ماجرای سفر زاکانی به چین چه بود؟

۲۵ مهرماه سال‌گذشته بود که علیرضا زاکانی ، شهردار تهران به چین سفر کرد؛ سفری که به دعوت شهردار پکن و به‌منظور شرکت در اجلاسیه شهرداران کلانشهرهای راه ابریشم انجام شد، اما یک دستاورد مهم و بی‌نظیر در حوزه حمل‌ونقل عمومی و به‌ویژه مترو داشت؛ «نهایی شدن قرارداد خرید ۷۹۱ واگن مترو» که به‌عنوان بزرگ‌ترین قرارداد تاریخ متروی تهران نام گرفت.

در جریان آن سفر علاوه‌بر نهایی‌سازی خرید واگن‌های مترو و تجهیزات مربوط، درباره ساخت خط ۸ مترو تهران و همچنین درباره انتقال تکنولوژی ساخت واگن‌های مترو و بومی‌سازی آنها نیز مذاکراتی انجام شد.

اهداف مهم سفر:

1. مشارکت در اجلاس «یک کمربند، یک جاده»
2. فعال‌سازی قرارداد خرید ۶۳۰ دستگاه واگن بر زمین مانده از سال‌های قبل
3. توسعه همکاری‌های حوزه شهری در بخش‌های متنوع

توافق تازه

توافق: افزایش ۶۳۰واگن توافق سال ۱۳۹۶ به ۷۹۱ واگن

تعداد واگن‌های فعال کنونی در تهران: حدود هزارو ۱۰۰ واگن در خطوط تونلی داخل تهران

محل تامین اعتبار: توافق ایران و چین در دولت سیزدهم برای استفاده از منابع موجود ایران در چین

نکته ویژه: تا پیش از قرارداد شهرداری تهران با چینی‌ها در طول تاریخ متروی تهران، هزار و ۵۰۰ دستگاه واگن وارد خطوط شده‌ بود.

مفاد محوری قرار داد:

• پیش‌بینی داخلی‌سازی ۵۵درصدی واگن‌ها
• کاهش مبلغ پیش‌پرداخت خرید ۷۹۱ دستگاه واگن
• تفاهم برای خرید تکنولوژی ساخت «بوژی» از این شرکت با رقمی معادل ۷.۲ میلیون دلار
• تفاهم برای پرداخت نیمی از رقم ۷.۲ میلیون دلار ازسوی طرف چینی در قالب تأمین ربات‌های پیشرفته برای ساخت بدنه‌های نوین واگن‌های مترو برای کارخانه واگن‌سازی تهران
• صرفه‌جویی ۲۸میلیون یورویی به‌وسیله جابه‌جایی زمان‌بندی قرارداد اولیه با طرف چینی
• کاهش زمان ارسال سری نخست قطارها به تهران از ۲۷ماه به حدود ۱۴ماه پس از قرارداد

توسعه مناسبات حوزه شهری با چینی‌ها

سفر سال‌گذشته زاکانی به چین، علاوه‌بر امضای بزرگ‌ترین قرارداد تاریخ متروی تهران، با دستاوردهای مهم دیگری در حوزه‌های مختلف همراه بود که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.

1. تفاهم با طرف چینی درباره پیشتیبانی مالی از مجموعه قرادادهای دوجانبه
2. پیگیری انعقاد قراردادی مبتنی بر توانایی‌های شرکت‌های ایرانی در قالب تعریف حدود یک میلیارد دلار پروژه در شهر تهران
3. کسب دستاوردهای مالی و اقتصادی در این سفر بیش از ۳ میلیارد دلار
4. پیگیری سرمایه‌گذاری و انتقال تکنولوژی ازسوی چینی‌ها به ایران در حوزه پسماندها
5. توسعه همکاری‌ها در عرصه مسکن‌سازی
6. پیگیری داخلی‌سازی واگن‌های مترو
7. گسترش همکاری‌ها در ساخت خطوط مترو تهران
8. خرید اتوبوس‌های برقی
9. انعقاد قرارداد ساخت ۲ هزارو ۵۰۰ دستگاه اتوبوس
10. استفاده از ظرفیت‌ چینی‌ها در حوزه برقی‌سازی زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی شامل: واگن، تراموا، اتوبوس، ون، تاکسی و موتور برقی
11. بهره‌گیری از تکنولوژی‌های به‌روز طرف چینی برای هوشمندسازی شهر

حاشیه‌سازی درباره اتوبوس‌های چینی

یکی دیگر از مهم‌ترین بخش‌های همکاری‌های ایران و چین در عرصه توسعه ناوگان حمل‌و نقل عمومی شهر تهران، خرید اتوبوس‌های جدید از طرف چینی بود که البته با فضاسازی‌های مختلفی نیز همراه شد. در جریان سفر پاییز ۱۴۰۲ شهردار تهران به چین، قراردادی برای خرید ۲ هزارو ۵۰۰ دستگاه اتوبوس امضا شد.

هزینه خرید این اتوبوس‌ها با همه هزینه‌های جانبی و به شرط خدمات پس از فروش و انتقال تکنولوژی به ایران، کمتر از ۲۵۰هزار یورو بود. علاوه‌ بر این، طرف چینی برای واگذاری اتوبوس‌ها به‌صورت اقساطی (یوزانس)، با نرخ بهره کمتر از سالی ۵درصد با مدت بازپرداخت ۳ ساله توافق کرد.

اینها در حالی است که در آن مقطع درباره این قرار شائبه‌های مختلفی مطرح شد، از زیرسئوال بردن صلاحیت شرکت طرف قرارداد تا موضوع «ترک تشریفات»؛ شبهه‌هایی که با شفاف‌سازی‌های انجام شده ازسوی مسئولان شهری رفع شد و نقطه ابهامی باقی نگذاشت.

تعداد: ۲هزارو۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی

قیمت: هر دستگاه حداکثر ۲۵۰هزار یورو

شرایط پرداخت: ۲۰درصد به‌صورت نقد و بقیه در اقساط ۳ ساله با نرخ بهره پایین

کیفیت: دارای استاندارد یورو ۵ در مبحث آلایندگی