETH نام دارد. اتریوم قبلاً با مکانیزم اثبات کار فعالیت می‌کرد، اما چند سال پی، سیستم آن به مکانیز اجماع اثبات سهام تغییر یافت.

۳. تتر (Tether – USDT)

تتر، بزرگترین استیبل کوین بازار با پشتوانه دلار آمریکاست. این ارز باثبات، برای فرار از نوسانات بازار ارز دیجیتال و انجام تراکنش‌های پایدار کاربرد دارد. بااینکه شرکت سازنده این استیبل کوین به‌نام Tether Ltd همیشه گفته ذخیره نقدی معادل توکن‌های در گردش را در خزانه خود نگهداری می‌کند، اما ادعاهای آن به‌خاطر شفاف نبودن مورد انتقاد بوده است.

۴. ریپل (Ripple – XRP)

ریپل برای انتقال سریع و ارزان پول در سطح بین‌المللی طراحی شده است. بیشتر توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی استفاده می‌شود و برخلاف بسیاری از ارزهای دیجیتال، از بلاک چین سنتی استفاده نمی‌کند و دفترکل توزیع‌شده مخصوص به خودش را دارد. سرعت بالای تراکنش‌ها و کارمزد کم از مهمترین ویژگی‌های ریپل هستند.

۵. بایننس‌کوین (Binance coin – BNB)

بایننس کوین رمزارز اختصاصی صرافی ارز دیجیتال بایننس (Binance) است که ابتدا روی اتریوم ساخته و بعد به زنجیره اختصاصی خود منتقل شد. این ارز دیجیتال برای پرداخت کارمزد معاملات، شرکت در لانچ‌پدها و استفاده در خدمات اکوسیستم بایننس کاربرد دارد.

۶. یو اس دی سی (USD Coin – USDC)

یو اس دی کوین یا یو اس دی سی یک استیبل کوین با پشتوانه دلار است که توسط شرکت سیرکل (Circle) و با همکاری صرافی آمریکایی کوین بیس توسعه یافت. این ارز باثبات شفافیت بالاتری نسبت به تتر دارد و گزارش حسابرسی منظم منتشر می‌کند.

۷. سولانا (Solana – SOL)

سولانا یک پلتفرم بلاک چینی محبوب با تمرکز بر سرعت بالا و کارمزد پایین است. این شبکه در کنار اثبات سهام، از الگوریتم منحصربه‌فردی به نام «اثبات تاریخچه (PoH)» استفاده می‌کند. به‌خاطر کارمزد بالای تراکنش‌های اتریوم، سولانا اخیراً در حوزه دیفای، میم کوین‌ها و ان اف تی (NFTها) توانسته گوی رقابت را از آن برباید.

۸. ترون (TRON – TRX)

ترون پلتفرمی برای اشتراک‌گذاری محتوای دیجیتال و اجرای قراردادهای هوشمند است. هدف آن، حذف واسطه‌ها در حوزه رسانه و سرگرمی دیجیتال است، سرعت بالا و کارمزد کم دارد.

۹. دوج کوین (Dogecoin – DOGE)

دوج کوین که اولین میم کوین بازار است، در ابتدا به‌عنوان یک شوخی در سال ۲۰۱۳ ساخته شد، اما بعدها محبوبیت زیادی پیدا کرد. این ارز دیجیتال برای پرداخت‌های خرد در برخی از فروشگاه‌ها کاربرد دارد.

۱۰. کاردانو (Cardano – ADA)

کاردانو نیز پلتفرم بلاک چینی مبتنی بر مکانیزم اثبات سهام است که بر مبنای تحقیقات دانشگاهی و بررسی‌های علمی طراحی شده است. هدف این پروژه، ارائه زیرساختی امن، مقیاس‌پذیر و پایدار برای قراردادهای هوشمند است.

دلیل محبوبت ارزهای دیجیتال چیست؟

ارزهای دیجیتال به دلیل بازار پرنوسان‌شان، فناوری که در آن‌ها به کار رفته و همچنین ایده‌های آزادی‌خواهانه‌ای که دارند، به سرعت بین مردم به محبوبیت بالایی دست یافتند. تا جایی که امروزه بسیاری از افراد به دنبال خرید ارز دیجیتال هستند.

بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوپایی آن‌ها، نوسانات زیادی دارد و ممکن است در یک روز قیمت یکی از آن‌ها تا چندصد درصد رشد کرده و یا چند ده درصد ریزش کند.

فناوری به کار رفته در ارزهای دیجیتال با به کارگیری علم رمزنگاری که پایه آن ریاضیات است، امکان تقلب را از افراد می‌گیرد و سیستم‌های پرداختی را در جهت راستگویی تشویق می‌کند.

علاوه‌ بر این، جنبه آزادی‌خواهانه و کنار گذاشتن واسطه‌ها باعث شده تا افرادی که نسبت به سیستم‌های مالی سنتی بدبین بودند نیز به سمت ارزهای دیجیتال متمایل شوند.

اکنون که با مفهوم ارز دیجیتال چیست آشنا شدید، نوبت به درک معیارهای بنیادین شبکه‌ها و نحوه ارزیابی ارزش ذاتی آن‌ها می‌رسد. برای شروع کار می‌توانید مطلب تحلیل فاندامنتال بیت کوین ما را مطالعه کنید.

چگونه ارز دیجیتال بخریم و بفروشیم؟

خرید و فروش ارزهای دیجیتال بسیار ساده است طی چند مرحله ساده قابل انجام است:

خرید

• انتخاب صرافی ارز دیجیتال ایرانی یا خارجی
• ثبت‌نام و احراز هویت
• واریز تومان به حساب
• انتخاب ارز دیجیتال دلخواه
• وارد کردن مقدار مقدار
• خرید رمزارز

ازآنجاکه صرافی‌های خارجی به‌خاطر تحریم‌ها دردسرهای زیادی برای کابران ایرانی دارند، بهتر است برای شروع، از صرافی‌های ایرانی استفاده کنید. با مراجعه به مطلب بهترین صرافی ارز دیجیتال ایرانی می‌توانید لیست بهترین گزینه‌های بازار را مشاهده نمایید.

فروش

• ورود به حساب کاربری در صرافی
• انتخاب ارز دیجیتال مورد نظر برای فروش
• وارد کردن مقدار دلخواه
• فروش ارز دیجیتال

برای آشنایی با جزئیات بیشتر آموزش خرید ارز دیجیتال از صرافی‌‌های ایرانی و خارجی به مقاله ما مراجعه کنید.

کیف پول‌ها و امنیت ارزهای دیجیتال

برای نگهداری و ذخیره‌سازی ارزهای دیجیتال باید از یک فضای مخصوص به‌نام کیف پول‌های کریپتویی استفاده کنید. کیف پول‌های دیجیتال مخصوص ارزهای دیجیتال در حالت کلی به دو دسته سرد (Cold) و گرم (Hot) تقسیم می‌شوند:

کیف پول‌های سرد

کیف پول‌های سرد به‌خاطر ذخیره‌سازی آفلاین کلیدهای خصوصی مربوط به دارایی‌های شما در یک محیط امن، بیشترین امنیت را بین همه کیف پول‌ها دارند. والت‌های سخت‌اافزاری و کاغذی از این نوع هستند.

والت سخت‌افزاری

والت‌های سخت‌افزاری شبیه به یک حافظه فلش USB هستند که به کامپیوتر یا موبایل متصل می‌شوند. این والت‌ها رایگان نیستند و بسته به مدل و برند، از ۷۰ تا صدها دلار قیمت دارند.

ضمناً به‌خاطر نیاز به اتصال به موبایل یا کامپیوتر، شاید کار کردن با آن‌ها برای معاملات روزمره خیلی راحت نباشد. به‌همین‌خاطر، این ولت‌ها عموماً برای ذخیره‌سازی بلندمدت و حجم بالای ارزهای دیجیتال توصیه می‌شوند.

لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) از معروف‌ترین کمپانی‌های سازنده والت‌های سخت‌افزاری هستند.

والت کاغذی

کیف پول‌های کاغذی نوع دیگری از والت‌ها هستند که شما مثلاً با مراجعه به یک وبسایت، دو تا کلید برای آن تولید می‌کنید؛ یکی کلید خصوصی (Private Key) و یکی کلید عمومی (Public Key). کلید خصوصی شبیه به رمزعبور دارایی‌های شماست که به‌هیچ وجه نباید در اختیار فرد دیگری قرار بدهید. کلید عمومی اما همان آدرس حساب شماست که از آن می‌توانید برای دریافت ارزهای دیجیتال استفاده کنید.

اگر تازه‌وارد هستید، توصیه می‌شود از والت‌های کاغذی استفاده نکنید. این کیف پول‌ها ریسک‌های امنیتی زیادی دارند.

کیف پول‌های گرم

نرم‌افزار کیف پول‌های موبایل، دسکتاپ، افزونه مرورگر و والت صرافی‌ها در گروه والت‌های گرم قرار می‌گیرند. علت چنین نام‌گذاری این است که این کیف پول‌ها چون روی موبایل و کامپیوتر شما نصب می‌شوند، معمولاً دائم به اینترنت متصل هستند. این والت‌ها رایگان‌اند و تنها کافی است نرم‌افزار آن‌ها را از یک پلتفرم معتبر مانند وبسایت رسمی یا گوگل پلی و اپ استور دانلود و نصب کنید.

بااینکه ولت‌های گرم عموماً امنیت خوبی دارند، اما چون کلیدهای خصوصی شما را در داخل خود دستگاه ذخیره می‌کنند، درصورتی که خود دستگاه موبایل یا کامپیوترتان هک شود، احتمال دسترسی هکرها به این کلیدها نیز وجود خواهد داشت. بنابراین، شدیداً باید مراقب فعالیت‌تان در فضای اینترنت باشید.

از بهترین کیف پول‌های گرم و نرم‌افزاری می‌توان تراست والت (Trust Wallet)، متامسک (MetaMask) و تون کیپر (Tonkepper) را نام برد.

آیا سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال خوب است؟

خوب یا بد بودن سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال یک دیدگاه کاملاً شخصی است. باتوجه به جایگاهی که امروزه ارزهای رمزنگاری شده پیدا کرده‌اند، تخصیص دادن بخشی از سبد سرمایه‌گذاری‌تان به ارزهای دیجیتال می‌تواند ایده خوبی باشد. بااین‌حال، باید چند نکته را در این خصوص رعایت کنید:

پیدا کردن ارزهای پرپتانسیل

همه ارزهای دیجیتال ارزش سرمایه‌گذاری ندارند. امروزه بازار پر از توکن‌های بی‌ارزش و حتی کلاهبرداری است. از طرفی، سرمایه‌گذاری در ارزهای بزرگ مانند بیت کوین که به قول بسیاری از افراد دیگر رشدشان را کرده‌اند، شاید سودآوری آنچنان زیادی به‌همراه نداشته باشد.

بنابراین، حتماً باید تحقیقات کاملی انجام داده و درصورت لزوم، با متخصصان این حوزه برای پیدا کرده ارزهای پرپتانسیل مشورت کنید.

تنوع‌بخشی به سبد سرمایه

اگر مقداری سرمایه دارید، همه آن را وارد بازار کریپتو نکنید و بین دارایی‌های مختلف مانند طلا، سهام، فارکس و هر بازار پرپتانسیل دیگری تقسیم کنید.

بیشتر بخوانید: پورتفولیو یا سبد ارز دیجیتال چیست؟ چگونه پورتفولیوی ارز دیجیتال بسازیم؟

مدیریت ریسک

مدیریت ریسک نیز یکی دیگر از اصول سرمایه‌گذاری موفق در بازارهای مالی است. پیش از ورود به بازار کریپتوکارنسی‌ها، حتماً دانش‌تان را در این حوزه افزایش دهید.

قیمت رمزارزها از کجا می‌آید؟

عوامل زیادی هستند که روی قیمت ارزهای دیجیتال تأثیر می‌گذارند از جمله:

عرضه و تقاضا

عرضه و تقاضا مهمترین کفه‌های ترازو هستند که در هر بازار مالی از جمله کریپتوکارنسی‌ها کار می‌کنند. هرچه عرضه یک رمز ارز کمتر و تقاضا برای آن بیشتر باشد، قیمت آن در طول زمان افزایش خواهد یافت.

برای مثال، عرضه بیت کوین به ۲۱ میلیون واحد محدود است و بسیاری لقب «طلای دیجیتال» را به آن داده‌اند. این ویژگی باعث کمیابی بیت کوین در طول زمان و در صورت افزایش تقاضا، باعث رشد قیمت آن می‌شود.

عوامل اقتصادی

شرایط اقتصاد جهانی از جمله تورم، نرخ بهره، رکود و بیکاری نیز بر قیمت‌ها تأثیرگذار هستند. مثلاً با افزایش نرخ تورم، افراد به‌دنبال دارایی‌های ذخیره ارزش و مقاوم در برابر تورم مانند بیت کوین و طلا می‌روند.

بااین‌حال، بااینکه برخی از ارزهای رمزنگاری‌شده ممکن است در شرایط اقتصادی نامطلوب ثبات و حتی عملکرد بهتری داشته باشند، اما برخلاف دارایی‌هایی مانند طلا، ارزهای دیجیتال عموماً نوسانات بالایی دارند. به‌همین‌خاطر، مدیریت ریسک در چنین شرایطی اهمیت بسیار زیادی پیدا می‌کند.

قوانین و سیاست‌ها

با تغییر دیدگاه ناظران قانونی و سیاست قدرتمداران نسبت به بازار کریپتوکارنسی‌ها، قیمت این دسته از دارایی‌ها نیز تغییر می‌کند. مثلاً، زمانی که دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس جمهور آمریکا، در توییتی برخی از ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین، اتریوم، کاردانو، سولانا و ریپل را به‌عنوان ارزهای ذخیره استراتژیک این کشور معرفی کرد، قیمت این ارزها با رشد‌های چند ده درصدی همراه شد.

بیشتر بخوانید: ارزهای ذخیره استراتژیک آمریکا کدامند؟ بررسی تاثیر تصمیم ترامپ بر بازار کریپتو

پیشرفت فناوری

پیشرفت‌های مستمر در فناوری بلاک چین و عرضه ارزهای دیجیتال جدید نیز می‌تواند بازار را تحت‌تأثیر قرار داده و قیمت سایر کوین‌ها را کاهش دهد. از آنجایی که فناوری همیشه در حال بهبود و سریع‌تر شدن است، ارزهای قدیمی‌تر که روی شبکه‌های کندتر و کمتر پیشرفته ساخته شده‌اند، ممکن است در طول زمان دچار افت ارزش شوند.

اخبار

انتشار اخبار و اطلاعیه‌های جهانی مانند جنگ و اخبار مربوط به پیشرفت‌ها یا ناکامی‌های خود پروژه‌های کریپتویی نیز می‌تواند بر قیمت‌ها تأثیرگذار باشد.

برای مثال، انتشار خبر ورشکستگی صرافی FTX، بازار ارزهای دیجیتال را به‌شدت تکان داد و بر قیمت ارزهای مختلف تأثیر گذاشت. به‌همین ترتیب، فروپاشی شبکه ترا لونا (Terra Luna) در سال ۲۰۲۲ نیز باعث کاهش ارزش دیگر رمز ارزهای بزرگ بازار شد.

احساسات بازار

احساسات بازار معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل بالا هستند و به‌تنهایی یک عامل مستقل محسوب نمی‌شوند. واکنش معامله‌گران به تغییرات، می‌تواند اثرات زنجیره‌واری در بازار ایجاد کند و با افزایش یا کاهش اعتماد، سرمایه‌گذاری‌ها را تغییر دهد.

آیا ارزهای دیجیتال قانونی هستند؟

معاملات ارزهای دیجیتال در اکثر نقاط جهان قانونی است، اما برخی از کشورها قوانین خاص خودشان را بر آن‌ها اعمال کرده‌اند. مالیات، ماینینگ و افق فعالیت صرافی‌های ارز دیجیتال از جمله حوزه‌هایی هستند که قانون‌گذاران کشورها به آن‌ها ورود کرده‌اند.

در جدول زیر، نگاه اجمالی بر وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف داشته‌ایم:

وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال در ایران

بااینکه هنوز قانون رسمی و مشخصی در خصوص معاملات ارزهای دیجیتال در ایران وجود ندارد، اما درحال‌حاضر خرید و فروش آن‌ها جرم نیست و صرافی‌های زیادی هستند که بدون مشکل فعالیت می‌کنند.

البته از سال گذشته (۱۴۰۳)، بانک مرکزی و دیگر نهادهای زی‌ربط با هدف سروسامان دادن به حوزه کریپتو در کشور، قوانین خاصی را برای فعالیت صرافی‌ها اعلام کرده‌اند. بااین‌حال، خرید و فروش ارزهای دیجیتال در داخل کشور همچنان تا زمان نگارش این مطلب در فروردین ۱۴۰۴، بدون مشکل انجام می‌شود.

حتی مراجع مختلفی نیز هستند که فتوای خود در خصوص جایز بودن معامله رمز ارزها را بیان کرده‌اند که با مراجعه به مطلب حکم شرعی ارزهای دیجیتال از دیدگاه مراجع تقلید می‌توانید آن‌ها را مطالعه کنید.

ما در صفحه آخرین وضعیت قانون گذاری ارزهای دیجیتال در ایران نیز جدیدترین قوانین اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی و وزارت‌خانه‌های زی‌ربط در خصوص معاملات ارزهای رمزنگاری‌شده را منتشر می‌کنیم.

مزایا و معایب ارزهای دیجیتال چیست؟

مزایای ارزهای دیجیتال به‌قدری زیاد است که اثر آن‌ها را بر زندگی روزمره‌مان نیز دیده‌ایم. بااین‌حال، این دسته از دارایی‌ها همچنان محدودیت‌ها و مشکلاتی را در خود دارند که باید در طول زمان به آن‌ها پرداخت شود.

مزایای ارزهای دیجیتال

• تمرکززدایی: بدون نیاز به بانک یا نهاد مرکزی
• تراکنش‌های سریع و جهانی: انتقال ارز در چند ثانیه به هر جای دنیا
• کارمزد نسبتاً پایین: مخصوصاً در مقایسه با سیستم‌های بانکی سنتی
• امنیت بالا: استفاده از رمزنگاری پیشرفته و بلاک چین
• شفافیت: تراکنش‌ها در بلاک چین ثبت و برای همه قابل مشاهده هستن
• قابلیت برنامه‌نویسی (مثلاً در اتریوم): ساخت قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز
• حفظ حریم خصوصی: برخی ارزها مانند مونرو (XMR) یا زی‌کش (ZEC) تمرکز زیادی روی ناشناس‌بودن دارند
• دسترسی آسان: تنها با یک گوشی هوشمند و اینترنت می‌توان آن‌ها را جابه‌جا کرد

معایب ارزهای دیجیتال

• نوسانات شدید قیمتی: سابقه نوسان قیمت چند صد درصدی در طول روز را دارند
• مقررات نامشخص: در بسیاری از کشورها هنوز قانون‌گذاری مشخصی ندارند
• امکان سوءاستفاده در فعالیت‌های غیرقانونی: به‌دلیل ویژگی‌های ناشناس‌بودن
• عدم بازگشت‌پذیری تراکنش‌ها: با یک اشتباه کوچک، راه برگشتی نیست
• وابستگی به فناوری: نیاز به اینترنت، دستگاه دیجیتال و آشنایی اولیه با ابزارها
• ریسک امنیتی کیف‌پول‌ها: خودتان مسئول تأمین امنیت کلید خصوصی و عبارت بازیابی کیف پول‌ها هستید
• مقیاس‌پذیری محدود در برخی شبکه‌ها: مخصوصاً در زمان ازدحام (مانند بیت کوین و اتریوم)

آینده ارزهای دیجیتال چگونه است؟

بااینکه پیش‌بینی قطعی امکان‌پذیر نیست، اما انتظار می‌رود که تا پنج سال آینده، بازار کریپتو با پذیرش بیشتر از سوی نهادهای مالی سنتی همراه شود. شرکت‌ها و بانک‌ها برای تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری‌شان به‌ویژه باتوجه به گسترش ابزارهایی مانند ETFهای بیت کوین، به‌سراغ ارزهای دیجیتال می‌روند. همچنین ارزهای دیجیتال می‌توانند نقش مهمی در امور خیریه ایفا کنند و پیش‌بینی می‌شود تا ده سال آینده، بیش از ۱۰ میلیارد دلار کمک مالی از این طریق جمع‌آوری شود.

بیشتر بخوانید: ETF بیت کوین چیست؟ آشنایی با صندوق قابل معامله در بورس

دو حوزه مهم دیگر، دیفای و ان اف تی‌ها هستند که روز‌به‌روز محبوب‌تر می‌شوند و آینده بازار کریپتو را شکل می‌دهند. از طرفی، با افزایش استفاده از ارزهای دیجیتال، نیاز به امنیت بالاتر نیز افزایش می‌یابد. شرکت‌هایی مانند فایربلاکس (Fireblocks) در حال توسعه راه‌حل‌های امنیتی پیشرفته هستند و انتظار می‌رود امنیت بلاک چین‌ها با استفاده از احراز هویت دومرحله‌ای و رمزنگاری پیشرفته، بیشتر شود.

همچنین، روندهایی مانند آموزش بلاک چین در دانشگاه‌ها، ایجاد اکوسیستم‌های قابل تعامل میان بلاک چین‌ها و نقش پررنگ هوش مصنوعی در امنیت، مدیریت و معاملات، از عوامل کلیدی شکل‌دهنده آینده ارزهای دیجیتال خواهند بود. هوش مصنوعی می‌تواند به تحلیل بهتر داده‌ها، تشخیص تقلب و بهینه‌سازی عملکرد شبکه کمک کند.

بیشتر بخوانید: روش های ترید با هوش مصنوعی؛ چطور با AI ترید کنیم؟

سؤالات متداول

جمع‌بندی

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی نوعی دارایی دیجیتال بر بستر فناوری بلاک چین است که به‌صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، منتقل می‌شود. از محبوب‌ترین رمز ارزها می‌توان به بیت کوین، اتریوم و تتر اشاره کرد. این ارزهای رمزنگاری‌شده کاربردهایی مانند پرداخت، سرمایه‌گذاری، تعامل با قراردادهای هوشمند و مشارکت در پروژه‌های غیرمتمرکز دارند. ورود به دنیای ارز دیجیتال معمولاً با ساخت کیف پول، ثبت‌نام در صرافی و خرید ارز انجام می‌شود، اما پیش از آن، باید موارد امنیتی و دانش‌تان از این دنیای پر رمزوراز را گسترش دهید.