پژوهش جدید: موسیقی می‌تواند احساس شما را نسبت به گذشته تغییر دهد

آیا تاکنون توجه کرده‌اید که چگونه یک آهنگ خاص می‌تواند خاطرات شما را زنده کند؟ با شنیدن برخی از آهنگ‌ها سیل خاطرات گذشته به راه می‌افتد؛ بااین‌حال اکنون محققان می‌گویند موسیقی صرفاً خاطرات را تداعی نمی‌کند، بلکه حتی ممکن است نحوه به خاطر سپردن آنها را نیز تغییر دهد.

براساس گزارش نیویورک پست، محققان روانشناسی مؤسسه فناوری جورجیا و متخصصان موسیقی دانشگاه کلرادو در پژوهش جدید خود به ارتباط جالب بین موسیقی، احساسات و حافظه پرداخته‌اند. به گفته محققان گوش‌دادن به موسیقی می‌تواند احساس شما را نسبت به آنچه به یاد می‌آورید تغییر دهد؛ محققان امیدوارند یافته‌های این پژوهش بتواند راه‌های درمانی به افراد پیشنهاد بدهد تا بتوانند بهتر با خاطرات تلخ خود کنار بیایند.

ارتباط موسیقی با احساس و خاطرات

وقتی به موسیقی گوش می‌دهید، فقط گوش‌های شما نیست که درگیر می‌شوند، بلکه مناطقی از مغز که مسئول احساسات و حافظه هستند نیز فعال می‌گردند. هیپوکامپ، که برای ذخیره و بازیابی خاطرات ضروری است، با آمیگدال، مرکز عاطفی مغز، همکاری نزدیکی دارد. تا حدی به همین دلیل است که برخی از آهنگ‌ها نه‌تنها به‌یادماندنی، که عمیقاً احساسی هستند.

توانایی موسیقی در برانگیختن احساسات و ایجاد خاطرات به ‌خوبی شناخته شده است، اما سؤال محققان در پژوهش حاضر این بود که آیا موسیقی می‌تواند محتوای احساسی خاطرات موجود را نیز تغییر دهد؟ فرضیه محققان ریشه در مفهومی به نام «فعال‌سازی مجدد حافظه» (memory reactivation) دارد: وقتی یک خاطره را به یاد می‌آورید، به‌طور موقت انعطاف‌پذیر می‌شود و می‌توان اطلاعات جدیدی با آن ترکیب کرد.

محققان برای آزمایش فرضیه خود، یک آزمایش سه‌روزه طراحی کردند تا بفهمند آیا موسیقی پخش‌شده در حین یادآوری می‌تواند عناصر احساسی جدیدی را به خاطره اصلی وارد کند یا خیر.

در روز اول، شرکت‌کنندگان مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه را که از نظر احساسی خنثی بودند، حفظ کردند. روز بعد، از آنها خواسته شد این داستان‌ها را درحالی که به یک موسیقی مثبت گوش می‌دادند، به یاد بیاورند، این کار با یک موسیقی منفی و در سکوت نیز تکرار شد. در روز پایانی، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا دوباره داستان‌ها را به یاد بیاورند، البته این‌بار موسیقی درکار نبود. همچنین در روز دوم، محققان فعالیت مغز شرکت‌کنندگان را با اسکن‌های fMRI ثبت کردند.

درواقع رویکرد محققان مشابه زمانی بود که موسیقی متن فیلم درک بینندگان از یک صحنه را تغییر می‌دهد، اما در این مورد، آنها بررسی کردند که چگونه موسیقی ممکن است خاطرات واقعی شرکت‌کنندگان را از یک رویداد تغییر دهد.

نتایج نشان داد که وقتی شرکت‌کنندگان در حین یادآوری داستان‌های خنثی به موسیقی پراحساس گوش می‌دادند، احتمالاً عناصر احساسی جدیدی را در داستان وارد می‌کردند که با حال‌وهوای موسیقی مطابقت داشت. برای مثال، داستان‌های خنثی که با موسیقی مثبت در پس‌زمینه به یاد می‌آیند، بعداً به‌عنوان یک رویداد مثبت‌ یادآوری می‌شود، حتی زمانی که دیگر موسیقی پخش نمی‌شود. به عبارت دقیق‌تر، هنگام گوش‌دادن به موسیقی و یادآوری داستان، فعالیت در آمیگدال و هیپوکامپ افزایش می‌یابد.

هرچند این تحقیق نیاز به داده‌ها و آزمایش‌های بیشتری دارد، اما محققان بر اهمیت موسیقی در نحوه بازسازی خاطرات تأکید می‌کنند.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Cognitive, Affective & Behavioral Neuroscience منتشر شده است.