تعرفه در واقع نوعی مالیات غیرمستقیم است که دولت ها در قالب عوارض بر کالاهای وارداتی و صادراتی اعمال می کنند. هدف از این اقدام نیز می تواند متفاوت باشد، حمایت از تولید داخلی با افزایش قیمت کالاهای وارداتی، کاهش کسری تجاری با محدود کردن واردات، افزایش درآمد دولت و یا اعمال فشار سیاسی و اقتصادی بر کشور مقابل.
تعرفه ها از نظر ماهیتی، دارای دو شکل تعرفه های اقتصادی و تعرفه های سیاسی هستند. تعرفه های اقتصادی شامل تعرفه ترجیحی و تعرفه حفاظتی می شود. تعرفه ترجیحی بر اساس توافقات تجاری دوجانبه و با هدف تسهیل تجارت میان بازیگران اقتصادی صورت می گیرد که نمونه آن توافق یو اس ام سی آ یا همان نفتا میان ایالات متحده، کانادا و مکزیک می باشد. تعرفه حفاظتی با هدف حمایت از صنایع داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای ارزان قیمت صورت می گیرد و به طور نمونه می توان به اعمال تعرفه وارداتی بر آلومینیوم از سوی دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد.
نمونه های تعرفه های سیاسی نیز تعرفه تنبیهی و تعرفه تلافی جویانه می باشند. تعرفه تنبیهی به طور مستقیم در جهت مجازات کشورها به دلیل رفتارهای تجاری خاص مانند دامپینگ یا نقض توافقات انجام می شود. اعمال تعرفه ۲۵ درصدی به ارزش ۵۰ میلیارد دلار بر کالاهای چینی در سال ۲۰۱۸ که مشخصا با هدف محدود کردن دستری شرکت های چینی به بازار ایالات متحده صورت گرفت مصداق تعرفه تنبیهی می باشد. جهت نمونه تعرفه تلافی جویانه نیز می تواند اقدام کانادا و مکزیک در وضع تحریم بر محصولات لبنی و سایر محصولات آمریکا در تلافی اعمال تعرفه بر محصولات وارداتی فولاد و آلومینیوم از کانادا و مکزیک اشاره کرد که این اتفاق در واقع پیش‌زمینه قرارداد نفتا میان این سه کشور نیز بود.
مدل های شکلی تعرفه ها نیز به دو دسته تعرفه ارزشی و تعرفه خاص تقسیم می شوند. تعرفه ارزشی بر اساس ارزش کالا مشخص شده و به صورت درصدی از قیمت کالای وارداتی محاسبه و اعمال می شود که تعرفه ۲۵ درصدی محصولات الکترونیکی ساخت چین یا تعرفه ۲.۵ درصدی بر روی اتومبیل های وارداتی به ایالات متحده نمونه بارز این مدل از تعرفه بود. به طور مثال در این مدل، اگر کالا یا کالاهایی به ارزش ده هزار دلار به ایالات متحده آمریکا وارد شود ۲.۵ درصد آن به عنوان تعرفه محسوب می شود و تفاوتی میان نوع کالا، برند کالا و تعداد کالا نیست و فقط ارزش مجموع کالا اهمیت دارد. تعرفه خاص نیز مبلغ ثابتی است که بر واحدهای کالایی بر اساس وزن و حجم اعمال می شود که نمونه آن اعمال تعرفه حدود ۱.۵ سنتی بر هر کیلو شکر وارداتی به ایالات متحده می باشد. البته در مواردی که کشورها از تعرفه خاص استفاده می کنند، این تعرفه به شکل سهمیه ای محاسبه می شود به این شکل که تا سقف خاصی از واردات یک میزان تعرفه اعمال شده و در صورت واردات بیش از آن سقف، تعرفه نیز افزایش می باشد که به طور مثال تعرفه واردات شکر به ازای هر کیلو در صورتی که بیش از سهمیه اعلامی از سوی دولت آمریکا باشد از ۱.۵ سنت به حدود ۳۴ سنت افزایش می یابد.
نوع دیگر تعرفه ای نیز تعرفه ترکیبی است که هر دو مدل آخر را در خود جای داده می دهد. در تعرفه ترکیبی، ابتدا مبلغی مشخص به عنوان تعرفه خاص بر هر واحد کالای وارداتی اعمال شده و سپس درصدی از ارزش کالا نیز به عنوان تعرفه ارزشی محاسبه می شود. در نمونه تعرفه ترکیبی می توان به تعرفه واردات ساعت های مچی اشاره کرد، به این شکل که ۰.۵۱ دلار به ازای هر واحد کالا به عنوان تعرفه خاص قرار داده شده است و تفاوتی میان یک ساعت مچی ده دلاری و نمونه سه هزار دلاری آن نیست و هر دو باید یک مبلغ ثابت که در این نمونه ۰.۵۱ دلار است را به عنوان تعرفه پرداخت کنند. سپس بر اساس ارزش ساعت ها، ۶.۲۵ درصد و ۵.۳ درصد بر روی بند، قاب و باطری تعرفه اعمال می شود.
اما آیا همانطور که ترامپ ادعا کرده، افزایش تعرفه واردات توسط وی به حمایت از صنایع داخلی ایالات متحده ختم می شود؟ به طور مشخص خیر. آنچه در پس سیاست های ترامپ پنهان شده این است که اعمال تعرفه بر کالاهای وارداتی صرفا به عدم رقابت در بازار داخلی منجر شده و دلیلی بر افزایش کیفیت کالاهای تولید داخل نیست. به عبارت دیگر، حمایت از تولید داخلی به وسیله اعمال تعرفه وارداتی، بیش از اینکه به حمایت حقیقی از تولید منجر شود، ختم به افزایش درآمد دولت از جیب شهروندان خواهد شد.
۳۱۱۳۱۱
