سلام به ساز از راه دور

در این ماه‌ها فیلم‌های عجیبی از کنسرت‌های خوانندگان موسیقی پاپ در فضای مجازی وایرال شده که نه‌تنها از ضعف‌های فنی هولناکی رنج می‌برند بلکه اصولا چیزی به نام موسیقی در آنها وجود ندارد. این اجراها در حالی برگزار می‌شوند که مردم با هزینه‌های هنگفت خود را به سالن‌ها می‌رسانند اما چیزی که عایدشان می‌شود یک اجرای بی‌کیفیت است. انتشار این فیلم‌ها باعث شده تا موزیسین‌ها در ماه‌های اخیر یک بار دیگر انگشت اتهام را به‌سمت صداوسیما نشانه بگیرند. آنها معتقدند اگر این رسانه راه فعالیت را برای موزیسین‌های واقعی باز می‌گذاشت هرگز چنین اتفاقی نمی‌افتاد. منتقدان می‌گویند یکی از عوامل موثر در پیدایش وضعیت کنونی موسیقی کشور، مقاومت صداوسیما در برابر نمایش ساز است؛ چراکه اگر برنامه‌هایی تولید شود که اساتید موسیقی در آنها حضور پیدا کنند و ساز بزنند وضعیت بهتر خواهد شد. آنها گفته‌اند اگرچه مخاطبان تلویزیون کاهش داشته ولی با‌این‌حال هنوز طیف وسیعی از مناطق مختلف کشور تولیداتش را دنبال می‌کنند. در این رابطه البته موزیسین‌های بسیاری حرف زده‌اند. حتی سالار عقیلی، خواننده که هنوز با صداوسیما همکاری دارد، هم گفته: «چرا نباید تصویر ساز در تلویزیون نمایش داده شود؟ چرا صدای هنرمندی مانند استاد محمدرضا شجریان از صداوسیما پخش نشود؟ شما اگر اینها را پخش کنید آن وقت می‌بینید که مردم چه استقبالی از موسیقی ایرانی می‌کنند. شما در ماهواره می‌بینید که از صبح تا شب موسیقی پاپ در حال پخش شدن است. حال سوال من این است که آیا در صداوسیمای ما به موسیقی سنتی به این شکل بها داده می‌شود؟»

حسین علیزاده، آهنگساز و نوازنده برجسته، نیز گفته اگر این مباحث مطرح می‌شد قطعا فرهنگ موسیقایی مردم همیشه در حال ارتقا بود. دیروز خبرگزاری ایسنا نیز در گزارشی به این موضع پرداخت و نوشت صداوسیما بعد از انقلاب تا دهه ۸۰، هنوز به بحران امروزی در موسیقی نرسیده بود و همچنان آثار موسیقی خوبی با تهیه‌کنندگی این سازمان تولید و پخش می‌شد. حتی در آن برهه هنوز هم شاهد حضور گاه‌گاهی بزرگانی همچون محمدرضا لطفی در قاب تلویزیون بودیم.

 ایسنا در بخش دیگری از گزارش خود نوشته است: «رفته رفته این سازمان روندی را در پیش گرفت که منجر به قهر موزیسین‌ها شد، تا حدی که دیگر حاضر به همکاری با آن نیستند که البته دود این اتفاقات اول از همه در چشم فرهنگ و هنر این مرزوبوم می‌رود. اگر موسیقی خوب از رادیو و تلویزیون پخش نشود، نمایش تصویر ساز ممنوع باشد و موسیقیدان‌های سرشناس با آن قطع ارتباط کرده باشند، پس آثار موسیقی با کیفیت  پایین جایگزین آنها می‌شوند. این‌گونه می‌شود که فرزندان این کشور و البته والدین آنها با ساز ایرانی مانند تار و سه‌تار بیگانه می‌شوند و اوج شناخت آنها از موسیقی می‌شود پیانو، گیتار و شاید ویولن. البته نه اینکه این سازها را با آثار نابغه‌هایی مانند چایکوفسکی و بتهوون بشناسند، بلکه شاید نوازندگانی غیرحرفه‌ای در قاب تلویزیون قرار بگیرند و سازی را که صدای خوبی هم ندارد، بنوازند.»

بهانه انتشار این گزارش رویکرد جدید صداوسیما در نشان دادن ساز است. در شب‌های گذشته و در چند برنامه مناسبتی ساز به تصویر کشیده شد، البته از راه دور. به نظر می‌رسد با روی کار آمدن دولت جدید و البته در پی تصویب سند ملی موسیقی در دولت قبل، اصلاحاتی انجام شده و این شیوه نشان دادن ساز اولین گام اجرای سند ملی موسیقی است که بی‌سروصدا آغاز شده است.