جمعه 21 دی 1403
Friday, 10 January 2025
سال ۲۰۲۴ حالا رسماً عنوان گرم‌ترین سال ثبت‌شده در تاریخ را دارد. همچنین برای اولین بار، دمای میانگین زمین بیشتر از ۱.۵ درجه سلسیوس از دمای پیش از انقلاب صنعتی بالاتر رفت. این یکی از نقاط عطف تغییر اقلیم است که در اثر عواملی همچون سوزاندن سوخت‌های فسیلی ایجاد شده است.
پیش از این، دانشمندان پیش‌بینی کرده بودند که ۲۰۲۴ گرم‌ترین سال ثبت‌شده باشد و از آستانه ۱.۵ درجه‌ای عبور کند. حالا طبق گزارش سازمان تغییر اقلیم کوپرنیک در اتحادیه اروپا (C3S)، تمام داده‌های بین‌المللی دما نشان می‌دهند که سال ۲۰۲۴ گرم‌ترین سال ثبت‌شده بود. ثبت دمای جهانی از سال ۱۸۵۰ آغاز شد و دمای آن دوره را تقریباً معادل با دمای پیش از انقلاب صنعتی می‌دانند.
سال ۲۰۲۴، که ۱.۶ درجه گرم‌تر از دمای پیش از انقلاب صنعتی بود، از سال ۲۰۲۳ که رکورد گرم‌ترین سال را در اختیار داشت نیز پیشی گرفت. در رده سوم گرم‌ترین سال‌ها، سال ۲۰۱۶ قرار دارد که دمای آن فقط ۰.۱۷ درجه کمتر از سال ۲۰۲۳ بود. طبق داده‌های C3S، هر ۱۰ سالِ بالای جدول رکوردهای دما متعلق به دهه گذشته هستند.
در توافق تغییر اقلیم پاریس، کشورها موافقت کرده‌اند که گرمایش زمین را زیر ۱.۵ درجه و «کاملاً پایین‌تر از» دو درجه سلسیوس نگه دارند. آستانه ۱.۵ درجه‌ای هنوز شکسته نشده است، زیرا طبق توافق، میانگین چندین سال پیاپی باید از این عدد بالاتر برود. اما ما حالا در لبه این محدوده قرار گرفته‌ایم و میانگین افزایش دمای دو سال گذشته از ۱.۵ درجه بالاتر بوده است.
بخشی از گرمایش رکوردشکن دو سال گذشته به ظهور پدیده ال‌نینیو ارتباط دارد. ال‌نینیو یک تغییر طبیعی در جریان‌های اقیانوس آرام است که دمای آب‌های گرمسیری را بیش از حد معمول بالا می‌برد. این آب‌های گرم، گرمای خود را به اتمسفر انتقال می‌دهند و دمای جهانی را کمی بیشتر از یک سال عادی بالاتر می‌برند. ال‌نینیو همچنین زنجیره‌ای از آثار مختلف را در آب‌وهوای جهانی ایجاد می‌کند.
اما بخش عمده گرامیش فعلی، نسبت به سال‌های پیش از انقلاب صنعتی، در اثر افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای (عمدتاً متان و دی‌اکسیدکربن) بوده است که باعث حبس شدن گرمای بیشتر در اتمسفر می‌شود. در پاییز امسال، سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرد که میانگین سطح دی‌اکسیدکربن در سال ۲۰۲۳ به ۴۲۰ بخش در میلیون (ppm) رسیده بود. این عدد در دوران پیش از انقلاب صنعتی حدود ۲۸۰ بود.
مهار افزایش دما و کاهش فجایع محیط‌زیستی مرتبط با تغییر اقلیم نیازمند کاهش چشمگیر و سریع انتشار گازهای گلخانه‌ای است. ما هنوز آینده را در دست خود داریم و می‌توانیم با اقدام موثر، مسیر آینده اقلیم زمین را تغییر دهیم.
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های گذشته افزایش یافته است. اما افزایش تقاضای برای برق تلاش‌ها برای کاهش انتشار گاز گلخانه‌ای را خنثی کرده‌اند. برخی نیز نگران هستند که با روی کار آمدن دونالد ترامپ، مصرف سوخت‌های فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای افزایش پیدا کنند.
با این حال، متخصصان می‌گویند که سال ۲۰۲۵ به‌اندازه ۲۰۲۴ گرم نخواهد بود، زیرا پدیده معکوس ال‌نینیو، لانینیا، آغاز شده است. لانینیا پدیده‌ای است که در آن آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام خنک‌تر از حد معمول می‌شوند و دمای جهانی را اندکی پایین می‌آورند. اما این اثر خنک‌کننده در همه‌جای زمین احساس نمی‌شود و شدت آن نیز کم است. اداره هواشناسی بریتانیا پیش‌بینی می‌کند که ۲۰۲۵ پس از ۲۰۲۴ و ۲۰۲۳ گرم‌ترین سال ثبت‌شده باشد.
سال ۲۰۱۶ نیز سالی بود که در آن پدیده ال‌نینیو رخ داد و تا مدت‌ها رکورد گرم‌ترین سال را به خود اختصاص داده بود. اما حالا، پیش‌بینی‌ها درباره دمای سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهند که سال ۲۰۱۶ در برابر آن یک سال نسبتاً خنک است. این یعنی اثر افزایش گازهای گلخانه‌ای بسیار قوی‌تر از اثر خنک‌کننده لانینیا است.
