وابستگی 90 درصدی روغن به واردات

طی روزهای گذشته از جمله موضوعاتی که خبرساز شد، قیمت روغن و کمبود این محصول در بازار بود که به گفته دبیر ستاد امنیت غذایی وزارت جهاد کشاورزی، از جمله دلایل این موضوع، بالا رفتن قیمت جهانی روغن بود که طبیعتا بر سهم و سقفی که برای کالای اساسی در نظر گرفته شده و همچنین بر قیمت این محصول نیز تاثیر می‌‌‌گذارد.دلیل دیگری که در این میان وجود دارد، کمبود مواد اولیه و دانه‌‌‌های روغنی است که به‌رغم نیاز شدیدی که ما به تولید داخل داریم تا میزان واردات را کاهش دهیم، از آن حداقل میزان تولید داخلی نیز حمایت نمی‌شود و کشاورز به جای کاشت محصولات موردنیاز به سمت کشت محصولاتی همچون صیفی‌‌‌ها، گوجه، هندوانه و... می‌رود که هم به منابع آب و خاک کشور ضربه وارد می‌شود و هم به دلیل میزان تولید بالا به ضایعات تبدیل می‌‌‌شوند؛ اما به دلیل اینکه درآمد بالایی دارند، کشاورز به کشت آنها تمایل بیشتری دارد.

افشین اسماعیلی‌فر، رئیس پژوهشکده کنسرسیوم و امنیت غذایی، در گفت‌‌‌وگو با «ایسنا»، با توجه به بالا بودن میزان واردات دانه‌‌‌های روغنی به کشور و لزوم افزایش تولید داخلی آن برای رسیدن به امنیت غذایی و خودکفایی، درباره اهمیت کشت دانه‌‌‌های روغنی در کشور اظهار کرد: تولید دانه‌‌‌های روغنی از دو جهت برای ما اهمیت دارد. اولین مورد این است که دانه‌‌‌های روغنی به‌‌‌ویژه سویا برای مصرف خوراک دام و به‌ویژه قسمت اعظم آن در جیره خوراک طیور مهم است. در مورد بعدی نیز، بعد از فرآوری و استحصال روغن برای خوراک انسان‌‌‌ها کاربرد مهم و بالایی دارد. نکته مهم این است که محصول اصلی که از دانه‌‌‌های روغنی استخراج می‌شود، روغن خام است که باید تصفیه شود و سپس به عنوان روغن‌‌‌های خوراکی به دست مصرف‌کننده برسد.

لزوم اجرای الگوی کشت کشور با توجه به منابع آبی کشور

رئیس پژوهشکده کنسرسیوم و امنیت غذایی با بیان اینکه بیش از ۹۰‌درصد دانه‌‌‌های روغنی موردنیاز ما از طریق واردات تامین می‌شود، گفت: به دلیل اهمیت بالایی که این محصول در امنیت غذایی دارد مهم است که در داخل کشور کشت و تولید شود و این مساله، زمینه خودکفایی و امنیت غذایی را برای ما فراهم می‌کند. اما برای اینکه بتوانیم در بلندمدت به این هدف دست یابیم، باید برنامه‌‌‌های کلانی در این زمینه در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت داشته باشیم و این برنامه‌‌‌ها نیز اجرایی شوند.اسماعیلی‌فر ضمن تاکید بر اینکه در کشت دانه‌‌‌های روغنی بحث منابع آبی متغیر تاثیرگذار است، مطرح کرد: به دلیل اهمیت منابع آبی، در سال‌های اخیر محققان و متخصصان این حوزه پیشنهاد کرده‌‌‌اند برای اینکه بتوانید در این حوزه موفق باشید، حتما باید طرح الگوی کشت کشور را متناسب با امکانات، پتانسیل‌‌‌ها و به‌‌‌ویژه ذخایر آبی کشور اجرا کنید تا ما بتوانیم منابع اصلی آبی خود را به محصولات استراتژیک به‌‌‌ویژه گندم و دانه‌‌‌های روغنی اختصاص دهیم.

وی ادامه داد: نکته بعدی استفاده از بذرهای فنی اصلاح‌شده با قدرت بسیار بالای فرآوری و تولید محصولات در زمینه تولید دانه‌‌‌های روغنی است که اهمیت بسیار زیادی دارد. بهینه‌سازی مکانیزاسیون آنها و از همه مهم‌تر در شرایط کنونی اقتصاد تولید این دانه‌‌‌های روغنی با توجه به هزینه‌‌‌هایی که دارد به لحاظ حساسیت و فنی بودن محصول باید بتوانیم شرایطی برای تولیدکننده فراهم کنیم که کشت این محصولات صرفه اقتصادی داشته باشد.

تولید سالانه بیش از ۱۰۰‌هزار تن دانه روغنی در کشور

رئیس پژوهشکده کنسرسیوم و امنیت غذایی افزود: براساس آخرین اطلاعات، سالانه بیش از ۱۰۰‌هزار تن دانه روغنی در داخل کشور تولید می‌شود که عمدتا بر تولید محصول کلزا متمرکز است و نشان می‌دهد که در برابر پیش‌بینی‌‌‌های دولت، وزارت جهاد کشاورزی تلاش می‌کند این تولید را تا بالاتر از ۳۰۰‌هزار تن در سال برساند. نکته مهم این است که بیش از ۹۵‌درصد روغن خام ما از طریق واردات تامین می‌شود و سالانه ۳میلیون تن کلزا وارد می‌شود.

وی ادامه داد: محصولات استراتژیک و بااهمیت در سر سفره مردم اعم از آرد، روغن، شکر، گوشت قرمز، گوشت سفید، لبنیات و... هستند که به دانه‌‌‌های روغنی و به طور کلی روغن وابسته هستند. بنابراین هرچقدر که بتوانیم هدف‌‌‌گذاری‌‌‌های خودمان را به سمت تولید دانه‌‌‌های روغنی ببریم، اساسا به امنیت غذایی کشور و سبد مصرفی خانوار کمک می‌‌‌کنیم.

دانه‌‌‌های روغنی متناسب با کم‌‌‌آبی و خشکسالی در ایران چیست؟

اسماعیلی‌فر در پاسخ به اینکه با توجه به شرایط اقلیمی و کم‌‌‌آبی، کشت چه دانه‌‌‌هایی در کشور مناسب‌‌‌تر است که هم تحمل سرما و گرمای ناگهانی و طولانی‌مدت را داشته باشند و هم کم‌آب‌‌‌بر باشند، اظهار کرد: مناسب‌‌‌ترین دانه‌‌‌هایی که در حال حاضر در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی است، کلزا و گلرنگ است. با توجه به اینکه گلرنگ گونه بومی ایران است و میزان نیاز آبی کمتری دارد مناسب است که بتوانیم بر اصلاح این محصول و تولید آن سرمایه‌گذاری کنیم. «کاملینا» نیز از محصولات جدیدی است که نیاز آبی کمتری نسبت به محصولات جاری دارد که در دستورکار است. کاملینا بسیار کم‌‌‌‌آب‌‌‌بر است، تحمل خشکسالی و گرما را دارد، نسبت به سرما مقاوم است، دوره رشد کوتاهی دارد و از طرفی ریزش دانه در دوره داشت و برداشت ندارد که حسن بزرگی محسوب می‌شود و این دانه‌‌‌ها را می‌‌‌توان در نقاط مختلف کشور با اقلیم‌‌‌های متفاوتی که دارند کشت کرد.