ندا مختارپور نیلق در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص نقش بازی در تربیت کودک، اظهار کرد: بازی پنجره‌ای است که از طریق آن وارد دنیای کودکان می‌شویم و می‌توانیم متوجه شویم کودک خود و دیگران را چگونه می‌بیند؟ چگونه با افراد اطراف ارتباط برقرار می‌کند؟ چطور با مسائل و مشکلات مقابله می‌کند و چطور دنیای افراد خودش را درک می‌کند.
وی افزود: پژوهش‌ها نشان داده والدینی که با کودک خود بازی می‌کنند می‌توانند به رشد شناختی و ذهنی آنان کمک کنند چراکه بازی نقش مهمی در توانایی تفکر کودک دارد. کودکان از طریق بازی در زمینه‌های مختلف دانش کسب می‌کنند چراکه بازی با توانایی حل مسئله و سبک تفکر همگرا و واگرا ارتباط دارد و پژوهش‌ها حاکی از این است که می‌توانیم توانایی شناختی کودکان را با استفاده از بازی و سناریوهای بازی افزایش دهیم.
این روانشناس بالینی کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: در بازی به‌عنوان ابزاری برای رشد دو جنبه درک و تولید زبان هم در نظر گرفته شده است زیرا ارتباط مثبتی بین بازی و رشد زبان در مراحل اولیه یادگیری زبان وجود دارد.
وی گفت: «ژان پیاژه» در نظریه خود پیشنهاد کرده است بازی می‌تواند درک زبان شنیداری کودکان را تسهیل کند یعنی وقتی کودک آنچه را می‌شنود بازی می‌کند و درک بهتری از آنچه در آینده می‌شنود خواهد داشت و همچنین مطالبی را که شنیده بیشتر به خاطر می‌آورد همچنین پژوهش‌های دیگر نشان دادند والدینی که با کودکانشان بیشتر بازی می‌کنند کودک وقتی وارد مدرسه می‌شوند عملکرد بهتری را در درس ریاضی دارند.
این کارشناس اظهار کرد: بازی می‌تواند به رشد جسمانی کودک کمک کند به‌طوری‌که بازی کردن با کودک سبب رشد مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت کودک می‌شود؛ مهارت‌های حرکتی درشت که عضلات بزرگ و استخوان‌ها را درگیر می‌کنند شامل دویدن، پریدن، دوچرخه‌سواری، لی‌لی یا رقصیدن است، مهارت حرکتی ظریف نیز ماهیچه انگشت دست مچ دست و انگشت‌های پا را درگیر می‌کند که به مهارت‌هایی مثل برداشتن تکه‌های کوچک کاغذ یا مهره، استفاده از قیچی، گرفتن مداد در دست، بستن زیپ یا دکمه جزو مهارت حرکتی ظریف است.
بازی با کودکان سبب کنترل استرس می‌شود
وی بیان کرد: از دیدگاه رشد عاطفی ثابت شده که بازی با کودکان کمک می‌کند چطور یاد بگیرند با استرس کنار بیایند و کنترل بیشتری در موقعیت‌هایی که باعث ایجاد استرس می‌شود داشته باشند. همچنین از طرفی دیگر به کودکان کمک می‌کند با نا ملایمتی‌هایی که در محیط اطراف ممکن است وجود داشته باشد، بازی باعث رشد هوش هیجانی، انعطاف‌پذیری شناختی و رشد مهارت‌های اجتماعی در کودکان همچون مهارت همدلی کردن، ایفای نقش، خودکنترلی و همکاری با کودکان می‌شود.
روانشناس بالینی کودک و نوجوان گفت: بازی با کودکان همان روزهای آغازین تولد شروع می‌شود و والدین می‌توانند متناسب با سن کودک بازی‌های مختلفی انجام دهند، از تولد تا سه ماهگی لبخند اجتماعی در کودکان شکل می‌گیرد و یکی از بازی‌هایی که والدین می‌توانند انجام دهند این است که به لبخند کودک پاسخ دهند.
وی افزود: همچنین در این بازه سنی والدین باید در حضور خودشان کودک را در مدت‌زمان محدودی بر روی شکم قرار دهند تا کودک بتواند ماهیچه‌های شکم خودش را قوی‌تر کند و یاد بگیرد از عضله‌های مختلف چطور باید استفاده کند؛ در این سن نگاه کردن به تصاویری با تضاد رنگی بالا مثلاً تصاویر سیاه‌وسفید نیز می‌تواند به رشد کودک کمک کند.
مختارپور تصریح کرد: در سن چهار تا هشت ماهگی فعالیت‌هایی همچون بازی با جغجغه، بازی با قاشق‌های نرم، بازی دالی‌موشه، آب‌بازی، کوبیدن بلوک‌های خانه بازی به هم، رفتن به طبیعت، خواندن کتاب‌های تصویری برای کودک، خیره شدن به چراغ و پنکه‌های سقفی، بازی با چراغ‌های رشته‌ای در خانه یا اشیا متحرکی که روی تخت نصب می‌شود مناسب رشد کودک است.
۹ تا ۱۲ ماهگی اضطراب جدایی در کودک در حال شکل‌گیری است
وی ادامه داد: در سن ۹ تا ۱۲ ماهگی اضطراب جدایی در کودک در حال شکل‌گیری است و والدین در این بازه سنی باید قایم‌موشک بازی یا کودک خود بازی کنند به این صورت که در قسمتی از خانه قایم شوند و سپس بیرون بیایند تا کودک متوجه شود وقتی فردی از دیده من دور می‌شود مجدد دوباره قرار است که برگردد و اگر مادر هم خانه را ترک کند دوباره به خانه برمی‌گردد.
روانشناس بالینی کودک و نوجوان گفت: در این سن بهتر است کودک روی چمن یا سطوح بافت‌های مختلف حرکت کنند، از تاب در زمین‌بازی استفاده کنند، با وسایل آشپزخانه، قابلمه و ماهیتابه بازی کنند، دست بزنند، رقصیدن را تمرین کنند، به‌طورکلی والدین در سن ۹ تا ۱۲ ماهگی کودک خود باید یک فضای بازی امنی ایجاد کنند که کودک بتوانند در آن حرکت و وسایل مختلف را لمس کند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در ۹ تا ۱۲ ماهگی استفاده از آئینه برای تمرین چهره‌سازی در آئینه به کودک کمک می‌کند که حالت‌های چهره خودش را ببیند و آن‌ها را در اشکال مختلف تمرین کند.
مختارپور تصریح کرد: در سن یک الی دو سالگی بازی وانمودی، اول با خود کودک و سپس با دیگران شروع به ظهور می‌کند، در این سن کودکان مستقل‌تر می‌شوند و بازی در این سن به‌صورت موازی است به این صورت که کودکان وسایل خود را به دیگران نمی‌دهند و مفهوم به اشتراک گذاشتن وسیله‌ها، قوانین و مرزها را درک نمی‌کنند بنابراین نباید انتظار داشته باشیم کودکان در این سن یک تا دو سالگی وسایلشان را به دوستانشان بدهند و باهمسالان به‌صورت اشتراکی بازی کنند.
وی افزود: در این سن کودکان بازی‌های تخیلی همچون خواباندن عروسک، شیر دادن به عروسک، صحبت با تلفن به‌صورت نمادین، فعالیت‌های عملی همچون آب‌بازی بازی، تمرین پوشیدن کلاه و لباس‌های می‌تواند به رشد کودک کمک کند.
این کارشناس گفت: در سن سه تا چهار سالگی والدین باید با کودک خود بازی‌های مشارکتی انجام دهند به‌طور مثال از بچه‌ها بخواهند در آماده کردن ناهار کمک کنند، بازی‌های نوبتی انجام دهند، تشویق کنند تا اسباب‌بازی‌ها را جمع کنند و در سطل مخصوص بگذارند و لباس‌هایشان را خودشان داخل ماشین لباسشویی قرار دهند.
۴ سالگی شروع رشد هویت کودک در خارج از خانه است
وی ادامه داد: کودکان وقتی به چهار سالگی نزدیک می‌شوند هویت آن‌ها در خارج از خانواده شروع به رشد می‌کند بنابراین در این سن مهم است که باهم سن و سالان خود معاشرت کنند و فرصت کافی برای بازی کردن باهم سن و سال خود پیدا کنند تا یاد بگیرند چطور دوست پیدا کنند، تعارضات را حل کنند و با دوستان خارج از خانواده برخورد کنند.
مختارپور گفت: در سن پنج تا هشت سالگی کودکان باید به بازی در فضای باز تشویق شوند، دوچرخه‌سواری کنند، از اسباب‌بازی چرخ‌دار استفاده کنند، در پارک بدوند، بالا و پایین بپرند و کاردستی درست کنند، در این سن از طریق درست کردن کاردستی با پر، برگ درختان، کاغذ رنگی، تیکه پارچه، استفاده از چسب، رنگ و مهره می‌تواند به رشد خلاقیت در این سن کمک کند.
وی گفت: نقاشی در این سن بسیار مفید است، همچنین پریدن، رقصیدن، نواختن سازهای خانگی ساده برای بیان احساسات و خلاقیت در این سن بسیار کاربردی است، بازی فوتبال، بازی‌های دست جمعی و بازی با کارت‌ها در این سن می‌تواند به رشد بچه‌ها کمک کند.
روانشناس بالینی کودک و نوجوان تصریح کرد: در دنیای امروز که بیشتر به سمت مدرنیته در حال حرکت هستیم و سرعت پیشرفت تکنولوژی بسیار بالا است معمولاً والدین مدت‌زمان کمتری با کودکان در تعامل هستند و مجبورند دو شیفت کار کنند و به همین علت تمایل دارند کودکان خود را به بازی‌های کامپیوتری و موبایل مشغول کنند که این موارد باعث ایجاد اختلالات کمبود توجه و تمرکز و اختلالات خلقی و اضطرابی در کودکان می‌شود و از این طریق کودکان فرصت‌هایشان را برای بازی‌های فیزیکی به شکل تعاملی را از دست می‌دهند.
وی در پایان بیان کرد: بهتر است والدین نیم ساعت در روز را به‌عنوان زمان کیفی برای بازی با کودکان در نظر بگیرند و یک‌زمان‌هایی را هم اختصاص دهند تا کودکان خارج از خانه با طبیعت آشنا شوند و تجربیات جدید کسب کنند.
انتهای پیام
