معمار تباهی یا تجدد؟!

وحید محمود قره باغ؛  این اشخاص از مشکلات دوره گذار و تنش در جامعه و نگرانی از این که چه بر سر ما خواهد آمد، بهره برداری کردند و تصمیم گرفتند نقشه‌های مبالغه آمیزی را به اجرا درآورند که جامعه ما را دستخوش آشوب کامل می‌کرد. " این جملات تاریخی گورباچف در محکوم کردن کودتا و همچنین توطئه گران بود زمانی که دیگر اعتراضات و اقدامات مخالفین اتحاد جماهیر شوروی به سامان رسیده و در واقع کار حزب کمونیست به ایستگاه آخر رسیده بود.

 از سویی برخی از شخصیت‌های تاریخ، کسانی هستند که صاحب نظران دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به آنان دارند. یکی از این شخصیت‌ها فردی است که در مقطعی مهم و حیاتی، تاثیرات بزرگ و تعیین کننده‌ای بر سرنوشت قدرت‌های جهانی داشت.

گفتنی است دوگانگی دیدگاه‌ها در مراسم خاکسپاری او نیز به چشم می‌خورد؛ هر چند برخی او را شخصی متجدد و شاید ناجی روسیه می‌دانستند ولی بعضی از مردم نیز به چشم یک خیانتکار به او نگاه می‌کردند. بله، یلتسین کسی که روابط گرم و ریشه داری با بلوک غرب و در راس آن آمریکا داشت و در واقع با اینکه گورباچف، آخرین رهبر شوروی سعی بر اصلاحاتی در این کشور داشت ولی تلاش‌های مداوم این شخص یکی از بزرگترین موانع پیش روی گورباچف بود تا بدانجا که تلاش‌های او برای اتحاد دوباره شوروی بی نتیجه ماند و با وجود طرح‌های جدیدی که خودمختاری بیشتری به جمهوری‌ها می‌داد، راه به جایی نبرد و در نهایت یلتسین موفق شد پس از فروپاشی به عنوان اولین رئیس‌جمهور روسیه بر اریکه قدرت تکیه زد. در حقیقت یلتسین توانست با زیرکی و البته بزرگنمایی قدرت جبهه مخالف در مقابل رهبران کودتا قد علم کرده و در نهایت آنها را از گردونه قدرت خارج کند.

او توانسته بود اراده و مهارت سیاسی خود را در جریان فروپاشی شوروی به نمایش بگذارد و از همین رو بود که به چهره جهانی مبدل شد. در حقیقت او توانست افکار و قدرت مردمی را بر علیه شرایط حاکم برانگیزد؛ گفتنی است با وجود این که در آن مقطع خطوط تلفن عادی قطع بود و ارتباطی با جهان خارج وجود نداشت ولی یلتیسن با بهره گیری از فناوری‌های جدید به منظور ارتباط بر این مشکل نیز فائق آمد.

 در نهایت یلتسین که سابقه بیماری قلبی نیز داشت و دلایل چندی از جمله اعتیاد شدید به مصرف الکل، توانایی لازم برای اداره کشور را از او گرفته بود، قبل از شروع سال دو هزار میلادی از قدرت کناره گرفته و اداره امور کشور را به نخست وزیر وقت یعنی ولادیمیر پوتین سپرد. این ماجرای شخصی بود که به مرور از معرکه قدرت رشد کرد و در نهایت تاثیری مهم در مقطع حساس سیاست جهان داشت.