هماتوم چیست؟ / جدول مقایسه + درمان

به گزارش رکنا، هماتوم به تجمع خون در بافت‌ها یا فضای بدن گفته می‌شود که معمولاً به دلیل آسیب به رگ‌های خونی و نشت خون به ناحیه اطراف آن رخ می‌دهد. این خون‌ریزی معمولاً در اثر ضربه یا آسیب فیزیکی به پوست، عضلات ، بافت‌ها یا حتی اندام‌های داخلی ایجاد می‌شود. هماتوم‌ها می‌توانند در اندازه‌ها و مکان‌های مختلف در بدن ایجاد شوند و بسته به محل و شدت آسیب، ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند.

انواع هماتوم

1. هماتوم زیرجلدی: خونریزی در لایه‌های پوست، باعث بروز کبودی و تورم می‌شود.

2. هماتوم عضلانی: خونریزی در داخل بافت عضلات که می‌تواند منجر به تورم، درد و محدودیت حرکت شود.

3. هماتوم مغزی: خونریزی در داخل مغز که می‌تواند خطرناک باشد و به درمان فوری نیاز دارد.

4. هماتوم داخلی: خونریزی در بافت‌های داخلی بدن مثل اندام‌های شکمی یا قفسه سینه.

5. هماتوم استخوانی: خونریزی در اطراف استخوان‌ها به دلیل شکستگی یا آسیب به استخوان.

علل بروز هماتوم

1. ضربه مستقیم: سقوط، تصادفات رانندگی، ضربات ورزشی یا حتی ضربه به دست یا پا می‌تواند باعث پارگی رگ‌های خونی و ایجاد هماتوم شود.

2. جراحی: برخی از اعمال جراحی مانند جراحی‌های ارتوپدی، دندانپزشکی یا جراحی‌های شکمی ممکن است به خون‌ریزی و هماتوم منجر شوند.

3. اختلالات انعقادی خون: افرادی که مبتلا به بیماری‌های مانند هموفیلی یا نقص در فاکتورهای انعقادی هستند، احتمال ایجاد هماتوم در آنها بیشتر است.

4. افزایش سن: با افزایش سن، رگ‌های خونی ضعیف‌تر می‌شوند و احتمال خون‌ریزی و ایجاد هماتوم بیشتر می‌شود.

5. مصرف داروهای رقیق‌کننده خون: داروهایی مانند وارفارین یا آسپرین که برای جلوگیری از لخته شدن خون تجویز می‌شوند، ممکن است منجر به خون‌ریزی بیشتر و ایجاد هماتوم شوند.

مقایسه هماتوم با بیماری‌های مشابه

درمان هماتوم

درمان هماتوم به شدت و محل آسیب بستگی دارد:

1. درمان‌های خانگی

   • یخ درمانی: برای کاهش تورم و خون‌ریزی، یخ را در ناحیه آسیب‌دیده بگذارید.

   • استراحت و بالا بردن ناحیه آسیب‌دیده: این کار می‌تواند به کاهش خون‌ریزی و تورم کمک کند.

   • استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب.

2. درمان‌های پزشکی

   • در صورت شدید بودن هماتوم، ممکن است نیاز به تخلیه خون تجمع یافته با استفاده از جراحی یا سوزن‌کشی باشد.

   • در صورت ایجاد هماتوم مغزی، نیاز به جراحی فوری برای تخلیه خون و کاهش فشار داخل جمجمه است.

3. درمان‌های پیشرفته

   • درمان‌های دارویی: استفاده از داروهایی که موجب افزایش انعقاد خون می‌شوند، مانند فاکتورهای انعقادی در بیماری‌های هموفیلی.

تشخیص و درمان توسط کدام متخصص؟

• تشخیص و درمان هماتوم معمولاً توسط پزشکان عمومی، جراحان یا متخصصین اورژانس انجام می‌شود.

• در صورت بروز هماتوم مغزی، متخصصان نورولوژی و جراحان مغز و اعصاب مسئول درمان خواهند بود.

• در صورت ایجاد هماتوم‌های داخلی در شکم یا قفسه سینه، متخصصان جراحی عمومی یا جراحان اورژانس باید اقدام کنند.

• افرادی که مبتلا به اختلالات انعقادی هستند، ممکن است به مشاوره با هماتولوژیست نیاز داشته باشند.

رواج هماتوم در کشورهای مختلف

• هماتوم به طور کلی در کشورهای مختلف به دلیل وقوع حوادث روزمره، ورزش‌ها و تصادفات معمول است.

• در کشورهای پیشرفته با سطح بالای ورزش‌های حرفه‌ای و تصادفات جاده‌ای، احتمال بروز هماتوم بیشتر است.

• هماتوم مغزی در کشورهای با دسترسی محدود به مراقبت‌های پزشکی اورژانسی، می‌تواند با خطرات بیشتری همراه باشد.

شایع‌ترین محل‌های وقوع هماتوم

• صورت و سر: به دلیل احتمال زیاد برخورد و ضربات در این نواحی.

• عضلات ران و ساق پا: به دلیل ورزش‌های سنگین و آسیب‌های ورزشی.

• دست‌ها و پاها: بیشتر به دلیل حوادث روزمره یا ورزش‌ها.

• سینه و شکم: هماتوم‌های داخلی ممکن است در این نواحی رخ دهند که نیاز به درمان فوری دارند.

جنسیت و گروه سنی

• هماتوم در هر دو جنس شایع است، اما آقایان به دلیل فعالیت‌های بدنی بیشتر و خطرات ناشی از ورزش‌های تماسی، بیشتر در معرض خطر ایجاد هماتوم هستند.

• در گروه سنی، هماتوم در کودکان و نوجوانان به دلیل فعالیت‌های بدنی و بازی‌های پرتحرک شایع است. در افراد مسن نیز به دلیل ضعیف‌تر شدن رگ‌های خونی، احتمال بروز هماتوم بیشتر است.

عضله‌های درگیر

• عضلات ران و عضلات ساق پا بیشتر در اثر ضربات ورزشی دچار هماتوم می‌شوند.

• در ورزش‌های تماسی مانند فوتبال، فوتبال آمریکایی و راگبی، عضلات پا و بازوها بیشتر درگیر می‌شوند.

جدول تحلیلی هماتوم

هماتوم به‌طور کلی یک وضعیت شایع است که معمولاً بدون درمان خاصی بهبود می‌یابد، مگر در موارد شدید که نیاز به مراقبت‌های پزشکی خاص دارد.

هماتوم در بارداری به تجمع خون در بافت‌های رحم یا اطراف آن اطلاق می‌شود و معمولاً به دلیل خون‌ریزی از رگ‌های خونی آسیب‌دیده رخ می‌دهد. این وضعیت در دوران بارداری ممکن است به صورت هماتوم ساب‌کوریونی (تجمع خون بین دیواره رحم و کیسه آمنیوتیک) یا در سایر نواحی رحم مشاهده شود. این نوع هماتوم‌ها به‌ویژه در اوایل بارداری رایج هستند.

علل بروز هماتوم در بارداری

1. تغییرات هورمونی: در بارداری، تغییرات هورمونی می‌تواند موجب تضعیف دیواره رگ‌های خونی شود، که ممکن است به خون‌ریزی و تشکیل هماتوم منجر شود.
2. لانه‌گزینی جنین: در مراحل اولیه بارداری، زمانی که تخمک بارور شده به دیواره رحم می‌چسبد، ممکن است خون‌ریزی‌های خفیفی رخ دهد که منجر به هماتوم می‌شود.
3. ضربه یا آسیب به شکم: ضربه یا آسیب به شکم می‌تواند به خون‌ریزی داخلی و تشکیل هماتوم در نواحی مختلف رحم یا اطراف آن منجر شود.
4. عوامل انعقادی: در برخی موارد، اختلالات در سیستم انعقادی خون می‌تواند باعث خون‌ریزی و تشکیل هماتوم شود.

علائم هماتوم در بارداری

• خون‌ریزی واژینال (خونریزی ممکن است کم یا زیاد باشد)
• درد در ناحیه شکم یا کمر
• احساس فشار یا سنگینی در ناحیه رحم

خطرات هماتوم در بارداری

اگرچه در بسیاری از موارد هماتوم‌ها بدون عارضه خاصی بهبود می‌یابند، اما در موارد شدیدتر می‌توانند منجر به مشکلاتی مانند سقط جنین ، زایمان زودرس، یا جدا شدن جفت شوند. به همین دلیل، تشخیص و مراقبت‌های پزشکی برای مدیریت هماتوم‌ها در دوران بارداری ضروری است.

در صورتی که خون‌ ریزی یا درد غیرعادی در دوران بارداری تجربه شود، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه شود تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام گیرد.