دوشنبه 08 بهمن 1403
Monday, 27 January 2025
موز یکی از میوه‌های محبوب و مغذی در دنیا است، ولی شاید باورتان نشود که این میوه با تمام محبوبیت و خواص و فوایدی که برای سلامتی دارد، می‌تواند برای بعضی از افراد خطرناک و حتی کُشنده باشد.
به گزارش همشهری‌آنلاین، آلرژی به موز، یکی از خطرات این میوه است که البته شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. بعضی از افراد مبتلا به آلرژی ممکن است با خوردن موز فقط دچار خارش زبان و دهان و گلو یا حارش پوست و اگزما شوند، بعضی‌ها علاوه بر این علائم دچار مشکلات گوارشی (شامل تهوع، استفراغ، اسهال، دل‌درد) هم می‌شوند.
اما عده‌ای ممکن است دچار تنگی نفس، خس‌خس سینه، گرفتگی بینی حاد و حتی شوک ناشی از حساسیت (آنافیلاکسی) که مورد خطرناکی در علم پزشکی محسوب می‌شود، شوند. آلرژی به موز گاهی آن قدر خطرناک است که معمولا به زنان باردار توصیه می‌شود که قبل از مصرف آن حتما با پزشک خود مشورت کنند.
دلیل اصلی حساسیت‌زا بودن موز، وجود پروتئین‌هایی در ساختار آن است که سیستم ایمنی بدن برخی افراد به اشتباه آنها را به عنوان مهاجم شناسایی می‌کند و علیه آنها به مبارزه برمی‌خیزد. پروتئین‌های موجود در موز شباهت زیادی به آلرژن‌های موجود در گرده گیاهان و لاتکس دارد. این شباهت می‌تواند در افراد مستعد، واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند.
خیلی از افراد نمی‌دانند که آلرژی، واکنش سیستم ایمنی بدن است و زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی، ماده‌ای را که معمولاً برای بدن بی‌ضرر است، به اشتباه به عنوان ماده‌ای زیان‌آور و خطرناک شناسایی می‌کند و برای دفاع از بدن علیه آن وارد عمل می‌شود.
دکتر سیدعلیرضا مهدویانی، فوق تخصص آلرژی، آسم و ایمونولوژی بالینی در تعریف آلرژی به زبان ساده می‌گوید: «آلرژی، افزایش حساسیت نسبت به عوامل محیطی و خارجی است که ذاتا برای بدن مشکل و ضرری ندارند، اما سیستم ایمنی بدن، آنها را بیگانه تشخیص می‌دهد و علیه آنها به دفاع برمی‌خیزد.» درواقع بدن انسان به طور معمول در مقابل عوامل مضری مانند ویروس‌ھا و باکتری‌ھا از خود دفاع می‌کند، اما گاھی این دفاع در مقابل مواد بی‌ضرر و بی‌خطری مانند گردوغبار، کپک‌ھا، برخی بوها و گرده گیاھان صورت می‌گیرد.
سیستم ایمنی بدن در مقابل این مواد که به آنها آلرژن می‌گویند، واکنش اشتباه نشان می‌دهد و مقدار زیادی پادتن می‌سازد. پادتن هم مانند اسلحه‌ای به این مواد بی‌ضرر حمله می‌کند تا آنھا را از بین ببرد. در این شرایط فرد حالت‌هایی مثل عطسه، آبریزش، خارش و قرمزی پوست و ... را تجربه می‌کند.
دکتر مهدویانی با اشاره به این که بیماری‌های آلرژیک انواع دارند، می‌گوید: در هر ارگان بدن که بیش‌فعالی یا افزایش حساسیت اتفاق بیفتد، در آن ارگان یا سیستم با همان آلرژی روبرو می‌شویم.
یعنی اگر افزایش حساسیت در سیستم تنفسی ما رخ بدهد، منجر به آسم و آلرژی بینی یا رینیت آلرژیک می‌شود. اگر افزایش حساسیت در پوست ما اتفاق بیفتد می‌شود کهیر و اگزما. و اگر این افزایش حساسیت در گوارش اتفاق بیفتد، می‌شود آلرژی غذایی (مثل آلرژی به بعضی میوه‌ها، غذاها، ادویه‌جات و ...).
معمولا افرادی که به سندروم آلرژی دهانی مبتلا هستند، به موز حساسیت نشان می‌دهند. این سندروم، عارضه شدیدی است که مصرف بعضی میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات تازه، خام و پوست‌نکنده باعث بروز واکنش حساسیت در بدن فرد می‌شود. این عارضه بسیار آزاردهنده است و خشکی دهان، خارش زبان، تورم شدید در دهان، زبان، گلو و صورت از عوارض آن است.
افرادی که به لاتکس حساسیت دارند هم در معرض خطر آلرژی به موز قرار دارند. در چنین مواردی، بدن به دلیل شباهت پروتئین‌های موجود در موز و لاتکس واکنش نشان می‌دهد. این پدیده با عنوان «سندروم میوه لاتکس» شناخته می‌شود. این عارضه نوعی اگزمای تماسی است که براثر تماس با دستکش‌ها، کفش‌ها، تجهیزات ورزشی و ابزارهای پزشکی لاستیکی به وجود می‌آید.
به طور کلی، کسانی که سابقه خانوادگی آلرژی یا حساسیت به مواد غذایی و گرده‌ها را دارند، بیشتر در معرض خطر آلرژی به موز هستند. علائم آلرژی به موز ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. خارش یا سوزش دهان و گلو، تورم لب‌ها، زبان یا لثه‌ها از علائم رایج و خفیف این حساسیت هستند.
در برخی افراد، علائم گوارشی مانند تهوع، دل‌درد، استفراغ یا اسهال نیز دیده می‌شود. علائم پوستی مانند کهیر یا خارش نیز ممکن است بروز کند. در موارد شدید، واکنش‌های آلرژیک می‌تواند به شکل شوک آنافیلاکسی (شوک ناشی از حساسیت) ظاهر شوند. آنافیلاکسی یک واکنش تهدیدکننده حیات است که به‌طور ناگهانی آغاز می‌شود و با تنگی نفس شدید، افت فشار خون و از دست دادن هوشیاری همراه است و می‌تواند منجر به مرگ فرد شود.
برای تشخیص آلرژی به موز، مشاهده علائم پس از مصرف آن اولین سرنخ است. اگر فردی بلافاصله بعد از خوردن موز علائمی مانند خارش دهان یا مشکلات گوارشی را تجربه کرد، احتمال حساسیت وجود دارد. در چنین مواردی، مشاوره با پزشک متخصص آلرژی و انجام آزمایش‌های تشخیصی مانند تست پوستی یا اندازه‌گیری آنتی‌بادی IgE در خون می‌تواند تشخیص را تأیید کند.
آنتی‌بادی IgE یک تست اختصاصی آلرژی است که حداقل ۱۰ مورد از رایج‌ترین محرک‌های آلرژی را در فرد غربالگری می‌کند. تاریخچه خانوادگی و حساسیت‌های قبلی هم اطلاعات ارزشمندی در این زمینه ارائه می‌دهند.
البته خوب است بدانید که همه انواع موزها به یک اندازه حساسیت‌زا نیستند. میزان حساسیت‌زایی موز به نوع آن و حتی میزان رسیده بودن این میوه بستگی دارد. موزهای نارس معمولا پروتئین‌های آلرژن بیشتری دارند که با رسیدگی میوه، بخشی از این پروتئین‌ها تجزیه می‌شوند و حساسیت‌زایی کاهش پیدا می‌کند. با این حال، در افراد با حساسیت بالا حتی موز رسیده هم می‌تواند واکنش آلرژیک ایجاد کند.
اگر به موز آلرژی دارید؛ یعنی هربار که آن را مصرف می‌کنید، علائم آلرژیک را در خود مشاهده می‌کنید، بهتر است تا زمانی که با یک پزشک متخصص مشورت نکرده‌اید، از خوردن مجدد آن پرهیز کنید. چون حتی مقدار کم آن می‌تواند علائم آلرژی ایجاد کند.
نه تنها پرهیز از میوه موز توصیه می‌شود، بلکه پرهیز از دسرها، نوشیدنی‌ها و هر چیزی که اثری از موز در آن وجود دارد، ضروری است. در موارد خفیف، پختن موز ممکن است حساسیت‌زایی آن را کاهش دهد، اما این موضوع باید با نظر پزشک بررسی شود. مصرف مکرر موز در صورت داشتن آلرژی می‌تواند واکنش‌های سیستم ایمنی را تشدید کند و حساسیت بدن را افزایش دهد. این مسئله خطر واکنش‌های شدیدتر در آینده را بیشتر می‌کند.
مطالعات علمی نشان داده افرادی که به موز حساسیت دارند، ممکن است به میوه‌های دیگری مانند کیوی و آووکادو هم حساس باشند. این به دلیل شباهت پروتئین‌های این میوه‌ها به پروتئین‌های آلرژن موز است. بنابراین در صورت وجود آلرژی به موز، مصرف این میوه‌ها نیز باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.
