دنیایی که لاکچریبازی به جنبههای مختلف زندگی نفوذ کرده، حتی وداع با حیوانات خانگی نیز به عرصهای برای نمایش تجملگرایی تبدیل شده است.
به گزارش «تابناک» به نقل از روزنامه آگاه، سنگقبرهای گرانقیمت و سفارشی، از مرمر ایتالیایی تا حکاکیهای طلا، حالا به بخشی از وداع اشرافی ثروتمندان با سگها و گربههای محبوبشان بدل شده، این سنگها بین پنج تا ۳۰میلیون تومان هزینه برمیدارد. این روند، مرز میان عشق واقعی و اسراف را زیر سوال برده است.
این سنگهای یادبود که گاه هزینههایی معادل یک اثر هنری دارند، به نمادی از سبک زندگی اشرافی و تجملگرایانه تبدیل شدهاند. از حکاکی نام و تصاویر حیوانات گرفته تا اضافه کردن جملات احساسی و طراحیهای خاص، همهچیز دست به دست هم داده تا وداع با حیوانات خانگی به نمایشی از قدرت مالی و جایگاه اجتماعی بدل شود.
بااینحال، این روند با واکنشهای متفاوتی روبهرو شده است. برخی معتقدند این یادبودهای گرانقیمت نشانهای از عشق و احترام عمیق صاحبان به حیوانات وفادارشان است، درحالیکه دیگران آن را شکلی از مصرفگرایی و اسراف بیحد و مرز میدانند. در میان این نظرات ضد و نقیض، بازار طراحی و ساخت سنگ قبرهای لوکس برای حیوانات خانگی بهشدت درحال گسترش است و افراد بیشتری به این خدمات علاقه نشان میدهند. یکی از فروشندگان سنگ قبرهای حیوانات خانگی در تهران به «آگاه» میگوید: تقاضا برای سنگ قبرهای حیوانات خانگی، بهویژه سگ و گربه، در چند سال اخیر رشد قابلتوجهی داشته است. مشتریان ما معمولا از قشر مرفه هستند و درخواستهای خاصی دارند. آنها میخواهند سنگ قبر حیوانشان منحصربهفرد باشد، طوریکه احساساتشان را به بهترین شکل بازتاب دهد. قیمت این سنگها از چند میلیون تومان برای طرحهای ساده شروع میشود و گاهی به دهها میلیون تومان برای نمونههای لاکچری با حکاکی طلا یا استفاده از مواد خاص میرسد.
بازار در حال گسترش
این افزایش تقاضا باعث شده است تا برخی کسبوکارها بهطور اختصاصی وارد این حوزه شوند. فروشندگان سنگ قبر حیوانات خانگی اکنون خدماتی ارائه میدهند که شامل طراحی شخصیسازیشده، حکاکیهای هنری و حتی اضافه کردن جملات احساسی است. یکی از این فروشندگان میگوید: این یک بازار روبهرشد است و حتی برخی افراد سفارش ساخت یادبودهایی برای حیوانات خانگی خود میدهند که بهطور کامل خارج از عرف بوده و کاملا لاکچری است.
تجمل یا شکاف اجتماعی؟
روند روبهرشد ساخت سنگ قبرهای لاکچری برای حیوانات خانگی، علاوهبر جنبههای عاطفی، پیامدهای اجتماعی مهمی را نیز برجسته میکند. این اقدامات برای برخی نمادی از محبت و توجه به حیوانات خانگی است اما برای دیگران نشانگر تشدید شکاف طبقاتی و مصرفگرایی افراطی در جامعه محسوب میشود. در شرایطی که بسیاری از افراد جامعه با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکنند، هزینههای سنگین برای یادبود حیوانات خانگی میتواند احساس نابرابری و اضمحلال اجتماعی را تشدید کند. کارشناسان اجتماعی بر این باورند که چنین رفتارهایی، علاوهبر نمایش ثروت، میتواند نوعی فاصلهگیری از مشکلات واقعی جامعه باشد. از نگاه آنها، این لاکچریبازیها میتواند نشاندهنده ضعف در ایجاد تعادل میان ارزشهای انسانی و نیاز به نمایش قدرت مالی باشد.
خودنمایی در فضای مجازی، رقابتی بیپایان
در دنیای امروز که شبکههای اجتماعی به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شدهاند، بسیاری از افراد از این فضا برای نمایش زندگی و وضعیت اجتماعی خود استفاده میکنند. سنگ قبرهای لوکس برای حیوانات خانگی، در کنار دیگر رفتارهای مشابه، بهعنوان ابزاری برای فخرفروشی در این فضا به کار میرود. افراد میخواهند نشان دهند که از طبقه اجتماعی مرفه و متمایز برخوردارند و حتی در انتخاب چنین هدایایی برای حیوانات خود، معیارهای خاصی دارند که آن را از دیگران متمایز میکند.
فاصله بین سنت و مدرنیته
در فرهنگ ایرانی، نگهداری از حیوانات خانگی، بهویژه سگها، همیشه با مخالفتهای اجتماعی و فرهنگی مواجه بوده است. در گذشته، سگها بیشتر بهعنوان نگهبان و در مواقعی برای شکار مورد استفاده قرار میگرفتند. اما در سالهای اخیر، بهویژه در میان جوانان و طبقات مرفه، نگهداری از سگها و گربهها بهعنوان نشانهای از مدرن بودن و طبقه اجتماعی بالا مطرح شده است.
این تغییر نگرش فرهنگی ممکن است منجر به تناقضاتی در روابط اجتماعی شود؛ بهویژه زمانی که برخی افراد حیوانات را بهعنوان عضو مهم خانواده خود میبینند و برای آنها هزینههای گزاف میپردازند. این موضوع باتوجهبه فرهنگ مذهبی و سنتی ایران که توجه به خانواده و روابط انسانی را برجسته میکند، ممکن است با چالشهای فرهنگی مواجه شود.
انزوا و اختلال روانی
زهره احمدیمفرد، روانشناس و مشاور خانواده، دراینباره توضیح میدهد که نگهداری از سگ و گربه در ایران بهنوعی نماد مرفه بودن و تابع مد است. او میگوید که این پدیده بهویژه در میان سلبریتیها رایج است و تاثیرات مثبتی بر خلقوخو دارد اما در ایران هنوز بهطور کامل پذیرفته نشده است. درحالیکه این موضوع در فرهنگهای دیگر مثبت ارزیابی میشود، در ایران هنوز نگهداری حیوانات خانگی، بهویژه سگها، بهعنوان موضوعی عادی و پذیرفتهشده در جامعه محسوب نمیشود.
احمدیمفرد میافزاید: برخی افراد، بهویژه کسانی که نمیتوانند روابط اجتماعی سالم برقرار کنند، از حیوانات خانگی بهعنوان جایگزین انسانها استفاده میکنند. این افراد بهجای روابط انسانی، به دلبستگیهای افراطی به حیوانات روی میآورند، زیرا این حیوانات نیاز به ارتباطات پیچیده انسانی ندارند و صرفا به مراقبت و توجه نیاز دارند. او در ادامه میگوید: سنگ قبرهای لوکس برای حیوانات خانگی، خودنمایی و رقابتهای اجتماعی را در سطح جدیدی به نمایش میگذارد. برخی افراد با استفاده از این رفتار، به دیگران نشان میدهند که از طبقه اجتماعی متفاوت و مرفهتری هستند. این نوع از خودنمایی در جامعهای که هنوز به فرهنگ نگهداری از حیوانات خانگی بهویژه سگها و گربهها بهطور کامل عادت نکرده است، تبدیل به یک ابزار برجسته برای نمایش وضعیت اجتماعی میشود. وی ادامه میدهد: درحالیکه ممکن است برخی افراد درواقع به حیوانات خود علاقه داشته باشند اما هزینههای هنگفت برای سنگ قبر و مراسم خاکسپاری، بیشتر بهنوعی فخرفروشی تبدیل میشود که در فضای مجازی هم با به نمایش گذاشتن آن، بهدنبال جلب توجه و تایید دیگران هستند.
او بر این باور است که نگهداری از حیوانات خانگی و بهویژه برگزاری مراسمهای ویژه برای آنها، در بسیاری از جوامع، بهویژه در ایران، درحال تبدیلشدن به یک شاخص اجتماعی است. این فرهنگ بهتدریج نشاندهنده تفاوتهای طبقاتی است. برخی افراد برای نشان دادن طبقه اجتماعی خود، بهعنوان یک نماد از مرفهبودن، به حیوانات خود احترام خاصی میگذارند و برایشان سنگ قبرهای گرانقیمت تدارک میبینند. او همچنین اضافه میکند: این نوع رفتار نشاندهنده احساس تعلق به طبقهای خاص است که در جامعهای با ساختار اجتماعی پیچیده، بهدنبال تایید و اعتبار بیشتر میگردد. درواقع، برخی افراد از حیوانات خود بهعنوان یک نماد اجتماعی برای ارتقای وضعیت خود استفاده میکنند.
یکی از جنبههای مهم این پدیده، وابستگی افراطی به حیوانات است. او تاکید میکند: افرادی که بهشدت به حیوانات خانگی خود وابسته میشوند، معمولا در ایجاد روابط انسانی موفق نیستند و ترجیح میدهند که ارتباطات خود را با موجودات بیزبان و وابسته مانند حیوانات برقرار کنند. این وابستگی میتواند به انزوا، اضطراب و مشکلات روانی دیگر منجر شود. وی ادامه میدهد: حیوانات نمیتوانند از انسانها انتقاد کنند یا با آنها ارتباطات عمیق انسانی برقرار کنند؛ بنابراین افرادی که به این نوع ارتباطات روی میآورند، اغلب از بلوغ اجتماعی و ارتباطات انسانی سالم بازمیمانند.
احمدیمفرد تاکید میکند که وابستگی بیشازحد به حیوانات خانگی میتواند منجر به انزوا و اختلالات اجتماعی شود. این نوع وابستگیها که غالباً ناشی از تقلید از فرهنگهای غربی است، میتواند فرد را از زندگی اجتماعی خود عقب نگه دارد و حتی به اختلالات روانی منجر شود. پدیده سنگ قبرهای لاکچری برای حیوانات خانگی در ایران، یک نماد از تغییرات فرهنگی، اجتماعی و روانشناختی است که به تحلیل و بررسی دقیق نیاز دارد. این رفتارها در کنار وابستگیهای عاطفی افراطی به حیوانات، نهتنها بیانگر مشکلات فرهنگی است، بلکه میتواند بر روابط انسانی و اجتماعی تاثیرات منفی داشته باشد. در این راستا، نیاز به ارتقای فرهنگ اجتماعی، تقویت روابط انسانی و توجه به اصول خانواده و تعاملات سالم برای پیشگیری از بروز چنین مسائل و آسیبها ضروری است.