محسن هاشمی: وضعیت حمل و نقل عمومی زیبنده پایتخت نیست

به گزارش خبرنگار ایرنا، توسعه حمل و نقل عمومی در پایتخت ایران با جمعیت حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون نفر ضرورتی است که نمی‌توان از آن چشم پوشید زیرا این جمعیت زیاد در تهران برای جابجایی نیازمند استفاده از وسایل نقلیه مختلف همانند اتوبوس، تاکسی و مترو هستند اما این روز ناوگان حمل و نقل تهران ظرفیت لازم برای ارائه خدمات گسترده به پایتخت‌نشینان را ندارد.

چندین سال است که موضوع توسعه حمل‌ونقل عمومی تهران در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته اما این برنامه‌های شهرداری نتوانسته منجر به گسترش فعالیت‌های مرتبط با حوزه حمل و نقل عمومی پایتخت شود زیرا هنوز نیمی از تاکسی‌ها و اتوبوس‌های تهران فرسوده است و متروی این کلانشهر نیز نمی‌تواند جوابگوی حجم بالای جمعیت تهران شود.

اگر چه وعده‌هایی از مدیریت شهری تهران برای ورود تاکسی‌های برقی و حتی اتوبوس‌های جدید داده شده اما همچنان تردد مردم پایتخت با همان ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده است.

البته بیش از ۲۰۰ دستگاه تاکسی برقی و ۱۰ دستگاه اتوبوس جدید به این ناوگان اضافه شده اما کوچکترین مشکلی از دردهای حوزه حمل‌ و نقل عمومی پایتخت را حل نکرده است.

اقدامات فعلی در حوزه حمل و نقل تهران نمی‌تواند هیج دردی از مسایل و مشکلات حوزه حمل و نقل حل کند اما اگر با تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز خودروهای برقی امکان ورود تعداد بیشتری از این نوع خودروها وجود داشته باشد حداقل علاوه بر توسعه ناوگان عمومی، در راستای حل معضل چندین ساله آلودگی هوا هم موثر بود.

وضعیت فعلی حوزه حمل و نقل عمومی پایتخت ما را بر آن داشت تا مصاحبه‌ای تفصیلی با محسن هاشمی رفسنجانی، رییس سابق شورای اسلامی شهر تهران داشته باشیم، او در گفت وگو با خبرنگار ایرنا بخش عمده‌ای از مشکلات و راهکارهای موجود برای توسعه ناوگان عمومی پایتخت را تشریح کرده است.

ایرنا: بفرمایید وضعیت کنونی حمل و نقل عمومی پایتخت را با توجه به سوابق متعدد مدیریتی شما در حوزه شهری چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هاشمی: باید بگوییم که اکنون حمل و نقل عمومی در تهران اصلا وضعیت خوبی ندارد. در شرایط فعلی باید حداقل ۱۲ خط مترو و حدود ۲۵۶ ایستگاه درون شهری باید در پایتخت وجود داشته باشد و با این شرایط حداقل امکان جابجایی هفت میلیون مسافر فراهم خواهد شد، هر چند در آینده این رقم به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد.

اما در حال حاضر اینطور نیست و وضعیت فعلی حمل و نقل عمومی از برنامه‌های پیش‌بینی شده بسیار عقب‌تر است.

با توجه به اینکه اکنون روزانه ۲ میلیون سفر با متروی تهران انجام می‌شود و این موضوع به این معناست که وضعیت فعلی حمل و نقل عمومی در این کلانشهر به شدت با برنامه‌ریزهایی که گذشته پیش‌بینی شده بود فاصله زیادی دارد.

ایرنا: آیا وضعیت فعلی اتوبوس‌های موجود می‌تواند جوابگوی نیاز شهروندان تهرانی باشد؟

هاشمی: وضعیت اتوبوس‌های موجود در ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت خوب نیست. اکنون باید ناوگان عمومی در بخش اتوبوس‌ها حداقل ۹ هزار دستگاه اتوبوس در تهران داشته باشد.

اما اکنون تعداد اتوبوس‌ها کمتر از پنج هزار دستگاه است و شاید به روایتی تعداد آنها به ۲ تا ۳ هزار دستگاه برسد.

گفته می‌شود این کمبود اتوبوس‌ها به دلیل خرابی‌های برخی از اتوبوس‌های موجود است و بازسازی‌های در حال انجام است اما معتقدم با وجود بازسازی‌ اتوبوس‌های خراب باز هم آمار اتوبوس‌ها به حد نصاب نمی‌رسد و شاید مجموع آنها به پنج هزار دستگاه برسد و تعداد بیشتر از این نیست.

ایرنا: آیا علت این کمبودها در ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت مشخص است؟ چه نهادها و دستگاه‌هایی می‌توانند در این زمینه نقشی داشته باشند؟

هاشمی‌: هرچند شهرداری تلاش می‌کند اقداماتی را در راستای توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه در بخش اتوبوس‌ها انجام دهد اما به نظر می‌رسد که دولت‌ها علاقه‌مندی کافی به حمل و نقل عمومی نشان نمی‌دهند و اولویت‌ها بیشتر به سمت خودرو محوری است.

به عنوان نمونه میلیاردها دلار به خرید خودرو اختصاص داده می‌شود، اما فقط ۱۰۰ میلیون دلار به حمل و نقل عمومی تخصیص داده می‌شود. در حال حاضر سالیانه حدود یک میلیون و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار خودرو در داخل کشور ساخته می‌شود اما زمانی که صحبت از واردات خودرو می‌شود، وضعیت متفاوت می‌شود زیرا وضعیت موجود نشان می‌دهد که سالانه تنها ۱۰۰ واگن وارد کشور می‌شود.

از سوی دیگر در کشورمان کارخانه‌های واگن‌سازی زیادی فعالیت دارد اما ظرفیت‌های تولید آنها کاملا خالی است. از یک سو ادعای تولید و عدالت‌محوری می‌کنیم اما حمل ونقل عمومی را فراموش کرده‌ایم.

ایرنا: در مورد تراموا، صحبت‌های زیادی شده است. آیا امکان ورود آن به تهران وجود دارد؟

هاشمی: در مورد تراموا باید بگویم که چیزی که قصد دارند وارد ناوگان پایتخت کنند به هیچ‌وجه تراموا نیست. یعنی بجای تراموا قرار است یک اتوبوس برقی چرخ لاستیکی آکاردئونی به طول ۴۰ متر وارد تهران شود که نام آن را تراموا گذاشته‌اند، تراموا یک وسیله‌ای است که باید روی ریل حرکت کند.

این موضوع به‌خصوص با توجه به سابقه تاریخی تراموا که در گذشته در قالب قطارهای بخار حرکت می‌کردند، مطرح است اما این چیزی که اکنون به نام تراموا معرفی می‌شود فقط یک اتوبوس برقی است که البته گفته می‌شود قرار است ۲ دستگاه آن از چین به تهران وارد شود.

ایرنا: آیا به نظر شما این طرح ورود تراموا برای توسعه حمل و نقل عمومی پایتخت مفید است؟

هاشمی: معتقدم این نوع وسیله جابجایی مسافران بیشتر به نوعی فعالیت نمایشی شباهت دارد تا یک طرح جدی حمل و نقلی بنام تراموا.

بهتر است مدیریت شهری راستای توسعه سیستم اتوبوس‌های برقی «بی‌آرتی» در همان کریدورهای ویژه‌ای که در تهران موجود است به طور جدی فعالیت داشته باشد.

باز هم تاکید می‌کنم این چیزی که قصد دارند وارد ناوگان حمل و نقل کنند نام آن اتوبوس برقی است نه تراموا.

اتوبوس‌های برقی در کریدورهای ویژه‌ باید به درستی و بدون هیچ‌گونه قطع‌شدگی عمل کنند.

باز هم معتقدم که هنوز ما در تهران بی‌آرتی واقعی نداریم چون در بسیاری از تقاطع‌ها با مشکلاتی روبرو می‌شویم. در حالیکه بی‌آرتی نباید در هیچ نقطه‌ای قطع شود.

اگر این اتوبوس‌های برقی در بی‌آرتی به‌طور جدی فعالیت کنند، می‌توانند خیلی بهتر از تراموا مشکل حمل و نقل عمومی را حل کنند در هر حال معتقدم این اقدام شهرداری بیشتر شبیه یک فعالیت نمایشی است تا یک کار جدی.

ایرنا: آیا راه اندازی تراموا چرخ لاستیکی در تهران مشکلات جدیدی را برای شهر ایجاد نمی‌کند؟

هاشمی: البته باید بگویم که در صورت بکارگیری چنین سیستم‌هایی، باید به دقت به نقاط حساس و تقاطع‌ها توجه شود.

به عنوان نمونه اگر در وسط یک چهارراه شلوغ مانند چهارراه ولیعصر این سیستم‌ها دچار خرابی شود می‌تواند مشکلات زیادی از نظر ترافیکی ایجاد کند.

باید بررسی شود که این سیستم‌ها در مقاطع مختلف به خوبی فعالیت داشته باشد و در صورت بروز مشکل اشکالات به سرعت برطرف شوند.

ایرنا: نظرتان راجع به راه‌اندازی منوریل در پایتخت چیست آیا در دوره‌ای که در مسند شهری در تهران فعالیت داشتید برای این موضوع برنامه‌ یا طرحی مطرح شده بود؟

هاشمی: با اجرای پروژه منوریل در تهران مخالف بودم لذا در آن دوره که در شورا بودیم هیچ تلاشی برای به اجرا در آمدن آن طرح انجام ندادم.