پنج شنبه 11 بهمن 1403
Thursday, 30 January 2025
قطعه کوچکی از معروف‌ترین سنگ‌نگاره تهران قدیم باقی‌مانده است که آن هم در محوطه موزه کارخانه سیمان شهرری نگه‌داری می‌شود. تنها سنگ‌نگاره‌ای که به گفته تاریخ‌نگاران تصویری واضح از فتحعلی شاه و مراسم شکار سلطنتی را نشان می‌دهد.
به گزارش همشهری؛ سید محسن ماجدی، ری پژوه، می‌گوید: «در سنگ‌نگارۀ شکار شیر پیش از آن‌که نقش فتحعلی شاه نقش شود، نقشی متعلّق به دورۀ ساسانی وجود داشت. ازآنجایی‌که شاهان قاجار به‌راحتی تاریخ و هویت آثار باستانی را دست‌کاری می‌کردند ازاین‌رو به دستور فتحعلی شاه نقش اصلی محو شد و دستور داد تا تصویر خودش را به‌جای آن نقش کنند. عبدالله خان معمار طرحش را کشید و استاد محمدقاسم خان حجار باشی حجاری‌اش کرد.»
سنگ‌نگارۀ شکار شیر فتحعلی شاه در دهۀ چهل شمسی براثر انفجارهای کارخانه سیمان ری تخریب شد. تکه‌های ریزودرشت آن پای کوه سرسره پخش شد و از آن نقش سنگی عظیم تنها چند تکه باقی ماند.
ماجدی می‌گوید: «این نقش برجسته یکی از آخرین نقش برجسته‌هایی بود که تحت تأثیر هنر حجاری دور ساسانی اجرا شده بود.»
تصویر چندانی از سنگ‌نگاره شکار شیر فتحعلی شاه در دست نیست. بااین‌حال تصویری که «اوژن فلاندن» نقاش، معمار، خاورشناس و سیاستمدار فرانسوی دوران قاجار از این سنگ‌نگاره کشیده است شکوه و زیبایی آن را نشان می‌دهد. اوژن در دورانی که دوربین عکاسی نبود بسیاری از آثار تاریخی ایران را با نقاشی‌هایش در تاریخ به یادگار گذاشت.
علاوه بر سنگ‌نگاره شکار شیر به دستور فتحعلی شاه سنگ‌نگاره دیگری نیز در کوه‌های محدوده شمالی شهرری در محدوده چشمه‌علی وجود دارد که تصویری حجاری‌شده از فتحعلی شاه و خانواده‌اش را نمایان می‌کند. این سنگ‌نگاره یکی از آثار تاریخی شهرری است و به‌گونه‌ای حجاری‌شده که نشان‌دهنده شکوه شاه ایران باشد. هر چند در آن دوران ایران جایگاه قوی در میان دشمنانش نداشت ولی فتحعلی شاه در این تصویر قصد داشت اعتمادبه‌نفس شاه ایران را به رخ بکشد. فتحعلی شاه در این سنگ‌نگاره روی تختی شبیه به طاووس نشسته است و فرزندان ذکورش دورش ایستاده‌اند.
