همشهری آنلاین- بهاره خسروی : در خانه ها به دلیل مشکلات تامین سوخت حمام چندان کاربردی نداشت و مردم از حمام های عمومی استفاده می کردند. از چند روز مانده به سال نو به ویژه تا لحظه سال تحویل حمام ها از جمعیت جا برای سوزن انداختن نداشتند. حتی کار به فعالیت ۲۴ ساعته می رسید و یک نفر از اعضای خانواده مامور بود تا برای اهل خانه به صورت جداگانه زنانه و مردانه شماره (نمره) بگیرد.
سید رسول امینی، تهران‌پژوه، با اشاره به این موضوع در ادامه تعریف می کند: «همیشه شب های عید صف های طولانی در حمام ها شکل می گرفت و مردم چند ساعت برای نوبتشان منتظر می ماندند. جالب اینجا بود که کسی به انتظارهای طولانی اعتراضی نداشت و از همین فرصت هر کسی برای دورهمی و گپ زدن استفاده می کرد. این انتظار برای بچه ها که یک تفریح محسوب می شد و تا زمان رسیدن نوبت دسته‌جمعی در حوالی حمام بازی می کردند و از آن لذت می بردند. البته این حمام شب در واقع آخرین مرحله همه بدو بدو های استقبال از سال نو محسوب می شد.»
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
امینی در بخش دیگر خاطراتش از حال و هوای حمام های شب یاد می کند: «معمولا به مناسبت سال نو، لنگ های کهنه و رنگ و رو رفته جایگزین لنگ های نو می شدند. قدیم‌ها رختکن حمام های قدیمی معمولا چهار سکو و ستون داشت و برای استحکام بنا بین ستون ها تیرهایی کشیده می کشیدند. سال نو که از راه می رسید برای زیبایی بیشتر میان تیرها را با کاغذهای رنگی می پوشاندند و روی این تیرها شیشه های قلیان بلوری را که از مد افتاده بودند، می چیدند و در فاصلۀ بین آنها هم کاغذهای رنگی لوله شده قرار می دادند. داخل کوزه این قلیان های بلور که اغلب گل سرخ های برجسته وسطش داشت آب جوهر می ریختند تا فضا زیباتر شود. البته ناگفته نماند در قدیم حمام ها با آمدن دوش به دو بخش عمومی و خصوصی (نمره) تبدیل شدند و این فضاسازی بیشتر در بخش عمومی که حال و هوای خزینه های قدیمی را داشت انجام می شد.»
این تهران‌پژوه همچنین از حمام خورشید در محله سلسبیل یاد می کند و می گوید: «خدا رحمت کند مدیر این حمام حسین سیف نوریان بود و دو کارگر به نام های خدایار و هوشنگ داشت که اغلب مردم قبل از رفتن به حمام همه اشیای ارزشمندشان را دست آنها می سپردند و با خیال راحت برای استقبال از سال نو حمام می کردند. البته امروز از این حمام چیزی جز یاد و خاطره در اذهان باقی نمانده است.»
