مروری بر مادرانه‌های سینمای ایران/ ترجیح زنانگی به مادرانگی در آثار کارگردانان زن

 امروز، روز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز مادر در کشور ماست. همین موضوع بهانه‌ای شد برای مرور فیلم‌های سینمایی ساخته شده در ایران درباره مادران.

به گزارش سرویس فرهنگی تابناک، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در مرور فیلم‌های ایرانی قابل دریافت است، ساخته شدن عمده فیلم‌های مادرانه توسط کارگردانان مرد است. کارگردانان زن، به غیر از چند اثر معدود، عمدتاً درباره نقش زنانگی به ساخت فیلم اقدام کرده‌اند و موضوع مادرانگی چندان مورد توجه نبوده است. این فیلم‌ها ظاهراً در تلاش بوده‌اند پیش از نقش مادری، صرف زن بودن را امری مهم‌تر جلوه دهند.

 

علی حاتمی در سال ۶۸، با ساخت فیلم "مادر" به بررسی مقام مادر در سینمای ایران پرداخت. این فیلم به خاطر شخصیت‌پردازی‌های عمیق و داستان‌های احساسی‌اش، به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سینمای ایران در مورد مادر شناخته می‌شود و تأثیر زیادی بر مخاطبان گذاشته است.

 

در این فیلم، سیامک شائقی داستان مردی را روایت می‌کند که پس از فوت همسرش، تصمیم به ازدواج مجدد می‌گیرد. "مادرم گیسو" برای نخستین بار تصویری روزآمد و منطقی از مادر را به نمایش می‌گذارد و به دور از اغراق‌های سینمایی، داستانی واقعی را ارائه می‌دهد.

 

در سال‌هایی که سینمای ایران تحت تأثیر موضوعات دفاع مقدس قرار داشت، فتحعلی اویسی اولین فیلم خود را با عنوان "مادر" ساخت. این فیلم داستان مادری را روایت می‌کند که در زمان حمله مغول‌ها به ایران، پسرش به اعدام محکوم می‌شود. او تلاش می‌کند تا از اجرای این حکم جلوگیری کند، اما در نهایت پسرش به دست مغول‌ها کشته می‌شود.

 

"مسافران" دهمین فیلم بهرام بیضایی (هشتمین فیلم بلند سینمایی‌اش) است که در سال‌های ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰ ساخته شد و سال بعد کتاب فیلم‌نامه‌اش، که نوشتهٔ فیلم‌ساز است، چاپ شد. این فیلم علاوه بر همه جنبه‌های داستانی، روایتگر مادری نیز دارد و جمیله شیخی نقش این مادر را عهده‌دار بود.

فیلم باشو غریبه ای کوچک نیز در واقع داستان مادرانه ای متفاوت را در مواجهه با میهمانی نوجوان از جنوب در حال جنگ، به تصویر می کشد.

 

ترانه، دختر نوجوانی است که مادری را در کودکی از دست داده و پدرش در زندان به سر می‌برد. او با پیشنهاد ازدواج پسری پولدار مواجه می‌شود، اما پس از مدتی آن پسر او را رها می‌کند. ترانه به دنبال ثابت کردن هویت فرزندش، تلاش‌های دیوانه‌واری را آغاز می‌کند.

 

در این فیلم، مهرجویی تصویری فانتزی از مادر ارائه می‌دهد که می‌تواند رفتارهای افراطی دیگر اعضای خانواده را تنظیم کند. این فیلم با موقعیت‌های کمیک و قوی، کاراکتر مادر را به خوبی به تصویر می‌کشد.

 

این فیلم به صبر و فداکاری مادری می‌پردازد که در دو دوره زمانی مختلف، از خودگذشتگی‌هایش را نشان می‌دهد. بازی فاطمه معتمدآریا در نقش مادر، احساسات عمیقی را به مخاطب منتقل می‌کند.

 

این فیلم به بررسی ارزش‌های مادرانه در بستر داستانی مربوط به جنگ می‌پردازد. مادری که با چالش‌های زندگی و کودک معلولش مواجه است، به تصویر کشیده می‌شود و سکانس‌های احساسی و تأثیرگذاری را ارائه می‌دهد.

 

در این فیلم، داستان دوندگی‌های مادر یک دختر معتاد روایت می‌شود. مادر برای نجات فرزندش حاضر است هر کاری بکند و این موضوع، قهرمانی او را به تصویر می‌کشد.

 

 

آباجان فیلمی به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی هاتف علیمردانی محصول سال ۱۳۹۵ است. این فیلم در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شده است. فیلم آباجان با بازی فاطمه معتمدآریا روایت‌هایی از زندگی اجتماعی مردم ایران در دوران جنگ است. این فیلم زندگی خانواده‌ای در دهه ۶۰ در شهر زنجان را روایت می‌کند.

 

"خانه‌ای در خیابان چهل و یکم" فیلمی به کارگردانی حمیدرضا قربانی، نویسندگی آزیتا ایرایی و تهیه‌کنندگی سید محمود رضوی محصول سال ۱۳۹۴ است. این فیلم برای حضور در بخش نگاه نو سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب شده است. همچنین این فیلم در تاریخ ۲۲ دی ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شده است. این فیلم از سختی‌های یک مادر و چگونگی برخوردش در برابر کشته شدن پسرش به دست پسر دیگرش روایت می‌کند.

 

این فیلم داستان یک روز از زندگی طاهره، مادر دو فرزند، را روایت می‌کند که احساس تنهایی می‌کند و به یاد خاطرات کودکی‌اش می‌افتد. چالش‌های او بین زندگی روزمره و گذشته‌اش، داستان را پیش می‌برد.

 

"لیلا" فیلمی به نویسندگی و کارگردانی داریوش مهرجویی محصول سال ۱۳۷۶ است. در این فیلم، "لیلا" در آغاز ازدواج متوجه می‌شود که هرگز صاحب فرزندی نخواهد شد، اما همسرش به این مسئله اهمیتی نمی‌دهد و اعتقاد دارد زندگی آن‌ها بدون بچه هم زیباست. ولی در ادامه این زوج با واقعیتی دردناک روبرو می‌شوند.

 

فیلمی به کارگردانی و نویسندگی سامان سالور محصول سال ۱۳۹۲ است. داستان این فیلم درباره زوجی به نام حمید و هما است که تصمیم گرفته‌اند از راه رحم اجاره‌ای بچه‌دار شوند.

 

این فیلم با داستانی خاص، صحنه‌های احساسی را به تصویر می‌کشد که دلدادگی مادر به دخترش را نشان می‌دهد و تأثیر خوبی بر مخاطب دارد.

 

این فیلم داستان مادری را روایت می‌کند که تنها فرزندش را به جبهه می‌فرستد و سه دهه منتظر بازگشت او می‌ماند. این انتظار و صبر او، قهرمانی را به تصویر می‌کشد که معنای واقعی مادر بودن را به نمایش می‌گذارد.

 

داستان این فیلم درباره زندگی یک زوج است که با چالش‌های اخلاقی مواجه می‌شوند. این فیلم به بررسی بهای تصمیمات انسان‌ها می‌پردازد و بازیگران آن شامل امیر آقایی، میترا حجار و پژمان جمشیدی هستند.

 

"به دنیا آمدن" درباره مادر و بحث سقط جنین است. فیلمی به کارگردانی محسن عبدالوهاب و تهیه‌کنندگی محمد احمدی که در سال ۱۳۹۴ ساخته شده است. 

 

 پناه بر خدا رضایی در فیلم گهواره ای برای مادر قصه ی زندگی یک بانوی طلبه را بازگو میکند. 

 

من مادر هستم فیلمی در ژانر درام جنایی به کارگردانی فریدون جیرانی، تهیه‌کنندگی سید غلامرضا موسوی و نویسندگی لیلا لاریجانی و رحمان سیفی‌آزاد محصول سال ۱۳۸۹ است. این فیلم در تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۱ بر روی پرده سینماهای ایران رفت.

 

هفت‌ماهگی فیلمی به کارگردانی و نویسندگی هاتف علیمردانی و تهیه‌کنندگی منصور لشکری قوچانی محصول سال ۱۳۹۴ است. این فیلم داستان زنی به نام رعنا است که در ماه هفتم بارداری خود است وی که یک بار دچار سقط جنین شده، به شوهر خود شک کرده، و این باعث.

 

 پریناز به کارگردانی بهرام بهرامیان، در سال 1389 تولید شده است. این فیلم از ژانر خانوادگی و درام بوده  بهرام بهرامیان داستان دختر بچه ای را روایت می کند که از یک رابطه نامعلوم به دنیا آمده و با مادرش در یکی از محله های تهران زندگی می کند،