بورس در مسیر رسیدن به تعادل

یکی از مهم‌ترین نکاتی که تحلیلگران به آن اشاره دارند، تفاوت در روند رشد سهام بزرگ و کوچک است. نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز نقش پررنگی در افزایش شاخص‌کل داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، اما سهام کوچک‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر و متوسط هنوز در مدار رشد متناسب قرار نگرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. این وضعیت نشان می‌دهد؛ تعادل بازار به‌طور کامل محقق‌نشده و ممکن است نیازمند اصلاحاتی در روند معاملات یا تغییر در سیاست‌های کلان اقتصادی باشد. در این میان، عوامل کلیدی مانند تثبیت حجم معاملات روزانه بالاتر از ۱۰‌هزار ‌میلیارد‌تومان، ادامه ورود سرمایه حقیقی و کاهش نرخ بهره می‌تواند به تقویت روند صعودی بازار کمک کند، همچنین کاهش دخالت‌های مستقیم نهادهای قانون‌گذار و ایجاد فضای مساعد اقتصادی، نقش مهمی در جذابیت بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارهای موازی ایفا خواهدکرد.

با وجود چالش‌های موجود، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که بازار سرمایه از روند نزولی خارج‌شده و به‌‌‌‌‌‌‌‌‌تدریج به سمت تعادل پیش‌می‌رود. این روند صعودی، علاوه‌بر ایجاد فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری، می‌تواند نشان‌دهنده حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن رفتار بازار باشد؛ موضوعی که در صورت بهبود شرایط اقتصادی و سیاسی کشور، زمینه رشد پایدارتر بازار را فراهم خواهد کرد.  بازار سرمایه در حال‌حاضر در تقاطع عوامل متعدد اقتصادی و سیاسی قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود که در کوتاه‌مدت به تعادل نسبی برسد. با تثبیت این تعادل، سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بنیادی و ارزنده به مسیر رشد خود ادامه خواهند داد، درحالی‌که سهام کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌کیفیت از چرخه صعودی بازمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌مانند، آیا بورس می‌تواند در این مسیر به قله‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید دست‌یابد یا نیاز به اصلاحات بیشتری خواهدداشت؟

بورس به استراحتگاه قله ۳‌میلیونی رسیده؟

احمد اشتیاقی، تحلیلگر بازار سرمایه استراحت زمانی بازار را آن‌هم در شرایطی که بسیاری از سهام از کف خود بیش از ۵۰‌درصد رشد کردند، طبیعی دانست و گفت: بورس اخیرا فاز‌صعودی قوی مخصوصا در سهام بزرگ و شاخص‌ساز را تجربه کرد. این رشد در هفته اخیر با محوریت شرکت‌های پتروشیمی به دلیل انتفاع از ایجاد بازار دلار توافقی ادامه یافت و تقویت شد. اشتیاقی معتقد است؛ بعد از ثبت چنین رشدی تداوم روزهای مثبت کمی سخت‌تر از گذشته خواهدشد. او در این‌باره گفت: از این نقطه به بعد معمولا شاهد شناسایی سود توسط نوسان‌گیران هستیم. هنوز هم بسیاری از سهامداران نگاه کوتاه‌مدتی دارند، بنابراین می‌توان انتظار داشت برخلاف اینکه بازار این پتانسیل را دارد که به تدریج به شاخص سه‌میلیونی دسترسی پیدا کند، از این نقطه به بعد تداوم رشد بیشتر بر شانه تعدادی از شرکت‌های پتروشیمی که به دلیل شفاف‌سازی نرخ یوتیلیتی خود افزایش قیمت را متصورند و همچنین سهام کوچک‌تری که وضعیت بنیادی خوبی دارند، اما از رشدهای اخیر شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازان و لیدرها جامانده‌اند، خواهد بود.

این تحلیلگر ضمن اینکه شرایط را حاکی از استراحت کوتاه بازار قبل از رسیدن به شاخص سه‌میلیونی دانست، گفت: از طرفی شاهد بودیم که نرخ اخزاها از بازدهی 33‌درصد به‌عنوان مرجع سود بدون ریسک به زیر 30‌درصد هم کاهش پیدا کرد که این موضوع در روند رشد بازار موثر بود، اما طی یک هفته اخیر این نرخ به بالای 31.5‌درصد رسیده که این موضوع هم می‌تواند عاملی برای خروج بخشی از سود سهامداران به سمت این اوراق باشد.

اشتیاقی معتقد است؛ برای رشد بعدی بازار باید شرایطی ایجاد شود که روند نرخ سود کاهشی باشد. او با تاکید بر این نکته گفت: به‌طور کلی آنچه که می‌توان برای بازار متصور بود دسترسی به شاخص سه‌میلیون‌واحدی تا انتهای سال‌است. با توجه به اینکه نرخ دلار موثر بر شرکت‌ها با رشد 55‌درصدی مواجه‌شده، می‌تواند برای سه‌ماهه پایانی امسال و همچنین سال‌آینده منجر به افزایش سودآوری شود و ارزش جایگزینی شرکت‌ها را بالا بیاورد. این تحلیلگر تاکید کرد؛ چنانچه فضای سیاسی مقداری مساعد شود شرایط بهتری نیز برای بازار ایجاد خواهدشد اما به هر صورت بازار می‌تواند نهایتا تا انتهای امسال شاخص سه‌میلیونی را تثبیت کند.

پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌نیازهای تداوم روند مثبت

مریم محبی، تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه شاخص‌کل بورس در حال‌حاضر در سطوح بالاتر از دو‌میلیون و ۷۶۰‌هزارواحد معامله می‌شود و شاخص‌کل هموزن نیز در مرز۸۴۰‌هزار واحد قرارگرفته‌است، گفت: بررسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد؛ هر دو شاخص، از منظر تکنیکال و در بازه زمانی کوتاه‌مدت، در مدار صعودی قرار دارند. وی ادامه‌داد: یکی از مهم‌ترین دلایل رشد شاخص‌کل، استقبال از نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز است. از آذرماه تاکنون، شکستن سقف‌های متعدد و ثبت رکوردهای جدید در شاخص‌کل، عمدتا به واسطه نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز رقم خورده است، با این‌حال به‌رغم رشد قابل‌توجه شاخص‌کل، بسیاری از پرتفوها رشد متناسبی نداشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. در صورت تداوم روند فعلی، انتظار می‌رود که سهام شرکت‌های کوچک و متوسط نیز وارد مدار صعود شوند. محبی گفت: پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌نیازهای تداوم این روند شامل مواردی همچون تثبیت ارزش معاملات روزانه بالاتر از ۱۰‌هزار‌میلیارد‌تومان، ادامه ورود پول حقیقی به بازار، کاهش اختلاف قیمت دلار آزاد و دلار توافقی، کاهش نرخ بهره بانکی، توقف صدور مجوز صندوق‌های جدید بورسی و تداوم حمایت وزیر اقتصاد از بازار سرمایه به‌عنوان یک بازار مولد است.  این تحلیلگر بیان‌کرد: از سوی دیگر، رشد پایدار بازار سرمایه نیازمند چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبت اقتصادی است. عواملی همچون افزایش توان صادراتی شرکت‌های بورسی، کاهش قیمت‌گذاری دستوری و کاهش مداخلات نهادهای قانون‌گذار در عملیات شرکت‌ها، می‌توانند به افزایش جذابیت بازار سرمایه در مقایسه با بازارهای موازی کمک کنند.  وی با اشاره به اینکه در حال‌حاضر، بازار سرمایه با چندین عدم‌تعادل مواجه است، معتقد است عدم‌تعادل در رشد نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز در مقایسه با نمادهای کوچک‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر و عدم‌تقارن میان قدرت رشد بازار سرمایه و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبت اقتصادی بازار را نامتعادل کرده‌است، با این‌وجود روند صعودی فعلی نشان می‌دهد؛ بازار از مسیر نزولی و فرسایشی خارج‌شده و در کوتاه‌مدت، تمایل به تداوم این مسیر تا رسیدن به تعادل دارد.  این تحلیلگر پیش‌بینی کرد؛ بازار سرمایه در کوتاه‌مدت به تعادل برسد و پس از آن، سهام بنیادی و ارزنده به رشد خود ادامه دهند، درحالی‌که سهام کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌کیفیت از این روند عقب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌مانند. این شرایط، همزمان با صعود بازار، نشان‌دهنده حرکت بازار سرمایه به سمت حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن است. انتظار می‌رود این روند با حمایت فعالان حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای بازار و بهبود شرایط اقتصادی کشور تقویت شود.