اسرار بحران جهانی روغن

ظاهرا قیمت روغن در نتیجه افزایش تقاضا در برخی از مناطق جهان و کمبود تولید در برخی نواحی به سقف دوساله خود رسیده است. اس‌‌‌اند‌‌‌پی گلوبال در گزارشی سه‌عامل اصلی افزایش قیمت جهانی روغن را بیان و پیش‌بینی کرده است که روند صعودی قیمت‌ها در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه خواهد داشت. افزایش قیمت روغن در بازارهای جهانی دلیل روشنی دارد. با افزایش «قیمت روغن‌‌‌ پخت‌‌‌و‌‌‌پز مورد استفاده» (UCO)  ساخت آسیا قیمت این روغن‌های خوراکی به اوج رسیده و در مقایسه با دوسال گذشته مرزشکن شده است. این جهش به دلیل افزایش تقاضا برای روغن پخت‌‌‌وپز در اتحادیه اروپا و بازار داخلی چین است.

لغو ناگهانی تخفیف‌‌‌های مالیاتی صادرکنندگان چین نیز باعث سریع‌تر شدن روند افزایشی قیمت‌ها شده که تحولات چشمگیری در بازار جهانی ایجاد کرده است. براساس گزارش‌های رسمی، در ژانویه ۲۰۲۵ «قیمت روغن‌‌‌ پخت‌‌‌و‌‌‌پز مورد استفاده» شمال آسیا به ۱,۰۱۵دلار به ازای هر تن، در فوب چین افزایش یافته و در تنگه‌های دیگر نیز «قیمت روغن‌‌‌ پخت‌‌‌و‌‌‌پز مورد استفاده» به ۱,۰۱۰دلار به ازای هر تن رسیده است که بالاترین قیمت از نوامبر ۲۰۲۳ (۷۹۰-۷۹۵دلار به ازای هر تن) به شمار می‌رود. دلایل این افزایش قیمت را می‌‌‌توان از سه کانال بررسی کرد:

۱.افزایش تقاضا برای روغن‌‌‌های خوراکی در اتحادیه اروپا: پس از اعمال مالیات‌‌‌های ضد دامپینگ (مالیاتی که به‌منظور جلوگیری از واردات کالاهایی با قیمت پایین‌‌‌تر از قیمت معمول بازار داخلی اعمال می‌شود) بر واردات روغن ارزان‌‌‌قیمت از چین در تابستان ۲۰۲۴، اتحادیه اروپا به دنبال تامین مقادیر بیشتری از روغن‌‌‌های استفاده‌‌‌شده به عنوان مواد اولیه برای تولید بیودیزل بوده است. این موضوع موجب افزایش تقاضا برای روغن‌‌‌های استفاده‌‌‌شده در این منطقه شده است.

۲.سیاست‌‌‌های جدید چین در بخش بیوفیول (سوخت‌‌‌هایی که از منابع زیستی به دست می‌‌‌آیند): چین نیز در تلاش است تا مصرف سوخت‌‌‌های پایدار هواپیمایی(SAF)  را افزایش دهد. هدف این کشور برای سال ۲۰۲۵ مصرف ۵۰هزار تن SAF است که نیاز به حداقل ۳میلیون تن روغن گیاهی خواهد داشت. چین قصد دارد در سال ۲۰۲۵، سهمیه‌‌‌ای برای صادرات سوخت‌‌‌های دریایی بیودیزل که با نسبت B۲۴ مخلوط شده‌‌‌اند، معرفی کند. این نوع سوخت شامل ۲۴‌درصد بیودیزل است که برای استفاده در کشتی‌‌‌ها مناسب است.

۳.لغو تخفیف‌‌‌های مالیاتی چین: از اول دسامبر ۲۰۲۴، چین تخفیف مالیاتی ۱۳درصدی را که قبلا برای صادرات مواد اولیه بیوفیول (سوخت‌‌‌های زیستی) اعمال می‌‌‌کرد لغو کرده است. این تغییر سیاست باعث شده تا عرضه این مواد اولیه در بازار جهانی کاهش یابد و قیمت‌ها افزایش پیدا کند.

گزارش‌‌‌ها پیش‌بینی می‌کند که قیمت روغن‌‌‌های پخت‌‌‌وپز مورد استفاده در سال ۲۰۲۵ همچنان به روند افزایشی خود ادامه خواهد داد. تقاضای جهانی برای سوخت‌‌‌های زیستی (بیوفیول‌‌‌ها) و تغییرات در سیاست‌‌‌های کشورهای مختلف، به‌ویژه در اروپا و چین، این روند صعودی را تقویت خواهد کرد. با این حال، برخی واردکنندگان اروپایی در تلاش هستند تا منابع جایگزین روغن‌‌‌های پخت‌‌‌و‌‌‌پز مورد استفاده را از کشورهای دیگر پیدا کنند تا از تاثیرات منفی سیاست‌‌‌های ضد دامپینگ اتحادیه اروپا و تغییرات اخیر در چین جلوگیری کنند. در مجموع، قیمت روغن‌‌‌های استفاده‌‌‌شده تحت‌تاثیر این سیاست‌‌‌ها و تقاضای جهانی در حال افزایش است و به نظر می‌رسد این روند در سال‌های آینده ادامه یابد. همچنین انتظار می‌رود که دسترسی به روغن نخل برای صادرات به اروپا کاهش یابد، زیرا اندونزی، بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن نخل در جهان، قصد دارد سهمیه مخلوط بیودیزل خود را در ژانویه از ۳۵‌درصد به ۴۰‌درصد افزایش دهد که این امر به مصرف داخلی کشور افزوده خواهد شد.