چهارشنبه 10 بهمن 1403
Tuesday, 28 January 2025
در نخستین سال‌های پس از انقلاب، نرخ ارز از ۷ به ۱۰ تومان رسید. لبته تا اواسط سال ۶۸ کالاهای اساسی با نرخ دلار ۷ تومانی وارد می‌شد.
در سال‌های ۶۸ و ۶۹ نرخ ارز هم‌پای تورم بالا رفت و به همین دلیل، تغییر عمده‌ای در نرخ حقیقی ارز دیده نشد، اما در سال ۷۰ افزایش ناگهانی نرخ غیررسمی ارز به‌وقوع پیوست و نرخ دلار از ۸ به ۱۴۲ تومان رسید.
نرخ ارز در سال ۷۳ با حدود ۴۶ درصد افزایش به ۲۶۳ تومان رسید و در سال ۷۴ با حدود ۵۳ درصد افزایش به ۴۰۳ تومان رسید. پیش از این سال و در یک دوره هشت‌ساله، نرخ دلار رسمی بانک مرکزی تنها ۵ ریال افزایش یافته و از ۱۷۵ تومان در سال ۷۳، به ۱۷۵.۵ تومان در سال ۸۰ رسیده بود. حال آنکه ارز در بازار آزاد در سال ۸۰ به قیمتی حدود ۷۹۲ تومان مبادله می‌شد و مشابه سال ۷۰، در این سال نیز شکاف ایجاد شده در سیستم ارزی چندنرخی، سیاست‌گذاران پولی را به تعدیل نرخ ارز غیررسمی واداشت.
در سال ۸۰ نرخ دلار در بازار آزاد، بیش از چهار‌ونیم برابر نرخ رسمی آن بود و در نهایت بانک مرکزی اقدام به افزایش نرخ ارز رسمی و رساندن آن به سطح ۷۹۵ تومان کرد.
دلار به‌عنوان ارز مرجع، در دهه ۸۰ یعنی از سال ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۸۹، از ۸۱۳ تومان به ۱۱۰۰ تومان رسید و با رشدی حدود ۲۸ درصدی مواجه شد. نرخ غیررسمی ارز در پایان سال ۸۹ معادل ۱۰۳۳ تومان بود، اما در پایان اسفند سال ۹۰، هر دلار امریکا در بازار آزاد با قیمت ۱۸۹۲ تومان معامله شد؛ یعنی در سال ۹۰، نرخ غیررسمی دلار بیش از ۸۳ درصد افزایش یافت.
شوک ارزی سال ۹۰ در سال بعد نیز ادامه یافت و در تابستان ۹۱ نرخ ارز از حدود ۱۸۰۰ تومان در تیر، به حوالی ۲۳۰۰ تومان در پایان شهریور رسید. افزایش ناگهانی بعدی در نرخ ارز، در مهر سال ۹۱ رخ داد و به ۳۱۸۲ تومان رسید. سال ۱۳۹۲ هم به ۳۲۸۵ تومان رسید.
براساس تغییرات میانگین نرخ ارز در ماه‌های فروردین تا اسفند از سال ۹۳ تا ۹۶، نرخ ارز هر سال از مهر تا دی افزایش قابل‌توجهی داشت و پس از دی کمی کاهش می‌یابد، اما به نقطه قبلی برنمی‌گردد. مثلا در فروردین ۹۳ نرخ ارز در بازار آزاد ۳۰۹۹ تومان بود و در پایان آذر همان سال از ۳۵۰۰ تومان فراتر رفت، اما در بهمن و اسفند دوباره کاهش یافت و به ۳۳۹۳ تومان رسید.
در سال ۹۴ نیز وضعیت به همین منوال بود و تا مرداد، نرخ دلار به کانال ۳۳۰۰ تومان رسید و با ادامه این روند تا دی هر دلار امریکا با قیمت ۳۶۷۳ تومان معامله شد.
در سال ۹۵ نیز همین وضعیت تکرار شد و در نهایت نرخ دلار بازار آزاد در پایان اسفند به ۳۷۷۲ تومان رسید. از سال ۹۶ تا ۹۷ نوسان نرخ در منحنی افزایشی ادامه یافت و از سال ۹۷، به‌دلیل اتفاقات سیاسی به‌طرز بی‌سابقه‌ای رشد کرد و دلار ۴۹۰۰ تومانی پایان سال ۹۶، در پایان سال ۹۷ به ۱۲۹۰۰ تومان رسید.
در پایان سال ۹۹ هر دلار آمریکا در ازای ۲۳۹۶۳ تومان معامله شد. این روند صعودی، نرخ دلار را پایان سال ۱۴۰۰ به ۲۷۷۳۵ رساند.
دلار صرافی ملی با رنج قیمتی ۲۷۰۰۰ تومان سال ۱۴۰۱ را آغاز کرد و این نرخ در پایان همین سال به ۴۹ هزار تومان رسید؛ هرچند در بازار آزاد قیمت ارز وارد کانال ۶۰۰۰۰ تومان شد. سال ۱۴۰۲ با دلار ۵۰۰۰۰ تومانی آغاز شد و پرونده سال با دلار ۶۰۰۰۰ تومانی بسته شد.
در ۱۴۰۳ خبر حمله به کنسولگری ایران در دمشق قیمت هر دلار را در روزهای پایانی فروردین به 74 هزار تومان هم رساند که در نهایت نخستین ماه سال با دلار ۶۶هزار تومانی به پایان رسید.
و حالا در نیمه نخست بهمن ۱۴۰۳نرخ دلار بر قله ۸۴ هزار تومان ایستاده و خیال پایین آمدن هم ندارد.
