آیا اهدای خون باعث کم‌خونی می‌شود؟ حقیقتی که باید بدانید

تاثیر اهدای خون بر سطح آهن

اهدای خون یکی از اعمال انسان‌دوستانه‌ای است که می‌تواند جان بسیاری از افراد را نجات دهد. با این حال، بسیاری از اهداکنندگان خون نگران تأثیرات آن بر سلامت خود، به ویژه کم‌خونی هستند. در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا اهدای خون می‌تواند باعث کم‌خونی شود یا خیر، و چگونه می‌توان از عوارض آن جلوگیری کرد. اگر شما هم قصد اهدا خون دارید یا درباره این موضوع کنجکاو هستید، ادامه مقاله را بخوانید.

در پاسخ به سوال آیا اهدای خون باعث کم‌خونی می‌شود باید گفت: بله، افرادی که به طور منظم خون اهدا می‌کنند ممکن است دچار کم‌خونی شوند، رایج‌ترین نوع آن کم‌خونی ناشی از کمبود آهن است.

عوارض کم خونی ناشی از اهدای خون

چگونه اهدای خون باعث کم‌خونی می‌شود؟

یکی از علل اصلی کم‌خونی ناشی از کمبود آهن، از دست دادن خون است، طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI). زمانی که شما خون اهدا می‌کنید، عملاً خون از دست می‌دهید. آهن نقش مهمی در حفظ سطح مناسب هموگلوبین در خون دارد.

این موضوع اهمیت دارد چون هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون است که به انتقال اکسیژن از ریه‌ها به ارگان‌ها و بافت‌های بدن کمک می‌کند.

کم‌خونی زمانی رخ می‌دهد که سطح هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون شما پایین باشد.

آیا می‌توان خون اهدا کرد اگر دچار کم‌خونی باشید؟

طبق گفته موسسات ملی بهداشت، قبل از اهدا خون باید حداقل سطح هموگلوبین را داشته باشید. در ایالات متحده این مقادیر به شرح زیر است:

• مردان: ۱۳.۰ g/dL

• زنان: ۱۲.۵ g/dL

پزشکان زمانی کم‌خونی را تشخیص می‌دهند که سطح هموگلوبین شما کمتر از این مقادیر باشد. این به این معنی است که اگر دچار کم‌خونی باشید، نمی‌توانید خون اهدا کنید.

قبل از اهدا خون، یک متخصص بهداشتی سطح هموگلوبین شما را اندازه‌گیری خواهد کرد.

اگر حداقل نیازمندی‌ها را نداشته باشید، باید حداقل ۳۰ روز صبر کنید تا اجازه اهدا خون پیدا کنید. در این مدت ممکن است بتوانید اقداماتی برای افزایش سطح هموگلوبین خود انجام دهید تا به حداقل مورد نیاز برای اهدا خون برسید.

اهدای خون و افزایش خطر ابتلا به کم‌ خونی

علائم کم‌خونی چیست؟

ممکن است بعد از اهدا خون، به ویژه اگر سطح آهن شما پایین باشد، علائم کم‌خونی را تجربه کنید. این علائم عبارتند از:

• سرگیجه

• خستگی

• رنگ پریدگی پوست

• دست‌ها و پاهای سرد

اگر هر یک از این علائم را پس از اهدا خون تجربه کردید، با پزشک مشورت کنید. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند از بروز عوارض بیشتر جلوگیری کند.

چگونه می‌توان کم‌خونی ناشی از اهدای خون را درمان کرد؟

درمان کم‌خونی بستگی به نوع و شدت کم‌خونی دارد. در بیشتر موارد، اهدای خون منجر به کم‌خونی ناشی از کمبود آهن می‌شود. اولین درمان برای کم‌خونی ناشی از کمبود آهن، مصرف مکمل‌های آهن است. پزشک ممکن است توصیه کند که غذاهای غنی از آهن بیشتری مصرف کنید، مانند:

• محصولات حیوانی مانند گوشت، ماهی، جگر و بوقلمون

• مواد غذایی گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات برگ سبز تیره و برخی غلات 

طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI)، معمولاً برای بازگرداندن سطح آهن ۳ تا ۶ ماه زمان لازم است. مهم است که خون اهدا نکنید اگر سطح آهن و هموگلوبین شما بازیابی نشده است. از دست دادن خون، علت اصلی کم‌خونی ناشی از کمبود آهن است، بنابراین کاهش هرگونه خطر خونریزی یا از دست دادن خون بسیار حیاتی است. در موارد شدیدتر کم‌خونی، درمان‌های دیگری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تزریق آهن وریدی (IV)

• داروها و مکمل‌ها

• انتقال خون

اگر بعد از اهدا خون هر یک از علائم کم‌خونی مانند سرگیجه یا خستگی را تجربه کردید، با پزشک مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند تشخیص صحیحی از علائم شما بدهند و یک برنامه درمانی مناسب تهیه کنند.

رابطه کم خونی و اهدای خون

سوالات متداول درباره اهدای خون و کم خونی

1. چگونه اهدای خون باعث کمبود آهن می‌شود؟

زمانی که خون اهدا می‌کنید، مقدار مشخصی از خون و آهن از بدن شما خارج می‌شود. این می‌تواند باعث کاهش سطح آهن و به دنبال آن کم‌خونی شود.

2. آیا می‌توان خون اهدا کرد اگر کم‌خونی داشته باشیم؟

خیر، اگر شما دچار کم‌خونی باشید، نمی‌توانید خون اهدا کنید. برای اهدا خون باید سطح هموگلوبین شما به حد مشخصی برسد.

3. چه مدت طول می‌کشد تا سطح آهن بعد از اهدای خون به حالت طبیعی بازگردد؟

عمولاً بازگشت سطح آهن به حالت طبیعی ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد.

4. چگونه می‌توان از کم‌خونی ناشی از اهدای خون جلوگیری کرد؟

مصرف مکمل‌های آهن و خوردن غذاهای غنی از آهن، مانند گوشت قرمز، ماهی، حبوبات و سبزیجات برگ سبز تیره، می‌تواند به بازگشت سطح آهن کمک کند.

5. آیا باید بعد از اهدای خون از غذاهای خاصی اجتناب کنیم؟

توصیه می‌شود از غذاهایی که جذب آهن را کاهش می‌دهند (مثل قهوه و چای) بلافاصله پس از اهدای خون خودداری کنید.

6. چه علائمی نشان می‌دهد که ممکن است دچار کم‌خونی باشیم؟

علائم کم‌خونی شامل خستگی، سرگیجه، رنگ پریدگی پوست، و احساس ضعف می‌باشد. اگر پس از اهدای خون این علائم را تجربه کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

سخن پایانی 

اهدای خون یک عمل انسان‌دوستانه است که می‌تواند جان بسیاری از افراد را نجات دهد، اما مانند هر عمل پزشکی دیگری، باید مراقبت‌های لازم را در نظر گرفت. اگرچه اهدای خون ممکن است منجر به کم‌خونی شود، با رعایت تغذیه مناسب و پیگیری‌های پزشکی، می‌توان از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد. مهم است که قبل از اهدا خون از وضعیت سلامتی خود مطمئن باشید و در صورت لزوم، اقدامات لازم را برای بازسازی سطح آهن و هموگلوبین انجام دهید. با این کار نه تنها از سلامتی خود محافظت می‌کنید، بلکه به دیگران نیز کمک می‌کنید تا از خون شما بهره‌مند شوند.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته