خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: در دین مبین اسلام، زنان دارای جایگاهی والا و ارزشمند هستند و از حقوق و مسئولیت‌هایی برخوردارند که به آنها اجازه می‌دهد در جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی و فردی نقش فعال و مؤثری داشته باشند، آموزه‌های اسلامی بر اهمیت برابری و عدالت بین زن و مرد تأکید دارد و تلاش می‌کند تا زنان را به عنوان انسان‌هایی مستقل و دارای استعدادهای گوناگون معرفی کند و این نگرش نه تنها زنان را از حق تحصیل، کار، مالکیت، ازدواج و مدیریت مال خود برخوردار می‌کند، بلکه آنها را قادر می‌سازد تا در محیط‌های کاری، علمی و اجتماعی به فعالیت بپردازند و در ایجاد جامعه‌ای متوازن و پویا مشارکت کنند.
در این خصوص و در حوزه جایگاه زنان در اسلام و ایران با دکتر صدیقه غریبی جامعه شناس مسائل فرهنگی ایران به گفتگو نشسته ایم که شرح این گفتگو را در زیر می‌خوانید؛
موقعیت زنان امروزی ایران به لحاظ دستیابی به موفقیت چگونه است؟
در جامعه امروز ایران، زنان به طور فزاینده‌ای در حال دستیابی به موقعیت‌های جدید و پیشرفت در حوزه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی هستند. این موفقیت‌ها به ویژه در جامعه‌ای که به سرعت در حال تغییر و تحول است، از اهمیت بالایی برخوردار است.
زنان در عرصه‌های مختلف از جمله دانشگاه‌ها، پارلمان، دستگاه قضائی، هنر و فرهنگ حضوری فعال دارند و توانسته‌اند با حفظ ارزش‌ها و اصول دینی، به پیشرفت و توسعه کشور کمک کنند. این امر نشان‌دهنده قابلیت‌ها و پویایی زنان ایرانی است که در طی دهه‌های اخیر با آگاهی بیشتر از حقوق خود و استفاده از فرصت‌ها، توانسته‌اند موقعیت‌های جدید اجتماعی و اقتصادی را به دست آورند. زنان ایرانی علاوه بر ایفای نقش مادری و خانوادگی، با در نظر گرفتن ظرفیت‌ها و استعدادهایشان، به موفقیت‌های شایانی نائل شده‌اند.
این موفقیت‌ها نشان‌دهنده آن است که با وجود چالش‌های متعدد، زنان توانسته‌اند نقش‌های خود را با اعتماد به نفس و قاطعیت در جامعه ایفا کنند و برای خود جایگاه محکمی فراهم آورند. آنها با پشتکار و تلاشی مستمر، توانسته‌اند به دستاوردهای چشمگیری در زمینه‌های مختلف دست یابند و به الگویی برای نسل‌های آینده تبدیل شوند. در کل، در جامعه ایرانی، زنان همواره به عنوان پایه‌های محکمی برای خانواده و اجتماع شناخته می‌شوند و با تکیه بر آموزه‌های دین اسلام، نقش‌های خود را به‌طور کامل و مؤثر ایفا می‌کنند. این امر منجر به تقویت تعادل و همکاری در جامعه گردیده و به توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور یاری رسانده است.
حضور زنان در جامعه ایران را چگونه ترسیم می‌کنید؟
در حقیقت، حضور فعال زنان در جامعه در نقش‌های مختلف، از نقش‌های علمی و فرهنگی گرفته تا نقش‌های مدیریتی و اقتصادی، نشان دهنده تعهد آنان به پیشرفت شخصی و همگامی با تحولات اجتماعی است. این حضور نه تنها به ارتقای سطح زندگی خودشان کمک می‌کند، بلکه جامعه را نیز در مسیر بهبود و پیشرفت قرار می‌دهد. در نتیجه، می‌توان گفت که زنان ایرانی با شناخت مسئولیت‌ها و وظایف خود و نیز بهره‌برداری از حقوق و فرصت‌های موجود، نقشی بی‌بدیل در ساختن آینده‌ای روشن‌تر بازی می‌کنند و سهمی کلیدی در توسعه پایدار کشور دارند. زنان و چهره‌های شاخص ایرانی که با نقش مادرانه و به عنوان زنانی موفق در جامعه ایران شناخته می‌شوند، نمادهایی از قدرت، عزت و موفقیت برای هموطنان خود هستند. این زنان توانسته‌اند در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، علمی، هنری و سیاسی نقش آفرینی کرده و با تلاش و کوشش خود الگویی الهام‌بخش برای نسل‌های آینده باشند.
آنها نه تنها در تربیت فرزندان و ایجاد خانواده‌ای مستحکم نقشی ویژه ایفا می‌کنند، بلکه با فعالیت‌های اجتماعی و دستیابی به دستاوردهای بزرگ، تصویری از توانمندی و موفقیت زنان ایرانی را به نمایش می‌گذارند. این چهره‌ها، هر یک به نحوی منحصر به فرد، ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی را با هم ترکیب کرده و از جایگاه خود برای ارتقای سطح کیفی زندگی در جامعه استفاده می‌نمایند. از این رو، آنان به عنوان الگوهایی شایسته در ترویج فرهنگ پیشرفت و پایداری زنانه در ایران، شناخته می‌شوند.
در ایران، زنانی با دیدگاه‌های مختلف مذهبی و همچنین فعال در اجتماع توانسته‌اند در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و علمی نقش‌های برجسته‌ای ایفا کنند. این افراد با تلفیق تعهدات مذهبی خود با فعالیت‌های حرفه‌ای و اجتماعی، نمونه‌هایی الهام‌بخش از توانمندی و موفقیت ارائه داده‌اند.
بر اساس گفته‌های این جامعه شناس مسائل فرهنگی ایران در ادامه به معرفی چند نمونه از این زنان می‌پردازیم؛
مرضیه حدیدچی (دباغ): او از چهره‌های برجسته سیاسی و یکی از اولین فرماندهان زن در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. همچنین، به عنوان یکی از اعضای مجلس شورای اسلامی و نماینده ایران در اجلاس‌های بین‌المللی فعالیت داشته و نقش مهمی در دوران پس از انقلاب ایفا کرد.
فاطمه طباطبایی: پژوهشگر و نویسنده در حوزه فلسفه و عرفان اسلامی، و همسر مرحوم سید احمد خمینی. او با فعالیت‌های پژوهشی و نوشتن کتاب‌های متعدد در زمینه‌های دینی و اجتماعی، به ارتقای سطح علمی و فرهنگی جامعه کمک کرده است.
ناهید خداکرمی: از دانشمندان و پژوهشگران در حوزه بهداشت و زنان، که توانسته‌اند در عین ایفای نقش مادری، به دستاوردهای مهمی در عرصه علمی برسند.
سهیلا سامی، جراح نابغه ایرانی سهیلا سامی متولد سال ۶۸ است یعنی فقط ۳۰ سال دارد. اما با این سن کم تاکنون ۵۰۰ عمل جراحی مغز و اعصاب داشته! او که دوره رزیدنتی خود را در مرکز مغز و اعصاب هانوفر آلمان شروع کرد، پیچ و خم جراحی را در کنار پروفسور سمیعی آموخت. شاید مهم‌ترین ویژگی این نابغه جوان که جلب‌توجه می‌کند محجبه بودن اوست. سهیلا سامی در خصوص حجاب خود در مصاحبه‌ای گفته است: من با انتخاب و آگاهی حجاب را برگزیدم و این دیگر داخل و خارج از کشور ندارد.
او در پاسخ به این سوال که حجاب برایش محدودیت ایجاد کرده است یا نه، پاسخ می‌دهد: حجاب در زمینه جراحی برای من محدودیتی ایجاد نکرده و حتی در اتاق عمل که یک محیط کاملاً استریل است و مدام باید دست‌های خود را شست و در کنار همکاران آقا و خانم کار کرد، تاکنون هیچ مشکلی برای من ایجاد نشده است.
در گذشته تصور اینکه زنان بتوانند در حوزه هوایی و خلبانی ورود پیدا کنند کمی بعید به نظر می‌رسید. اما امروزه شاهد آن هستیم که بانوان نیز جایگاه خلبانی پرواز را تصاحب کرده و نام اولین خلبانان زن با حجاب را به نام خود ثبت کرده اند.
نشاط جهانداری اولین بانوی ایرانی است که در رشته خلبانی مشغول به فعالیت شده است.
نیلوفر رحمانی نیز یکی دیگر از بانوان موفقی است که به عنوان اولین زن خلبان از وی نام برده می‌شود.
لیلا اسفندیاری: این بانوی موفق ایرانی اولین زنی است که توانسته قله‌های زیادی را فتح کند. لیلا اسفندیاری در خانواده‌ای مذهبی و مرفه متولد شد. نخستین صعود او به قله توچال بود و در سال ۱۳۸۱ به عضویت باشگاه اسکی و کوهنوردی دماوند درآمد. وی همچنین به خاطر اولین زن ایرانی که موفق به پیمایش کامل غار پراو شد شهرت یافت. این غار عمیق‌ترین غار ایران است که در استان کرمانشاه قرار دارد.
دکتر شهین اعوانی (فیلسوف و نظریه‌پرداز و دانشمند ایرانی): فیلسوف ایرانی که مدرک دکتری خود را از دانشگاه بن آلمان، دکتری افتخاری را از دانشگاه ملی تاجیکستان دریافت و جز نخستین زنان ایرانی است که در دوره معاصر و به روش آکادمیک فلسفه آموخت. پژوهش‌های او عمدتاً در حوزه فلسفه‌های کانت، افلاطون، میان‌فرهنگی، اخلاق و زیبایی‌شناسی بوده است. او ازجمله بانوانی است که در نشست‌های علمی با حجاب حضور یافته وگفته: «ما زنان باید تلاش کنیم که در تاریخ تفکر از حاشیه وارد متن شویم. از جایگاه پیرامونی به زنان مرکزیت بدهیم»
دکتر مریم اسلامی (برترین مخترع زن سال از سوی سازمان ملل): پزشک متخصص و مشاور ژنتیک از دانشگاه علوم‌پزشکی هاروارد آمریکا، عضو هیأت علمی دانشگاه و دارنده مدال‌های طلا، دیپلم‌های افتخار و عناوین برترین مخترع زن سال ۲۰۰۸ از سازمان جهانی مالکیت معنوی سازمان ملل متحد (وایپو) و ده‌ها عنوان و جایزه بین‌المللی و ملی است. او خاطره‌ای از حجابش روایت کرده: «سال ۲۰۰۶ در کنگره بین‌المللی ارتوپدی ژاپن که تنها دانشجوی پزشکی بودم و بیش از ۶۰۰ پزشک متخصص ارتوپدی هم از کشورهای مختلف (بیشتر متخصصان مرد) حضور داشتند به اندازه‌ای حجاب، حضور و ارائه من برای متخصصان اهل سنت مصر جذاب بود که می‌گفتند تو الگوی یک زن مسلمان هستی و همراه همسرانشان من را به همه مکان‌های دیدنی کیوتو بردند و به کنگره‌های بعدی در مصر دعوتم کردند. سعی کردم در هر موقعیتی به باورها و اصول اعتقادی خود پایبند باشم.»
دکتر مریم کوچکی‌نژاد (یکی از ۴۰ دانشمند برتر جهان): دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف است و بر اساس رده‌بندی سایت Poets & Quants در میان ۴۰ استاد برتر جوان زیر ۴۰ سال دنیا در رشته مدیریت قرار دارد و چون نمادی از یک بانوی محجبه و موفق ایرانی است، این خبر در سکوت رسانه‌های غربی آرام گرفته. او دکتری رفتار سازمانی را از دانشگاه یوتا و پسادکتری را در دانشگاه هاروارد دریافت کرده و در سال ۲۰۱۴ به دانشگاه نورت وسترن پیوسته، جایی که در آن تحقیقات تأثیرگذاری درباره رفتار انسان انجام می‌دهند و اکنون دانشیار دانشکده مدیریت این دانشگاه است. و صدها بانو و دختر توانمند و موفق دیگر که نامداران بزرگ کشور عزیزمان ایران هستند
