مسیر راه از شهرسازی جدا است؟

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - شیرین جمشیدیان: بعد از تصویب فوریت تفکیک وزارت راه و شهرسازی، اعضای کمیسیون عمران مجلس با رئیس جمهور دیداری داشتند و در این جلسه موضوع تفکیک مطرح شد، اما آن طور که شنیده می شود،  مسعود پزشکیان تمایلی به این تفکیک نداشته و تنها به این جمله اکتفا کرده که اگر کارشناسی باشد موافق آن هستیم.

این درحالی است که برخی از کارشناسان اگرچه معتقدند ادغام وزارت راه و ترابری و وزارت مسکن و شهرسازی کارشناسی شده نبود، اما در حال حاضر نیز تفکیک را کارشناسی شده نمی دانند. از سوی دیگر مخالفان تفکیک وزارت راه و شهرسازی و برخی دولتمردان بر بار مالی ناشی از این طرح تاکید دارند که در این صورت با مخالفت دولت، تفکیک امکان پذیر نخواهد بود. این در حالی است که موافقان این طرح اعلام می کنند که تفکیک وزارت راه و شهرسازی بار مالی بر دولت تحمیل نمی کند.

دولت مخالف تفکیک وزارت راه و شهرسازی

الیاس حضرتی رئیس شورای اطلاع رسانی دولت در گفت و گو با دنیای اقتصاد با اشاره به طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی، گفت: ادغام وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی کارشناسی شده نبود و در حال حاضر نیز تفکیک وزارت راه و شهرسازی کارشناسی شده نیست. نمی توان هزینه بیهوده برای دولت ایجاد کرد. او به نظر دولت در خصوص تفکیک  وزارت راه و شهرسازی اشاره و تاکید کرد: در حال حاضر وقت تفکیک وزارت راه شهرسازی نیست. دولت بار مالی ناشی از تفکیک این وزارتخانه را نمی پذیرد و با تفکیک وزارت راه و شهرسازی مخالف هستیم.

نگاه سیاسی در تفکیک وجود ندارد

محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس و از طراحان تفکیک وزارت راه و شهرسازی نیز با دفاع از این طرح تاکید کرد: دولت می تواند موافق یا مخالف طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی باشد. این موضوع در قالب طرح مطرح است و اگر نمایندگان به آن رای دهند و مورد تایید شورای نگهبان قرار گیرد، باید اجرا شود. اما طرح تفکیک وزارت راه  شهرسازی در راستای کمک به دولت است و نگاه سیاسی وجود ندارد.

او خاطرنشان کرد: در دولت شهید رئیسی نیز طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی را آوردیم و آن زمان نمایندگان به این طرح رای ندادند. منتها در حال حاضر کارکارشناسی انجام شده و جلسات متعددی در خصوص تفکیک وزارت راه و شهرسازی داشتیم. حتی آقای عبدالعلی زاده رئیس ستاد آقای پزشکیان و رئیس کارگروه انتخاب وزیر و خیلی از کسانی که با دولت به لحاظ فکری و سیاسی کار می کنند و روحیه عمرانی دارند، بر این باور هستند که تفکیک وزارت راه و شهرسازی به نفع دولت و به نفع مردم است. بر این اساس معاونان وزیر، مدیران کل و بدنه کارشناسی وزارتخانه نیز با تفکیک موافق هستند.

رییس کمیسیون عمران مجلس، در ادامه تصریح کرد: تفکیک وزارت راه  شهرسازی یک کار فنی و تخصصی است و نگاه سیاسی بر آن حاکم نیست. از سوی دیگر تفکیک این وزارتخانه ارتباطی هم با وزیر فعلی ندارد که بگوییم چون وزیر نتوانسته باید تفکیک انجام شود. هر وزیر که تصدی وزارت راه و شهرسازی را برعهده بگیرد دچار مشکل می شود چه رستم قاسمی باشد، چه بذرپاش و چه فرد دیگر. تفکیک وزارت راه و شهرسازی سال های سال است که در دستور کار مجلس است و محدود به الان هم نیست.

تفکیک وزارت راه و شهرسازی بار مالی ندارد

رضایی کوچی، تصریح کرد: در طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی بار مالی متوجه دولت نیست و قرار نیست ساختمان یا نیروی انسانی اضافه شود. از سوی دیگر ما می خواهیم قبل از تفکیک در مجموعه وزارت راه و شهرسازی و مسکن برخی معاونت ها را در هم ادغام کنیم که این دو وزارتخانه چابکتر شوند. در حال حاضر به قدری تعدد دستگاهها در وزارت راه و شهرسازی زیاد است که هر وزیری که بیاید ماه ها طول می کشد که با یکی از این دستگاه ها جلسه بگذارد و مسائلشان را بررسی کند. او اظهار کرد: معتقدیم این تفکیک بار مالی ندارد و زمانبر هم نیست و در کوتاهترین زمان ممکن امکان اجرای آن وجود دارد. از سوی دیگر نه تنها بار مالی ندارد، بلکه هزینه ها را به لحاظ امکان ادغام برخی معاونت ها در یکدیگر، کمتر نیز می کند.

رییس کمیسیون عمران مجلس یادآور شد: جنس مسکن و شهرسازی با جنس راه و ترابری فرق می کند. راه یعنی جاده، ریل، هواپیما و دریا اما حوزه شهرسازی عمدتا در داخل شهرها است. ماموریت هایی که در برنامه هفتم در قانون جهش تولید و مسکن، به دولت در حوزه حمل و نقل و مسکن دادیم بسیار زیاد است. حوزه حمل و نقل به تنهایی شامل حمل و نقل زمینی، دریایی، ریلی و هوایی می شود که هر کدام یک وزارتخانه هستند و موضوعات متنوع و مشکلات عدیده ای هم دارند. در حال حاضر وضعیت حمل و نقل هوایی ما خوب نیست و چند هواپیما بیشتر نداریم. در بخش شبکه ریلی حداکثر 10 درصد بار از این طریق جابه جا می شود و ناوگان ها فرسوده اند، جاده ها خراب هستند و...

مشکلات با تفکیک حل می شود؟

رضایی کوچی در پاسخ به این پرسش که آیا مشکلاتی که به آن اشاره کردید با تفکیک وزارت راه و شهرسازی برطرف می شود؟ گفت: باید وزیری بیاید که بر مشکلات متمرکز شود و برای حل این مسائل وقت بگذارد و بخشی خصوصی را بیاورد. هر کدام از این مسائل نیاز است که با کمک دولت و ظرفیت های بخش خصوصی حل شود. اما هیچ وزیری که تصدی وزارت راه و شهرسازی را برعهده داشته باشد نمی رسد که این اقدامات را انجام دهد. در کشور ما همه مسائل به وزیر محدود شده است. باید وزیر بیاید بخش خصوصی و مجموعه خودش را بیاورد؛ بر مسائل متمرکز شود و شناخت پیدا کند تا بتواند مشکلات را حل کند.

او ادامه داد: اما در حال حاضر در حوزه حمل و نقل مشکل داریم و مسکن و شهرسازی حوزه دیگری است. نظام مهندسی، بافت های فرسوده، تولید مصالح ساختمانی، شهرسازی، طرح های تفصیلی و جامع و اینگونه مسایل چه ارتباطی با راه آهن، بندر و هواپیما دارند؟ طبیعی است هر کدام از این دو حوزه وزیر تخصصی نیاز دارد.

رئیس کمیسیون عمران مجلس، در ادامه اظهار کرد: وزیر مسکن باید در حوزه مسکن کار کرده باشد و حوزه حمل و نقل فرد دیگری با تخصص و تجربه ای دیگر نیاز دارد. کسی که در حوزه حمل و نقل کار کرده، تجربه اش در حوزه حمل و نقل است و کسی که در حوزه مسکن کار کرده، تخصص و تجربه اش در حوزه مسکن است و موضوعاتشان با هم متفاوت است. طبیعی است فردی که فرمانده میدان است هرچه میدانش وسیعتر باشد نمی تواند به تمام جبهه های کاری اش برسد و بتواند فرمانداری کند.

تفکیک راهکار جبران کمبود منابع؟

رضایی کوچی با اشاره به محدودیت منابع، تاکید کرد: امروز به لحاظ محدودیت منابع ما درحوزه عمرانی درگیر یک جنگ اقتصادی هستیم. جنگ اقتصادی یعنی 70 هزار پروژه عمرانی داریم و به بیش از 4هزار همت پول نیاز داریم اما تقریبا 500  میلیارد یعنی نیم همت پول داریم. این به معنای آن است که باید در میدان بخش خصوصی و ظرفیت های خارجی را بیاوریم که همه نیاز به وقت دارد. در بحث کریدورهای بین المللی باید وزیر در چین، هند، روسیه و اروپا حاضر شود و کریدورها را کامل کند. از سوی دیگر باید بخش خصوصی را بیاورد.

تاثیر تحریم ها در مشکلات راه و شهرسازی

او در خصوص اینکه آیا تحریم ها مانع کار در حوزه های مورد اشاره شما نشده است، بیان کرد: حتما تحریم ها تاثیرگذار است منتها باید دستگاه دیپلماسی را فعال کرد. چندی پیش با اتاق بازرگانی جلسه ای داشتم، در این جلسه مطرح شد مصالح ساختمانی تجار و سرمایه گذاران ما نه تنها با تولیدات کشورهای آسیایی بلکه با مصالح ساختمانی اروپایی نیز در حال رقابت است. بر این اساس این فرصت استثنایی در کشور وجود دارد که مصالح ساختمانی را صادر کنند و از این طریق ارز آوری اتفاق بیفتد.

رئیس کمیسیون عمران، افزود: یکی از اقدامات وزارت مسکن و شهرسازی تولید مصالح ساختمانی با کیفیت برای حمایت از تولیدکنندگان بخش مسکن است. زمانی که یک وزیر در یک حوزه ای متمرکز شود، طبیعی است که زمان دارد برای اینکه در حوزه دیپلماسی اقتصادی فعال باشد و با وزیر امور خارجه به کشورهای همسایه سفر کند و ارتباطات بیشتری برای فروش مصالح ساختمانی ایجاد کند. در حوزه حمل و نقل نیزوضعیت  به همین شکل است.

رضایی کوچی، گفت: بر این اساس معتقدم حضور دو وزیر در دو وزارتخانه بدون آنکه نیروی انسانی اضافه شود می تواند کمک به دولت باشد. در شرایط موجود عملا دستگاه ها به صورت سنتی کار خودشان را انجام می دهند. اما وزیر مجبور است در شهر، شهرسازی را دنبال کند و روز دیگر به بندرچابهار برود و مسائل آنجا را دنبال کند. مشخص است که تنوع، شلوغی کار و ماموریت های متفاوتی در این حوزه وجود دارد و یک وزیر نمی تواند به تنهایی فرماندهی همه اینها را انجام دهد.

او ادامه داد: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم چون منابع کم داریم، نماینده همه حوزه ها باید بتواند در دولت بجنگد، تحلیل موضوع کند و بتواند با ظرفیت های بخش خصوصی ارتباط بگیرد تا بتواند منابع را به سمت پروژه ها و برنامه های حوزه کاری خودش ببرد. بر این اساس دو فرمانده قطعا بهتر از یک فرمانده می توانند کار کنند، آن هم یک فرماندهی که جبهه های متفاوتی دارند؛ جبهه کاری مسکن و شهرسازی با جبهه کاری راه وترابری کاملا متفاوت است. بر این اساس دو بخش مسکن و شهرسازی و راه و ترابری هر دو آسیب دیده اند.

رئیس کمیسیون عمران با انتقاد از ادغام وزارت راه و ترابری با مسکن و شهرسازی، اظهار کرد: ما چه سودی از ادغام دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی برده ایم؟ یعنی مسکن را درست کرده ایم؟ یا ریل و جاده و هواپیما را درست کرده ایم؟ ادغام دو وزارتخانه چه سودی برای ما داشته است؟و کدام یک از این دو حوزه کاری در ادغام به دیگری کمک کرده است؟ بنا بود که با ادغام این دو وزارتخانه هم افزایی اتفاق بیفتد اما در حال حاضر راه به مسکن  یا مسکن به راه کمک کرده است؟ خیر، این  دو حوزه کمکی به هم نکرده اند وتنها بار را اضافه کرده اند و باعث شده فرمانده میدان ذهنش درگیر موضوعات متنوع باشد که نتواند بر روی موضوعات تمرکز کند. بر این اساس در وزارت راه و شهرسازی در هر دو حوزه دچار مشکل هستیم.

رضایی کوچی با اشاره به مخالف دولت با تفکیک وزارت راه و شهرسازی، گفت: فوریت طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی با رای بالایی در مجلس به تصویب رسید. بر این اساس امیدواریم که تا دو هفته آینده کمیسیون به جمع بندی نهایی برسد و طرح را به صحن ارائه کند. این طرح بار مالی ندارد و بدنه دولت هم با این طرح موافق است.

در جلسه رئیس جمهور با کمیسیون عمران چه گذشت؟

کوچی به جلسه کمیسیون عمران با رئیس جمهور اشاره و تاکید کرد: رئیس جمهور در جلسه با کمیسیون عمران اعلام کرد که من حرفی در خصوص تفکیک ندارم و نظر من، نظر کارشناسان است. ما گفتیم کارشناس تر از کمیسیون عمران، آقای عبدالعلی زاده، رئیس کارگروه انتخاب وزیر و آقای نیکزاد که خودش ادغام را انجام داد کجاست؟ آقای نیکزاد گفتند که اعتراف می کنم که ادغام اشتباه بود و باید تفکیک انجام شود.

پزشکیان نظری در خصوص تفکیک نداد

جمال موسوی عضو هیات رئیسه کمیسیون عمران نیز گفت: تفکیک وزارت راه و شهرسازی از زمان انتخاب آقای پزشکیان به عنوان رئیس جمهور در کمیسیون عمران مطرح بود. اما قبل از رای اعتماد به وزرا این موضوع با رئیس جمهور مطرح شد که ایشان گفتند که دست نگه دارید تا وزرا معرفی شوند و بعدا در این خصوص تصمیم گیری می شود. موضوع ادامه دار بود تا در مجلس فوریت تفکیک وزارت راه و شهرسازی با رای بالایی به تصویب رسید.

او با اشاره به نشست کمیسیون عمران با رئیس جمهور، تصریح کرد: موضوعات متفاوتی در این نشست  همچون مسکن ملی و موضوعات عمرانی مطرح شد. تفکیک وزارت راه و شهرسازی نیز در این جلسه عنوان شد و آقای پزشکیان نظر خاصی ندادند و امیدواریم با موافقت رئیس جمهور و رای مجلس این تفکیک اتفاق بیفتد.

این عضو هیات رییسه کمیسیون عمران، خاطرنشان کرد: وزارت راه و شهرسازی، وزارتخانه عریض و طویلی است و حدود 23 معاون و سازمان دارد. تناسبی میان کار دو وزارتخانه که ادغام شدند یعنی راه و ترابری و مسکن و شهرسازی وجود ندارد. وزیر نیز زحمت زیادی را متحمل می شود و اینکه وزیر یکبار در ماه با معاونانش دیدار کند، کار سختی است. بر این اساس نیاز است که تفکیک اتفاق بیفتد و صحن مجلس بعد از بررسی های کمیسیون به تفکیک رای می دهد.

موسوی، با اشاره به موضوع بار مالی تفکیک وزارت راه و شهرسازی و مخالفت دولت با آن، اظهار کرد: تفکیک وزارت راه و شهرسازی بار مالی را متوجه دولت نخواهد کرد. ساختمان ها تغییر نکرده و بار مالی چندانی نخواهد داشت و تنها جابه جایی نیروها اتفاق خواهد افتاد. او ادامه داد: تعدد معاونت ها کار وزیر را سخت کرده و وزیر نمی تواند به جد موضوعات را دنبال کند. اگر تفکیک اتفاق بیفتد تحولی در مسکن ملی اتفاق می افتد و کارها با جدیت وزیر مسکن پیگیری خواهد شد.//