آزمایش ALT یا SGPT خون چیست؟

به گزارش رکنا، آزمایش SGPT یا آزمایش ALT آزمایشی جهت اندازه‌گیری سطح آلانین آمینوترانسفراز (alanine aminotransferase) در خون است. بهتر است بدانید که آنزیم ALT در بسیاری از قسمت‌های بدن یافت می‌شود، اما بالاترین غلظت آن در کبد وجود دارد. به‌طورمعمول میزان این آنزیم در بدن نسبتا پایین است و معمولا زیاد بودن آنزیم ALT در آزمایش می‌تواند نشانه آسیب یا تحریک کبد باشد.

آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) یک آزمایش خون است که برای اندازه‌گیری سطح آنزیم آلانین آمینوترانسفراز در خون انجام می‌شود. این آنزیم عمدتاً در کبد یافت می‌شود و نقش مهمی در متابولیسم پروتئین‌ها ایفا می‌کند. به‌طور طبیعی، مقدار ALT در خون بسیار کم است، اما زمانی که سلول‌های کبدی آسیب می‌بینند، این آنزیم وارد جریان خون می‌شود و سطح آن در آزمایش خون افزایش می‌یابد.

کاربرد آزمایش ALT

آزمایش ALT عمدتاً برای بررسی سلامت کبد انجام می‌شود. وقتی سطح ALT در خون بالا می‌رود، ممکن است نشانه‌ای از آسیب به کبد باشد. این آسیب می‌تواند به دلیل بیماری‌هایی مانند

• هپاتیت (التهاب کبد)

• کبد چرب

• سیروز کبدی

• مصرف بیش از حد الکل

• مصرف برخی داروها

• بیماری‌های خودایمنی کبد

میزان طبیعی ALT

سطح نرمال ALT در خون معمولاً بین 7 تا 56 واحد در لیتر (U/L) است، اما این مقدار بسته به آزمایشگاه می‌تواند کمی متفاوت باشد.

چرا آزمایش ALT انجام می‌شود؟

• برای ارزیابی عملکرد کبد

• برای شناسایی آسیب کبدی ناشی از بیماری‌ها یا مصرف داروها

• برای پیگیری درمان بیماری‌های کبدی

عوامل موثر بر افزایش سطح ALT

• بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت و کبد چرب

• مصرف داروهای کبدی یا داروهایی که می‌توانند به کبد آسیب برسانند

• مصرف زیاد الکل

• آسیب به عضلات و بیماری‌های قلبی

در صورت مشاهده سطح بالای ALT، پزشک معمولاً آزمایش‌های دیگری برای تشخیص علت افزایش این آنزیم انجام می‌دهد.

جدول ساده برای توضیح بیشتر آزمایش ALT و مقادیر نرمال و عوامل مختلف آورده‌ام

این جدول اطلاعات کلیدی درباره آزمایش ALT را به صورت فشرده و در قالب جدول فراهم می‌کند.

آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) که همچنین به آن SGPT (Serum Glutamate Pyruvate Transaminase) نیز گفته می‌شود، به دلایل مختلفی انجام می‌شود که در اینجا به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنم

دلایل انجام آزمایش ALT (SGPT)

1. بررسی سلامت کبد

   ALT عمدتاً در کبد تولید می‌شود. این آزمایش برای ارزیابی سلامت کبد و تشخیص مشکلات کبدی مانند هپاتیت، کبد چرب، سیروز و آسیب‌های دیگر به کار می‌رود.

2. تشخیص آسیب‌های کبدی

   افزایش سطح ALT ممکن است نشان‌دهنده آسیب به کبد باشد، که می‌تواند ناشی از بیماری‌های مختلفی مانند هپاتیت ویروسی، مصرف زیاد الکل، داروهای کبدی یا آسیب ناشی از داروها و سموم باشد.

3. کنترل بیماری‌های کبدی مزمن

   افرادی که از بیماری‌های کبدی مزمن رنج می‌برند، ممکن است برای پیگیری وضعیت سلامت کبد خود و نظارت بر عملکرد آن نیاز به آزمایش‌های مکرر ALT داشته باشند.

4. بررسی تاثیر داروها

   برخی از داروها ممکن است به کبد آسیب برسانند. آزمایش ALT می‌تواند برای پیگیری و نظارت بر تاثیر داروهای خاص بر کبد مانند داروهای استاتین، ضد ویروس‌ها و داروهای ضد افسردگی استفاده شود.

5. تشخیص بیماری‌های قلبی و عضلانی

   هرچند که ALT عمدتاً به کبد مربوط می‌شود، اما در برخی موارد، بیماری‌های قلبی یا عضلانی نیز می‌توانند باعث افزایش سطح ALT شوند.

6. ارزیابی عملکرد کبد در افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای

   این آزمایش ممکن است برای افرادی که از بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا، یا اضافه وزن رنج می‌برند، برای تشخیص مشکلات کبدی انجام شود.

آزمایش ALT برای ارزیابی عملکرد کبد و تشخیص بیماری‌های مختلف کبدی و سایر مشکلات مرتبط با آن به کار می‌رود. پزشک ممکن است این آزمایش را در صورت مشاهده علائم آسیب کبدی یا در پیگیری وضعیت سلامت افرادی که در معرض خطر بیماری‌های کبدی هستند تجویز کند.

آماده‌سازی برای انجام آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) نسبتاً ساده است، اما برای دقت نتایج، رعایت چند نکته ضروری است. در ادامه، راهنمایی‌هایی برای آماده‌سازی برای این آزمایش آمده است

1. پرهیز از خوردن غذا و نوشیدنی (ناشتا بودن)

• معمولاً برای آزمایش ALT نیازی به ناشتایی طولانی مدت نیست، اما در برخی موارد پزشک ممکن است از شما بخواهد که ناشتا باشید (حداقل 8 ساعت پیش از آزمایش غذا نخورید).

• بهتر است که قبل از آزمایش فقط آب بنوشید، زیرا نوشیدن نوشیدنی‌های دیگر مانند چای، قهوه، یا نوشابه می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.

2. قطع مصرف داروهای خاص (در صورت توصیه پزشک)

• برخی از داروها ممکن است سطح ALT را تحت تأثیر قرار دهند، بنابراین بهتر است قبل از آزمایش، در صورتی که پزشک تجویز کرده است، مصرف داروها را متوقف کنید.

• داروهایی مانند استاتین‌ها، مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، یا داروهای ضد افسردگی ممکن است باعث افزایش سطح ALT شوند.

• همواره از پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید و نحوه تأثیر آن‌ها بر آزمایش‌ها سوال کنید.

3. عدم مصرف الکل قبل از آزمایش

• مصرف الکل قبل از انجام آزمایش ALT می‌تواند باعث تغییرات غیرطبیعی در نتایج آزمایش شود. به همین دلیل، پرهیز از مصرف الکل حداقل 24 ساعت پیش از آزمایش توصیه می‌شود.

4. اطلاع از بیماری‌ها و وضعیت سلامت خود

• اگر به هر دلیلی (مثل بیماری‌های مزمن کبدی، دیابت، یا چربی خون بالا) تحت درمان هستید یا در معرض خطر بیماری‌های کبدی قرار دارید، مهم است که پزشک خود را از این وضعیت‌ها آگاه کنید.

• این اطلاعات ممکن است تأثیرگذار بر تشخیص و تفسیر نتایج آزمایش باشد.

5. اطلاع از سطح فعالیت بدنی و استراحت کافی

• اگر اخیراً فعالیت بدنی سنگین یا ورزشی شدید انجام داده‌اید، بهتر است آزمایش ALT را به زمانی دیگر موکول کنید، زیرا فعالیت‌های شدید می‌توانند سطح ALT را به طور موقت افزایش دهند.

• توصیه می‌شود قبل از آزمایش استراحت کافی داشته باشید.

6. آگاهی از وضعیت سلامتی کلی خود

• در صورتی که دچار علائمی همچون زردی پوست، خستگی شدید، درد شکمی، یا تغییر رنگ ادرار و مدفوع شده‌اید، این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این علائم می‌توانند نشانه مشکلات کبدی باشند و آزمایش ALT می‌تواند به تشخیص کمک کند.

برای انجام آزمایش ALT، بهتر است از خوردن غذا و نوشیدنی به‌جز آب در شب قبل از آزمایش پرهیز کرده و داروها و مصرف الکل را در صورت لزوم متوقف کنید. همچنین، اگر به بیماری‌های خاصی مبتلا هستید، از پزشک خود بخواهید تا توصیه‌های لازم را برای آماده‌سازی بهتر به شما بدهد.

جدول آماده‌سازی برای آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) را مشاهده می‌کنید

این جدول می‌تواند به شما کمک کند تا قبل از انجام آزمایش ALT به درستی آماده شوید و نتایج دقیق‌تری دریافت کنید.

آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) معمولاً یک آزمایش بی‌خطر است و مخاطرات جدی ندارد. با این حال، مانند هر آزمایش پزشکی دیگری، ممکن است برخی خطرات و عوارض خفیف وجود داشته باشد. این مخاطرات شامل موارد زیر هستند

جدولی مخاطرات آزمایش ALT یا SGPT

به‌طور کلی، آزمایش ALT بسیار کم‌خطر است و این مخاطرات نادر و موقتی هستند. با این حال، اگر شما مشکلات خاصی مانند اختلالات لخته‌سازی خون یا حساسیت به سوزن دارید، بهتر است این موارد را پیش از آزمایش با پزشک خود در میان بگذارید.

نتایج آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) یا SGPT (سرین گلوکوز-فسفات ترانسفراز) به‌طور معمول به وضعیت سلامت کبد اشاره دارند. افزایش یا کاهش سطح این آنزیم در خون می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف در کبد باشد. در ادامه، معنای نتایج مختلف آزمایش ALT آورده شده است.

محدوده نرمال و تفسیر نتایج

نکات مهم در تفسیر نتایج

1. افزایش جزئی ALT افزایش اندک این آنزیم معمولاً نشانه‌ای از آسیب کبدی خفیف است و ممکن است به دلیل مصرف داروها، عفونت‌های ویروسی خفیف یا مصرف الکل باشد.

2. افزایش شدید ALT اگر سطح ALT به‌طور چشمگیر بالا برود، معمولاً به‌عنوان نشانه‌ای از آسیب شدید به کبد، مانند هپاتیت حاد یا آسیب ناشی از داروها و سموم در نظر گرفته می‌شود.

3. ALT بالا همراه با علائم در صورتی که افزایش ALT همراه با علائمی مانند زردی پوست، خستگی شدید، تهوع و درد شکم باشد، ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های کبدی جدی باشد.

نتیجه‌گیری

مقادیر بالا یا پایین ALT باید توسط پزشک تفسیر شود. پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای تشخیص دقیق‌تر علت تغییرات در سطح ALT درخواست کند. بنابراین، نتایج آزمایش ALT تنها یک بخش از ارزیابی کلی سلامت کبد شما هستند.

آزمایش SGPT (که به آن ALT نیز گفته می‌شود) به‌طور معمول میزان این آنزیم را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این آنزیم به طور طبیعی در بافت‌های بدن به‌ویژه در کبد، قلب، کلیه‌ها و عضلات یافت می‌شود. سطح SGPT در این بافت‌ها معمولاً در حد نرمال قرار دارد و تنها زمانی که آسیب یا بیماری در این اعضا رخ دهد، این آنزیم به خون وارد می‌شود و موجب افزایش سطح آن در آزمایش خون می‌گردد.

میزان نرمال SGPT در بافت‌های بدن

• کبد بیشترین مقدار SGPT در کبد وجود دارد. سطح SGPT در کبد تحت شرایط طبیعی بسیار بالا است، اما در خون فقط در صورت آسیب به کبد آزاد می‌شود.

• قلب، کلیه‌ها، عضلات مقدار SGPT در این بافت‌ها نسبت به کبد کمتر است، اما به هر حال این آنزیم در موارد آسیب به این بافت‌ها نیز به خون وارد می‌شود.

نکات مهم

• میزان نرمال SGPT در خون در آزمایش خون، سطح SGPT به‌طور معمول در حدود 7 تا 56 واحد در لیتر (U/L) برای افراد بالغ نرمال در نظر گرفته می‌شود. مقادیر بالاتر از این محدوده ممکن است نشانه‌ای از آسیب کبدی یا اختلالات دیگر باشد.

• سطح SGPT در بافت‌های مختلف بدن در بافت‌های کبد و عضلات، مقادیر این آنزیم بالاتر از سایر بافت‌ها است، و هرگونه آسیب به این بافت‌ها می‌تواند باعث آزاد شدن SGPT به خون شود.

در نهایت، میزان نرمال SGPT در بافت‌ها به‌طور مستقیم قابل اندازه‌گیری نیست، زیرا آزمایش خون فقط میزان آنزیم در خون را اندازه‌گیری می‌کند، نه در بافت‌های بدن.

جدول میزان نرمال SGPT (ALT) در بافت‌های مختلف بدن و سطح نرمال آن در آزمایش خون آورده شده است

این جدول به‌طور خلاصه نشان‌دهنده مقادیر نسبی SGPT در بافت‌های مختلف بدن و همچنین محدوده نرمال این آنزیم در خون است که در آزمایش‌های پزشکی اندازه‌گیری می‌شود.

بالا بودن SGPT یا ALT (آلانین آمینوترانسفراز) در آزمایش خون می‌تواند به دلایل مختلفی اشاره داشته باشد. این آنزیم بیشتر در کبد یافت می‌شود و معمولاً در صورت آسیب به کبد یا سایر بافت‌های بدن سطح آن در خون افزایش می‌یابد. برخی از علل رایج بالا بودن سطح SGPT عبارتند از

1. بیماری‌های کبدی

   • هپاتیت ویروسی (Hepatitis) التهاب کبد ناشی از عفونت‌های ویروسی (مانند هپاتیت A، B یا C).

   • کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) تجمع چربی در کبد که می‌تواند به آسیب‌های کبدی منجر شود.

   • نارسایی کبدی در صورت بروز آسیب شدید به کبد.

   • سیروز کبدی تخریب بافت کبد به دلیل بیماری‌های مزمن کبدی که می‌تواند سطح SGPT را بالا ببرد.

   • کبد الکلی مصرف زیاد الکل که به کبد آسیب می‌زند.

2. بیماری‌های قلبی

   • نارسایی قلبی در صورت کاهش عملکرد قلب، ممکن است برخی از آنزیم‌ها مانند SGPT از قلب وارد جریان خون شوند.

   • حمله قلبی (MI) افزایش سطح SGPT در موارد آسیب به عضلات قلب.

3. بیماری‌های عضلانی

   • آسیب عضلانی هرگونه آسیب به عضلات اسکلتی می‌تواند باعث افزایش سطح SGPT شود.

   • بیماری‌های عضلانی مانند دیستروفی عضلانی.

4. داروها و سموم

   • مصرف داروهای خاص برخی داروها مانند استاتین‌ها، ضد قارچ‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد افسردگی می‌توانند باعث آسیب به کبد و افزایش SGPT شوند.

   • الکل مصرف زیاد الکل باعث آسیب به کبد و افزایش سطح SGPT می‌شود.

5. اختلالات متابولیک

   • دیابت افراد مبتلا به دیابت نوع 2 معمولاً دارای سطح SGPT بالاتر هستند.

   • چاقی چاقی می‌تواند به بیماری کبد چرب غیر الکلی منجر شود که باعث افزایش سطح SGPT می‌شود.

6. اختلالات صفراوی

   • سنگ کیسه صفرا می‌تواند به انسداد مجاری صفراوی و افزایش سطح SGPT منجر شود.

   • کلستاز انسداد جریان صفرا از کبد.

7. بیماری‌های خودایمنی

   • بیماری‌های خودایمنی کبدی مانند هپاتیت خودایمنی که سیستم ایمنی بدن به کبد حمله می‌کند.

8. آسیب‌های حاد به کبد

   • سموم یا داروهای کشنده برای کبد برخی از مواد شیمیایی و داروها می‌توانند باعث آسیب حاد به کبد و بالا رفتن سطح SGPT شوند.

نکات مهم

• مقدار کمی افزایش SGPT می‌تواند نشان‌دهنده بیماری کبدی خفیف باشد که نیاز به نظارت دارد.

• افزایش زیاد SGPT ممکن است نشان‌دهنده آسیب جدی به کبد یا سایر ارگان‌ها باشد که نیاز به درمان فوری دارد.

در صورتی که سطح SGPT بالا باشد، پزشک معمولاً آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش‌های دیگر عملکرد کبد، سونوگرافی کبد یا بیوپسی کبد را برای تشخیص دقیق علت بالا بودن این آنزیم تجویز می‌کند.