به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، «تحلیل حساسیت‌پذیری و آسیب‌پذیری سیلاب با کاربست تلفیقی فن سنجش از دور، الگوریتم‌های یادگیری ماشین و نظریه بازی مشارکتی» عنوان طرحی است که در قالب پسادکتری علی نصیری خیاوی با راهنمایی مهدی وفاخواه انجام شده و بنیاد ملی علم ایران هم از این طرح حمایت کرده است.
نصیری خیاوی دارای مدرک دکتری تخصصی علوم و مهندسی آبخیزداری از دانشگاه تربیت مدرس درباره این طرح توضیح داد: با توجه به افزایش روزافزون تخریب‌های محیط‌زیستی و لزوم توجه به رویکردهای جدید برای ارزیابی پایش وضعیت بوم‌سازگان‌ها، مدیریت مخاطرات طبیعی از قبیل سیلاب ضروری است. سیلاب از مهم‌ترین بلایای طبیعی است که خسارت‌های فراوانی به مناطق تحت تأثیر خود وارد می‌کند.
وی افزود: برای مدیریت سیلاب باید عوامل تولید و ایجاد سیل شناسایی شده و سپس مناطق دارای ظرفیت زیاد در تولید سیل شناسایی شوند. از طرفی، مدیریت سیلاب می‌تواند از مهم‌ترین اهداف برنامه‌ریزی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز باشد. در دهه‌های اخیر، افزایش جمعیت و فعالیت‌های انسانی باعث افزایش فشار بر مناطق مستعد سیلاب شده است.
این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: افزایش سیلاب در سال‌های اخیر حاکی از آن است که بیشتر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلاب‌های ادواری و مخرب قرار دارند و ابعاد خسارات و تلفات جانی و مالی سیل افزایش یافته است. در دهه‌های اخیر به‌دلیل دخالت‌های نابه‌جا و مدیریت نادرست انسان در استفاده از سرزمین، شدت و فراوانی وقوع سیلاب در جهان افزایش یافته است.
وی ادامه داد: امروزه، تلاش برای مدیریت صحیح و اصولی بوم‌سازگان، پیش‌شرط جلوگیری از بروز پیامدها و بلایای ناشی از سوء مدیریت آن‌ها تلقی می‌شود. آسیب‌پذیری، توانایی فردی یا گروهی از مردم در معرض سیلاب یا اثرات یک خطر طبیعی که شامل طبقه‌ای از تأثیر آن رویداد است را توصیف می‌کند.
نصیری خیاوی در ادامه تصریح کرد: آسیب‌پذیری سیلاب از مؤلفه‌های مهم در مدیریت خطر و ارزیابی خسارات ناشی از سیلاب است. آسیب‌پذیری سیلاب به چگونگی آسیب دیدن افراد، املاک و سایر عناصر در مقابل سیلاب اشاره دارد. میزان حساسیت هر کدام از این عناصر، به آمادگی آن‌ها در برابر سیلاب و نیز توانایی آن‌ها برای مقابله با این رویداد بستگی دارد.
این پژوهشگر حوزه آبخیزداری تأکید کرد: همچنین تجزیه و تحلیل حساسیت‌پذیری سیلاب یکی از مهم‌ترین عناصر سامانه‌های آبخیز یا راهبردهای هشدار اولیه برای پیش‌گیری و کاهش وضعیت سیلاب آینده است. زیرا آسیب‌پذیرترین مناطق را براساس شرایط فیزیکی شناسایی و تمایل به سیلاب را تعیین می‌کند. بنابراین، واژه حساسیت را می‌توان به‌عنوان یکی از ابعاد ارزیابی آسیب‌پذیری سیلاب نیز درک کرد.
وی در پایان خاطر نشان کرد: نتایج حاصل از تهیه نقشه‌های حساسیت‌پذیری و آسیب‌پذیری سیلاب با استفاده تلفیقی از فنون سنجش‌ازدور، الگوریتم‌های یادگیری ماشین و نظریه بازی مشارکتی می‌تواند مورد استفاده مدیران، پژوهشگران، برنامه‌ریزان و حتی سیاست‌گذاران به‌منظور شناسایی مناطق بحرانی و نیز تصمیم‌سازی بهینه در علوم و مهندسی آبخیزداری و مدیریت منابع آب قرار گیرد. از طرفی پایش اغلب الگوریتم‌ها و بهینه‌سازی این روش‌ها و انتخاب بهترین روش می‌تواند باعث صرفه‌جویی در زمان و کاربست این روش‌ها در مطالعات آینده شود.
