به گزارش رکنا، "DJD" مخفف عبارت "Degenerative Joint Disease" به معنی بیماری تحلیلبرنده مفاصل است. این بیماری که معمولاً به عنوان "آرتروز" شناخته میشود، یک وضعیت پزشکی است که در آن غضروفهای مفاصل تحلیل میروند و میتوانند باعث درد، خشکی و کاهش حرکت مفصل شوند. این بیماری معمولاً در افراد مسنتر دیده میشود، اما ممکن است در افراد جوانتر نیز به دلایل مختلفی مثل آسیبدیدگیهای مفصلی رخ دهد.
این بیماری یکی از شایعترین اختلالات مفصلی است و میتواند هر مفصلی را در بدن تحت تاثیر قرار دهد، اما معمولاً مفاصل زانو، ران، کمر، و دستها بیشتر دچار آن میشوند.
آرتروز به دلایل مختلفی میتواند رخ دهد، از جمله:
افزایش سن: یکی از اصلیترین عوامل است، زیرا با گذشت زمان، غضروفها به طور طبیعی شروع به تجزیه میکنند.
ژنتیک: در برخی افراد، استعداد ژنتیکی برای ابتلا به آرتروز وجود دارد.
آسیبهای قبلی مفصلی: هر گونه آسیب به مفاصل (مثل شکستگی یا کشیدگی) میتواند احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
اضافه وزن: وزن اضافی فشار زیادی به مفاصل به خصوص مفاصل زانو وارد میکند، که میتواند باعث آسیب بیشتر غضروفها شود.
فعالیتهای بیش از حد: فعالیتهای فیزیکی سنگین یا تکراری میتوانند فشار زیادی به مفاصل وارد کرده و موجب تحلیل غضروف شوند.
علائم
علائم آرتروز میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد، اما برخی از رایجترین علائم عبارتند از:
درد مفصل: این درد میتواند در شروع حرکت یا بعد از فعالیت بدنی تشدید شود.
سختی و خشکی مفصل: مخصوصاً پس از استراحت طولانی یا صبحها که ممکن است حرکات مفصل به سختی صورت گیرد.
تورم: در برخی موارد، مفصلها ممکن است دچار تورم شوند.
کاهش دامنه حرکتی: به تدریج، فرد ممکن است نتواند مانند گذشته مفصل را به طور کامل حرکت دهد.
صدا دادن مفصلها: در برخی مواقع، افراد ممکن است هنگام حرکت مفصلها صدای تق تق بشنوند.
تشخیص
برای تشخیص DJD، پزشک معمولاً از روشهای زیر استفاده میکند:
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است از شما سوالاتی درباره علائم و سابقه آسیبدیدگی مفاصل بپرسد.
تصویربرداری: رادیولوژی (اشعه X) برای ارزیابی میزان آسیب به غضروف و استخوانهای اطراف مفصل مورد استفاده قرار میگیرد.
آزمایش خون: در صورتی که پزشک شک کند که علائم مربوط به بیماری دیگری باشد، آزمایش خون میتواند به تشخیص کمک کند.
در حال حاضر، درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد، اما میتوان با مدیریت علائم کیفیت زندگی را بهبود بخشید:
داروها: داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب استفاده میشوند.
فیزیوتراپی: تمرینات فیزیکی و تقویت عضلات اطراف مفصل میتواند به بهبود حرکت و کاهش فشار به مفصل کمک کند.
کاهش وزن: برای افرادی که اضافه وزن دارند، کاهش وزن میتواند فشار را از روی مفاصل به ویژه زانو و لگن بردارد.
استفاده از تجهیزات کمکی: استفاده از واکر، عصا یا زانوبند میتواند در مواردی که حرکت مفصل مشکل است، مفید باشد.
جراحی: در موارد شدید آرتروز که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهد، جراحی ممکن است لازم باشد. جراحیهایی مانند تعویض مفصل (مثلاً تعویض مفصل زانو یا لگن) میتواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
پیشگیری
اگرچه نمیتوان از بروز آرتروز جلوگیری کرد، اما با مراقبت از مفاصل و حفظ سبک زندگی سالم میتوان خطر ابتلا به آن را کاهش داد. برخی از نکات پیشگیرانه شامل:
انجام ورزشهای منظم برای تقویت عضلات و حفظ تحرک مفاصل.
کنترل وزن و جلوگیری از اضافه وزن.
استفاده صحیح از مفاصل در هنگام انجام فعالیتهای فیزیکی (مانند بلند کردن اجسام سنگین).
پرهیز از آسیبهای ورزشی و استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب.
جدول مقایسه انواع آرتروز + روش درمان
در اینجا مقایسهای میان آرتروز (DJD) و برخی دیگر از بیماریهای مشابه مفصلی آورده شده است. این بیماریها به طور مشابه میتوانند باعث درد و محدودیت در حرکت مفاصل شوند، اما علل، علائم و روشهای درمان متفاوتی دارند.
ویژگی | آرتروز (DJD) | آرتریت روماتوئید | آرتریت التهابی (التهاب مفاصل) | نقرس |
---|---|---|---|---|
علت | تحلیل غضروفها به علت فرسایش و پیری مفصل | بیماری خودایمنی که سیستم ایمنی به بافتهای مفصلی حمله میکند | التهاب مفصل به علت التهاب سیستم ایمنی | تجمع بلورهای اوریک اسید در مفصلها |
سن شروع | معمولاً در افراد مسن (بالای 50 سال) | هر سنی (اغلب در 30-50 سالگی) | هر سنی، بیشتر در سنین میانه و بالاتر | معمولاً در مردان بالای 40 سال و در زنان بعد از یائسگی |
مفاصل درگیر | زانو، ران، کمر، دستها | مفاصل کوچک دستها و پاها، زانوها | مفاصل مختلف، به ویژه در پاها و دستها | مفاصل بزرگ مثل انگشت شست پا، زانو، آرنج |
نوع درد | درد به تدریج و مداوم، شدیدتر در فعالیت | درد و تورم شدید، معمولاً به صورت قرینه | درد و تورم شدید با آسیب به بافتها | درد ناگهانی و شدید (معمولاً شبها) |
تورم مفصل | بله، اما معمولاً کمتر از التهاب حاد | بله، اغلب همراه با قرمزی و حرارت | بله، همراه با قرمزی و حرارت | بله، به صورت حملات حاد |
خشکی مفصل | بله، به ویژه پس از استراحت طولانی یا صبح | بله، بیشتر در صبحها | بله، به ویژه بعد از استراحت | معمولاً پس از حملات دردناک |
نتیجه | تحلیل دائمی مفصل، کاهش حرکت و عملکرد | آسیب مفصلها و انحرافهای مفصلی | آسیب به بافتهای مفصلی و تغییر شکل مفصلها | آسیب مفصل به دلیل تجمع بلورهای اوریک اسید |
درمان | داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی، جراحی | داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی، استروئیدها | داروهای ضد التهابی، درمانهای بیولوژیک | داروهای کاهش دهنده اسید اوریک (مثل آللوپورینول)، داروهای ضد التهاب |
پیشگیری | کاهش وزن، ورزشهای تقویتی عضلانی | کنترل التهاب با داروها، اجتناب از فاکتورهای محرک | کنترل التهاب با داروهای ضد التهابی | کنترل سطح اسید اوریک خون، اجتناب از مصرف غذاهای پر پورین |
آرتروز (DJD):
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد و التهاب.
فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی.
کاهش وزن برای کاهش فشار بر مفاصل.
در موارد شدید، جراحی تعویض مفصل.
آرتریت روماتوئید:
داروهای ضد روماتیسمی تغییر دهنده بیماری (DMARDs) و داروهای بیولوژیک برای سرکوب سیستم ایمنی.
داروهای استروئیدی برای کنترل التهاب.
فیزیوتراپی و درمانهای حمایتی برای حفظ عملکرد مفصلها.
آرتریت التهابی (التهاب مفاصل):
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs).
داروهای بیولوژیک و درمانهای سرکوب سیستم ایمنی.
درمانهای فیزیوتراپی و جراحی در موارد شدید.
نقرس:
داروهای کاهشدهنده اسید اوریک مانند آللوپورینول برای کاهش سطح اسید اوریک خون.
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد و التهاب.
تغییرات رژیمی (کاهش مصرف غذاهای غنی از پورینها).