توصیه هایی به بیماران کلیوی ناشی از دیابت

به گزارش بهداشت نیوز، دکتر زهرا لطفی ضمن مهم برشمردن نقش کلیه ها در ساختار عملکردی بدن انسان، از جمله این نقش ها را فیلتراسیون خون و دفع مواد زائد، نمک و آب اضافی دانست و گفت: چنانچه کلیه ها به هر علتی  دچار نارسایی شوند، قادر به انجام وظایف خود نبوده و با پیشرفت  نارسایی کلیه زمینه برای بروز برخی بیماری ها از جمله؛  نارسایی قلبی و فشارخون بالا ایجاد می شود.

وی بیماری دیابت را یکی از مهمترین علل بروز نارسایی های کلیوی عنوان و اضافه کرد: در بیماری کلیوی ناشی از دیابت معمولاً تا زمانی که حداقل 80 درصد از عملکرد کلیه ها از بین نرود ممکن است هیچ علامتی ایجاد نمی شود و این وضعیت فرد را در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی پیشرفته تر قرار می دهد که در نهایت  ناگزیر به استفاده از روش های جایگزین کلیه مثل دیالیز یا پیوند خواهیم بود.

وجود آلبومین در ادرار؛  نشانه ای از بیمار  بودن کلیه ها

فوق تخصص بیماری های کلیه همچنین، با بیان اینکه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطراتی همچون حملات قلبی، سکته مغزی، از دست دادن بینایی، آسیب عصبی وبیماری کلیوی وفشار خون بالا نیز قرار دارند افزود: برای تشخیص بیماری کلیوی ناشی از دیابت، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی بر آزمایش هایی تکیه دارند که طی آن سطح پروتئین (آلبومین) در ادرار و آزمایش خون برای ارزیابی سطح عملکرد کلیه اندازه گیری می شود و هنگامی که کلیه ها به طور طبیعی از عملکرد خوبی برخوردارند، از نشت آلبومین به ادرار جلوگیری می کنند، بنابراین وجود آلبومین در ادرار، می تواند نشانه ای از بیمار  بودن کلیه ها باشد.

وی خاطرنشان کرد؛ چنانچه در آزمایش ادرار بیماردیابتی آلبومین حتی درمقادیر کم وجود داشته باشد (میکروآلبومینوری کمتر از ۳۰۰میلی گرم در روز ) نشان دهنده خطر بالاتر از حد متوسط ابتلا به بیماری قلبی وکلیوی در این افراد است. همچنین آزمایش ادراری که برای تشخیص بیماری کلیوی دیابتی استفاده می شود، بایستی برای نظارت بر وضعیت فرد در طول زمان تکرار شود.

زمان مناسب پایش بیمار دیابتی از جهت درگیری های کلیوی

عضو هیأت علمی گروه نفرولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، درخصوص زمان مناسب پایش بیمار دیابتی بمنظور بررسی درگیری های کلیوی گفت: انجام آزمایش ادرار جهت بررسی دفع آلبومین و عملکرد کلیه، در افراد مبتلا به دیابت نوع یک حدود پنج سال پس از تشخیص و در افراد مبتلا به دیابت نوع دو، از زمان تشخیص دیابت هرسال یکبار و سپس براساس درگیری کلیه براساس نظر نفرولوژیست انجام می شود.

وی درباره عوامل افزایش دهنده خطر ابتلای به بیماری کلیوی دیابتی گفت: سابقه خانوادگی بیماری کلیوی یا تعلق به گروه‌های قومی خاص نظیر؛ آفریقایی، آمریکایی، مکزیکی، هندی و...  می‌تواند، خطر ابتلا به بیماری کلیوی دیابتی را افزایش دهد. علاوه بر این موضوع، عوامل متعددی وجود دارد که باعث ایجاد خطر ابتلا به بیماری کلیوی دیابتی خواهند شد و برخلاف سابقه خانوادگی  می توان آنها را تغییر داده و کنترل کرد.

دکتر لطفی اضافه کرد؛ از جمله ریسک فاکتورهای قابل تغییر این بیماری، افزایش مزمن قند خون، اضافه وزن یا چاقی، مصرف سیگار، پرفشاری خون و کلسترول بالا می باشد.

فوق تخصص نفرولوژی دانشگاه در بحث پیشگیری و درمان این بیماری نیز گفت: افراد اغلب به حفظ سطح قند خون خود در محدوده مناسب توصیه می شوند و همچنین  به نظر می رسد که کنترل فشار خون به اندازه کنترل قندخون حائز اهمیت خواهد بود؛ چرا که قند خون بالا و فشار خون بالا به طور هماهنگ، به رگ‌های خونی و سیستم‌های اندام ها آسیب می‌رسانند.

اقدامات پیشگیرنده در جهت عدم ابتلاء به بیماری کلیوی

دکتر لطفی از مهم ترین اقدامات پیشگیری کننده در جهت عدم ابتلاء به بیماری کلیوی و محافظت بدن در برابر سایر عوارض بیماری دیابت را، انتخاب سبک زندگی سالم و نگه داشتن قند خون نزدیک به نرمال ذکر کرد و افزود: نگه داشتن قند خون نزدیک به نرمال، می تواند به جلوگیری از عوارض طولانی مدت دیابت کمک کند.

وی اضافه کرد: حد نرمال گلوکز خون ناشتا و سطح گلوکز خون برای جامعه هدف، قبل از هر وعده غذایی 80 تا 120 میلی گرم در دسی لیتر (4.4 تا 6.6 میلی مول در لیتر) است، اما با این حال، این اهداف ممکن است به صورت فردی بررسی شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه ضمن توصیه به بیماران مبتلا به دیابت جهت انجام آزمایش قند خون سه ماهه متذکر شد؛ آزمایش خون هموگلوبین A1C  از جمله آزمایشاتی است که برای نظارت بر سطح قند خون استفاده می شود و نتیجه میانگین سطح قند خون را در طول یک تا سه ماه گذشته فراهم می کند.

وی ادامه داد: بطور معمول A1C   7%یا کمتر از آن نرمال در نظر گرفته می شود، که معرف میانگین گلوکز خون 150 میلی گرم در دسی لیتر (8.3 میلی مول در لیتر) است و حتی کاهش اندک در A1C خطر عوارض مرتبط با دیابت را تا حدودی کاهش می دهد.

راهکارهای درمانی دیابت؛ انسولین و داروهای خوراکی

عضو هیأت علمی گروه نفرولوژی دانشگاه پیرامون درمان بیماری دیابت هم گفت: دیابت نوع یک، با استفاده از انسولین قابل درمان است و برای درمان دیابت نوع دو، اغلب از سایر داروهای خوراکی استفاده می شود. البته برخی از آنها برای استفاده در افراد مبتلا به مشکلات کلیوی توصیه نمی شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است به کاهش پیشرفت بیماری کلیوی کمک کنند.

فوق تخصص بیماری های کلیه دانشگاه، با اشاره به این نکته که بسیاری از افراد مبتلا به بیماری دیابت، به فشار خون بالا نیز مبتلا هستند، افزود: اگر چه بیماری فشار خون بالا دارای علائم کمی است، اما می تواند دو اثر منفی از جمله فشار بر سیستم قلبی عروقی و پیشرفت عوارض دیابت در کلیه و چشم را تسریع کند.

وی همچنین یادآور شد؛ فشار خون بالا مشکل شایعی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 است، اما بروز آن  بسته  به مدت  زمان شروع دیابت متفاوت است. ضمن اینکه در دیابت نوع 1، شیوع فشار خون بالا در زمان تشخیص کم است و متعاقباً طی چندین دهه افزایش می یابد. اما در دیابت نوع 2، بخش قابل توجهی از بیماران در زمان تشخیص دیابت، فشار خون بالا دارند.

دکتر لطفی همچنین گفت: به طور کلی، بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با جمعیت عمومی در معرض خطر قلبی عروقی بالاتری هستند و بنابراین، بهتر است کنترل شدید فشار خون دراین افراد مد نظر باشد. همچنین مداخلات غیردارویی باید در صورت لزوم برای همه بیماران مبتلا به فشار خون بالا تجویز شود که شامل؛ محدودیت نمک ,کاهش وزن؛ افزایش مصرف میوه های تازه، سبزیجات و محصولات لبنی کم چرب، افزایش ورزش، اجتناب از سیگار کشیدن و همچنین اجتناب از مصرف الکل است  .

فوق تخصص نفرولوژی دانشگاه، با تأکید بر اینکه همه افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی، به حداقل یک نوع دارو برای کاهش فشار خون خود نیاز دارند ودر بیشتر موارد ممکن است دو نوع دارو برای بیماران مورد نیاز باشد، اضافه کرد: چندین دارو می توانند برای این منظور استفاده شود، اما داروی مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (مهارکننده اختصاری (ACE) یا داروهای مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین به ‌ویژه برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی مفید هستند، زیرا میزان آلبومین را در ادرار کاهش می‌دهند و می‌توانند از پیشرفت بیماری کلیوی مرتبط با دیابت جلوگیری کرده یا آن را کاهش دهند.

وی اضافه کرد؛ در واقع، فواید کلیه برای مهارکننده‌های ACE و ARB  تا حدی قوی است که ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی گاهی آنها را برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی که فشار خون طبیعی و دفع پروتیین  دارند، نیز تجویز می‌کنند.

دکتر لطفی همچنین گفت: پس از شروع درمان و تغییر سبک زندگی برای بیماری کلیوی، باید آزمایشات ادرار و خون را تکرار کرد تا میزان سطح آلبومین ادرار مشخص شود. چنانچه سطح آلبومین ادرار بهبود نیافته یا عملکرد کلیه بیمار بدتر شده است، ممکن است پزشک نیاز به تنظیم داروها یا توصیه راهکارهای دیگر برای محافظت از کلیه داشته باشد.

وی در خصوص تصمیم گیری مادران مبتلا به بیماری دیابت جهت اقدام به بارداری هم گفت: مادران مبتلا به دیابت، به ویژه بیماران کلیوی دیابتی در صورت تمایل به بارداری، حتما باید قبل از اقدام به بارداری با پزشک خود مشورت کنند. چون دیابت و مشکلات ناشی از آن می تواند خطر عوارض بارداری را  به ویژه در زنانی که عملکرد کلیه آنها کاهش یافته، افزایش دهد، با این حال، بسیاری از زنان مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی خفیف، حاملگی طبیعی و نوزادان سالم خواهند داشت.

وی بهترین و مهمترین اقدام را در راستای اطمینان از بهترین نتیجه بارداری، تحت کنترل دقیق قرار دادن میزان قند خون و فشار خون ذکر کرد و افزود: برخی از خانم هایی که باردار هستند یا تمایل به بارداری دارند، نباید از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) استفاده کنند، چرا که، این داروها می‌توانند باعث نقص مادرزادی جنین شوند.

عضو هیأت علمی دانشگاه در خصوص نحوه آگاهی یافتن مردم از احتمال ابتلاء به بیماری کلیوی دیابتی و اقدام به موقع برای درمان آن گفت: این امر با مراجعه به موقع به کلینیک ها و مراکز درمانی دیابت و متخصصین نفرولوژیست امکان پذیر است، تا اطلاعاتی در مورد بیماری کلیوی دیابتی در اختیار بیماران قرار دهند.