وز وز گوش دارید؟ مراقب این عوامل باشید تا تشدید نشود

به گزارش بهداشت نیوز، وزوز گوش (Tinnitus) به صدای زنگ، وزوز یا صداهای دیگر در گوش گفته می‌شود که منبع خارجی ندارد. این عارضه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از آسیب به ساختارهای گوش داخلی گرفته تا مشکلات روان‌شناختی و سیستم عصبی.

وزوز گوش دلیل بسیار متعددی دارد. عفونت گوش، افزایش سن و کاهش شنوایی، اختلالات خواب، بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و فشارخون و مشکلات تیروئید، کمبود شدید برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل B۱۲ و زینک، مصرف بعضی داروها، مصرف زیاد کافئین، الکل و نیکوتین و قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض صداهای بلند تنها برخی از دلایل بروز این مشکل هستند.

مطالعات نشان داده‌اند که حتی عوامل و فشارهای روانی مانند استرس، اضطراب و افسردگی هم می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث تشدید وزوز گوش شوند. دکتر علی‌محمد اصغری، فوق تخصص گوش می‌گوید: مشکلات روانی مثل استرس، اضطراب و حتی افسردگی و مواردی مثل خستگی و اختلالات خواب مثل کم‌خوابی یا بی‌خوابی می‌توانند باعث وزوز گوش در فرد شوند. البته نه این که اینها وزوز و زنگ گوش ایجاد می‌کنند. بلکه آن را تشدید می‌کنند و باعث می‌شوند که فرد، صداها را بلندتر بشنود.

اصغری می‌گوید: درواقع چه منشأ صدا از گوش باشد و چه از مغز، فرد صدا را بلندتر و تشدیدیافته می‌شنود. حتی کسی که وزوز گوش خیلی خفیفی دارد که ممکن است تا الان متوجه آن نشده باشد، در این شرایط (خستگی، اضطراب، افسردگی و ...) بیشتر آن را حس می‌کند و متوجه آن می‌شود.

۵ خطر بزرگ بیخ گوش شما

اما خستگی و کم خوابی و مشکلات روانی مثل اضطراب و افسردگی چه ارتباطی با گوش دارند و چطور می‌توانند باعث بروز مشکلی مثل وزوز گوش در فرد شوند؟ در این گزارش به این سوال مهم که مورد تایید متخصصان گوش است، پاسخ داده می‌شود.

ارتباط خستگی با وزوز گوش: خستگی جسمی و ذهنی می‌تواند نقش کلیدی در تشدید وزوز گوش داشته باشد. در شرایط خستگی شدید، سیستم عصبی مرکزی عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهد و به تحریکات غیرعادی حساس‌تر می‌شود. در چنین شرایطی، سیگنال‌های عصبی غیرطبیعی که از گوش داخلی به مغز ارسال می‌شوند، ممکن است بیشتر به‌عنوان «وزوز» درک شوند. علاوه بر این، خستگی منجر به کاهش تمرکز می‌شود و افراد مبتلا به وزوز گوش ممکن است نتوانند حواس خود را از صدای زنگ در گوش منحرف کنند. در نتیجه، این چرخه باعث می‌شود وزوز گوش برجسته‌تر شود و به عنوان یک عامل آزاردهنده بیشتر به چشم بیاید.

اضطراب و استرس: اضطراب و استرس مزمن، یکی از عوامل کلیدی در بروز و تشدید وزوز گوش به شمار می‌روند. سیستم عصبی خودمختار (Autonomic Nervous System) یا ANS در پاسخ به استرس فعال می‌شود و منجر به ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول و آدرنالین می‌شود. این هورمون‌ها می‌توانند بر خون‌رسانی گوش داخلی تأثیر بگذارند و عملکرد طبیعی عصب شنوایی را مختل کنند. همچنین اضطراب باعث می‌شود مغز نسبت به صداهای داخلی بدن حساس‌تر شود. در نتیجه، صداهایی که معمولاً توسط مغز نادیده گرفته می‌شوند، به عنوان وزوز درک می‌شوند. اضطراب و استرس می‌توانند بر سلامت شنوایی تأثیر بگذارند. افرادی که دچار اختلالات اضطرابی هستند، حساسیت بیشتری نسبت به صداها دارند و ممکن است درک صداهای داخلی بدن مانند وزوز گوش تشدید شود. به گفته کارشناسان، رابطه بین استرس و اضطراب و وزوز گوش یک رابطه دوطرفه است؛ یعنی استرس و اضطراب می‌تواند وزوز گوش را تشدید کند و وزوز گوش هم به‌ نوبه خود می‌تواند سطح اضطراب و استرس را در فرد افزایش دهد. این چرخه معیوب باعث می‌شود که زندگی روزمره فرد به‌ شدت تحت تأثیر قرار گیرد و مختل شود.

افسردگی: افراد مبتلا به افسردگی اغلب به دلیل کاهش سطح انرژی، تغییرات در فعالیت سیستم عصبی و اختلال در الگوهای خواب مستعد وزوز گوش هستند. افسردگی می‌تواند حساسیت مغز به سیگنال‌های شنوایی را افزایش دهد و باعث شود فرد صدای وزوز را بیشتر احساس کند.

درضمن افسردگی ممکن است باعث شود فرد در مقابله با علائم وزوز ناتوان‌تر باشد. از دست دادن انگیزه و احساس یأس باعث می‌شود که این صداها غیرقابل‌تحمل‌تر به نظر برسند.

اختلالات خواب: کم‌خوابی یا بی‌خوابی و درمجموع اختلالات خواب، یکی دیگر از عوامل مهم در ایجاد و تشدید وزوز گوش است. خواب ناکافی باعث کاهش ترمیم طبیعی سلول‌های عصبی از جمله سلول‌های عصبی شنوایی می‌شود. علاوه بر این، کم‌خوابی باعث افزایش سطح استرس و اضطراب می‌شود که خود این دو عامل، وزوز گوش را تشدید می‌کنند. درضمن افرادی که دچار بی‌خوابی هستند، معمولاً در سکوت شب صداهای وزوز گوش را بیشتر احساس می‌کنند. چون محرک‌های محیطی که معمولاً حواس را پرت می‌کنند، در این زمان وجود ندارد.

کاهش تأثیر عوامل روانی بر وزوز گوش

برای کاهش تأثیر عوامل روانی بر وزوز گوش، توصیه‌های زیر پیشنهاد می‌شود:

۱. مدیریت استرس و اضطراب: استفاده از روش‌های آرام‌سازی مانند یوگا، مدیتیشن یا مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به کنترل وزوز گوش کمک کند.

۲. بهبود کیفیت خواب: رعایت بهداشت خواب، مثل خوابیدن در زمان مشخص و استفاده از صداهای سفید (white noise) می‌تواند در کاهش زنگ گوش مؤثر باشد.

۳. درمان افسردگی: متخصصان تاکید دارند که دارودرمانی یا روان‌درمانی برای افسردگی می‌تواند در کاهش میزان وزوز گوش موثر باشد.

۴. افزایش آگاهی از عوامل تحریک‌کننده: شناسایی عواملی که وزوز گوش را تشدید می‌کنند و اجتناب از آنها می‌تواند مشکل وزوز گوش را کاهش دهد یا برطرف کند. مثلا بهتر است هر روز و طولانی مدت در معرض صداهای بلند نباشید یا از مصرف زیاد کافئین بپرهیزید. البته متخصصان گوش می‌گویند وزوز گوش اگر با افت شنوایی همراه باشد، یعنی مشکل جدی است و نیازمند مراجعه به پزشک است. اما اگر این مشکل در میان نباشد، جای نگرانی ندارد.

منبع: همشهری آنلاین