آشنایی با مواد شیمیایی ضدعفونی‌کننده ویژه ویروس‌ها

به گزارش بهداشت نیوز، ضدعفونی‌کننده‌ها به گروهی از مواد شیمیایی گفته می شود که برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها، از جمله ویروس‌ها، بر روی سطوح و یا پوست استفاده می‌شود. در ادامه با ضدعفونی کننده هایی که از انتقال ویروس جلوگیری می کند، آشنا می شویم.

-     پراکسید هیدروژن (آب‌اکسیژنه)
پراکسید هیدروژن یک ماده ضدعفونی‌کننده قوی با خواص آنتی‌ویروسی است که بر طیف وسیعی از ویروس‌ها، موثر است.

نحوه عملکرد: پراکسید هیدروژن با تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن به اجزای سلولی ویروس‌ها حمله می‌کند و غشا و ماده ژنتیکی آن‌ها را تخریب می‌کند.

کاربرد: این ماده اغلب برای ضدعفونی سطوح، تجهیزات پزشکی، و حتی در برخی موارد برای ضدعفونی زخم‌ها استفاده می‌شود. غلظت‌های 0.5 تا 3 درصد برای ضدعفونی مناسب است.

محدودیت‌ها: غلظت‌های بالای پراکسید هیدروژن می‌تواند برای پوست و چشم‌ها مضر باشد. همچنین ممکن است به برخی سطوح حساس مانند فلزات آسیب برساند.

-     ترکیبات آمونیوم چهارگانه
ترکیبات آمونیوم چهارگانه گروهی از مواد ضدعفونی‌کننده با اثرات ضدویروسی است که به‌ویژه بر ویروس‌های دارای انولوپ مؤثر است.

نحوه عملکرد: این ترکیبات با تخریب غشاهای لیپیدی ویروس‌ها و تغییر در ساختار پروتئین‌های آن‌ها، ویروس‌ها را غیرفعال می‌کند.

کاربرد: اغلب در محصولات ضدعفونی‌کننده خانگی و صنعتی برای ضدعفونی سطوح و تجهیزات به کار می‌رود. این مواد به دلیل ایمنی نسبی و بوی کمتر در مقایسه با سفیدکننده، برای استفاده‌های عمومی ترجیح داده می‌شود.

محدودیت‌ها: این ترکیبات بر ویروس‌های بدون انولوپ اثربخشی کمتری دارد و برخی از انواع آن‌ها ممکن است در تماس با مواد غذایی استفاده نشود.

-     یدوفورها (ترکیبات ید)
یدوفورها، ترکیباتی بر پایه ید هستند که به عنوان مواد ضدعفونی‌کننده با اثرات گسترده ضد باکتریایی و ضدویروسی شناخته می‌شود.

نحوه عملکرد: یدوفورها با تخریب پروتئین‌ها و آنزیم‌های ویروسی، باعث غیر فعال شدن ویروس‌ها می‌شوند. این ترکیبات به ویژه برای ضدعفونی پوست و غشاهای مخاطی مفید است.

کاربرد: یدوفورها در ضدعفونی پوست قبل از جراحی و ضدعفونی ابزارهای پزشکی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، بتادین یکی از شناخته‌شده‌ترین محصولات حاوی ید است.

محدودیت‌ها: یدوفورها ممکن است پوست را تحریک کنند و برخی افراد به ید حساسیت دارند. همچنین، ممکن است بر روی برخی سطوح لکه ایجاد کند.

-     کلر دی‌اکسید
کلر دی‌اکسید یک ماده ضدعفونی‌کننده قوی با خواص ضدویروسی گسترده است که بر طیف وسیعی از ویروس‌ها موثر است.

نحوه عملکرد: این ماده با اکسید کردن پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک ویروس‌ها، باعث غیر فعال شدن آن‌ها می‌شود.

کاربرد: کلر دی‌اکسید برای ضدعفونی آب، هوا، سطوح و تجهیزات استفاده می‌شود. به دلیل قابلیت تولید در محل، به ویژه در محیط‌های بیمارستانی و صنعتی استفاده می‌شود.

محدودیت‌ها: استفاده نادرست از کلر دی‌اکسید می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شود و نیاز به رعایت دستورالعمل‌های ایمنی دارد.

-     فرمالدئید
فرمالدئید یک ضدعفونی‌کننده قوی با اثرات ضدباکتریایی و ضدویروسی است که اغلب برای ضدعفونی سطوح و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد: فرمالدئید با تغییر ساختار پروتئین‌ها و نوکلئیک اسیدها، باعث مرگ ویروس‌ها می‌شود.

کاربرد: از فرمالدئید به ‌طور گسترده‌ای برای ضدعفونی اتاق‌های جراحی، تجهیزات پزشکی و مواد آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

محدودیت‌ها: این ماده سمی است و استفاده طولانی مدت یا در فضاهای بسته می‌تواند خطرات جدی برای سلامت انسان به همراه داشته باشد.