ناهید سبزیان، در گفتگو با خبرنگار مهر، به تبیین مضامین و مفاهیم تدبر در آیات سوره مبارکه «اعلی» پرداخت و اظهار کرد: این سوره درباره کسانی است که از تذکر وحیانی پیامبر (ص) دوری می‌کنند؛ بخشی از این سوره خطاب به پیامبر (ص) بوده و خداوند متعال در این بخش حضرت را امر به تسبیح‌گویی هدایت تکوینی و تدبیر الهی در عالم می‌کند.
وی با ذکر اینکه بهره اندک برخی موجودات دلیل بر نقص تدبیر و هدایت الهی نیست، ادامه داد: در بخش دوم سوره نیز به پشتیبانی خدا از جریان تذکر وحیانی رسولش و تأکید بر تداوم این مسیر اشاره دارد؛ همچنین تأکید شده است که رد تذکر از سوی اهل شقاوت، دلیل بر نقص در تذکر الهی با واسطه پیامبر (ص) نیست. وجوب مدیریت الهی در عالم سبزیان بیان کرد: در بخش سوم سوره روی سخن پروردگار با اهل شقاوت است که ظرفیت بهره‌مندی از هدایت الهی را قدر نمی‌دانند لذا فرصت‌ها را از دست می‌دهند و از مسیر رستگاری باز می‌مانند.
این مدرس قرآن در چهارمحال و بختیاری با اشاره به آیه «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی»، بیان کرد: تعبیر «تسبیح» به معنی پاک و مبرا دانستن از هرگونه عیب و نقص و مراد از اسم رب، ویژگی‌ها و افعال و اوصاف پروردگار در عالم است و بر وجوب و وضوح مدیریت الهی در عالم صحه می‌گذارد.
سبزیان اظهار کرد: در آیات بعدی اشاره دارد که خداوند متعال همان است که خلق کرد و نیروها و اجزای مخلوقات خود را موزون ساخت و همان که تقدیر کرد و هدایت بخشید. یعنی خدا قدرت دارد حد و اندازه‌هایی را برای موجودات عالم تعیین کند و آنها را تحت هدایت تکوینی خود به اهداف تعیین شده هدایت می‌کند که نه فقط انسان بلکه همه مخلوقات عالم از این فرایند تدبیر و مدیریت و هدایت پروردگار بهره‌مند می‌شوند و آن را طی می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه حتی علفزار یا «الْمَرْعَیٰ» هم که بهره اندکی از وجود دارد در زیرمجموعه برنامه خلقت و ساماندهی تقدیر و هدایت قرار می‌گیرند، افزود: خداوند پس از فرمان به تسبیح و بیان اوصاف ربوبیت خودش بر عالم، به جای استفاده از مثالی که مصداق اوج کمال هدایت باشد، علفزار را مثال می‌زند که عمر و بهره اندکی دارد اما همین علفزار تحت هدایت بی‌نقص تکوینی این عمر را طی می‌کند.
قدرت پیامبر (ص) در تذکر وحیانی
سبزیان با اشاره به آیه «سَنُقْرِئُکَ فَلَا تَنْسَیٰ»، بیان کرد: عده زیادی از مردم از قبول تذکر رسول خدا امتناع کردند و حضرت در اینجا به فکر فرو رفتند که شاید در ابلاغ وحی ناتوان است و آمادگی لازم را ندارد که این افکار ممکن بود جریان تذکر وحیانی را به مخاطره اندازد؛ لذا در ادامه سوره آیاتی آرام‌بخش با وعده‌های الهی را می‌خوانیم که می‌فرماید به زودی قرآن را بر تو می‌خوانیم، پس هرگز فراموش نخواهی کرد یعنی خداست که پیامبر (ص) را به خواندن در می‌آورد بنابراین فراموشی به ایشان راه ندارد. در آیه هفتم نیز بر اراده الهی تأکید دارد و می‌فرماید: جز آنچه را خدا بخواهد، که او آشکار و پنهان را می‌داند.
وی ادامه داد: در اینجا تأکید دارد که اراده الهی زمینه‌ساز قدرت رسولش است و همه چیز با قدرت ذات الهی محقق می‌شود؛ لذا به پیامبر (ص) اطمینان می‌دهد که خواندن کلام وحی تحت اراده خداست و لذا نقصان و فراموشی به ایشان راه ندارد.
سبزیان با اشاره به آیه هشتم «وَنُیَسِّرُکَ لِلْیُسْرَیٰ»، توضیح داد: خدا علاوه بر آنکه رسولش را مهیا و آماده می‌کند، آسان‌ترین راه را نیز برای او بر می‌گزیند و پس از اطمینان خاطر دادن به پیامبر (ص) در آیه بعدی حضرت را به مأموریت امر کرده و می‌فرماید: پس [مردم را] اندرز ده، اگر اندرز سودمند افتد.
وی بیان کرد: تذکر الهی رسول خدا از جانب اهل خشیت پذیرفته می‌شود، اهل شقاوت اما از پذیرش امتناع می‌کنند و خودشان عامل بستن راه تذکر بر خودشان هستند. اینها کسانی هستند که در برابر تذکر ایستادگی کرده و خودشان را مستحق عذاب الهی کردند. در اینجا خداوند رسولش را به تداوم راه تذکر با اعتماد به وعده‌های الهی دعوت می‌کند و کم‌بهره‌گی اهل شقاوت از هدایت الهی را دلیل بر نقص در این هدایت نمی‌داند.
سبزیان با تصریح اینکه دوری از تذکر وحیانی پیامبر (ص) باعث بدبختی و شقاوت انسان می‌شود، افزود: این مسئله چیزی از کمال و درستی دعوت رسول خدا کم نمی‌کند. اما پرسش اینجاست که چگونه می‌توان از شقاوت دور شد و به فلاح و رستگاری رسید، پاسخ در آیه ۱۴ این سوره آمده که می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّیٰ» یعنی بی تردید کسی که خود را [از زشتی‌های باطن و ظاهر] پاک کرد، رستگار شد.
اهل خشیت چه کسانی هستند
وی اضافه کرد: همچنین در ادامه اشاره دارد کسی که نام پروردگارش را یاد کند و نماز اقامه کند از شقاوت و بدبختی نجات می‌یابد، نماز مصداق خشوع و خضوع در محضر پروردگار است و لذا کسی که با داشتن قدرت، خودش را در برابر قدرت الهی ناچیز و ناتوان و فقیر می‌بیند و سر بر سجده می‌گذارد یقیناً به فلاح و رستگاری خواهد رسید.
این مدرس قرآن کریم با اشاره به مانع بزرگی که اهل شقاوت را از پذیرش تذکر باز می‌دارد، توضیح داد: در آیه ۱۶ «بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا» اشاره دارد که اهل شقاوت زندگی دنیا را بر مسیر رستگاری ترجیح می‌دهند و در دوراهی دنیا و آخرت، دنیا را انتخاب می‌کنند لذا خودشان را از قبول تزکیه و پاکی بی‌نیاز می‌بینند و به تذکرات رسول خدا اعتنایی ندارند.
سبزیان با تأکید بر اینکه بر طبق نص صریح قرآن در آیه «وَالْآخِرَةُ خَیْرٌ وَأَبْقَیٰ»، آخرت بهتر و پایدارتر است، افزود: کسی که دنیای زودگذر را به جهان باقی و حیات جاودان آخرت ترجیح می‌دهد در واقع معامله‌ای زیان‌بار انجام داده است.
وی در پایان گفت: از ابتدای حیات بشر تا کنون، مسیر فلاح و رستگاری همواره روشن بوده همچنان که این حقایق در کتاب‌های آسمانی پیش از قرآن نیز گوشزد شده و اینها سخنان جدیدی نیستند بلکه همه تذکر و یادآوری هستند.
