خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- علی ستاری: در تعالیم انسانی و اسلامی، یکی از رفیع‌ترین قله‌هایی که خداوند متعال برای یک نقشِ اجتماعی در نظر گرفته است، جایگاهی است که «مادر» آن را در اختیار دارد.
عالی‌ترین مقام در زمین با اختلافی اندک در اختیار پدر و مادر است و گواه آن همین که رسول گرامی اسلام (ص) زمانی که می‌خواهند تاج عزت بر سر فرزند پاک و مطهر خود بگذارند او را «ام ابیها» خطاب می‌کنند و در تعریفِ خود و فخر عالم خلقت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام از عنوان «پدران امت» استفاده می‌کنند.
از این رو بر ما است که برای تبیین جایگاه مادری، دست به قلم شویم و به قدر بضاعت در این راستا تلاش کنیم.
«مادر» رتبه اول در استجابت دعا
مادر در فارسی، ام در عربی، آنا در ترکی، داعه در کردی، ماَت در بلوچی و نِنَه در لری همه و همه نمایش دهنده‌ای از یک مفهوم هستند، مفهومی که خداوند بهشت را زیر پاهای او قرار داده است و به حرمتش، استجابت دعا را جزو امتیازات ویژه‌اش خوانده است.
به قول استاد شیخ حسین انصاریان «در کتاب‌های مهم شیعه از اهل بیت (ع) نقل شده است که چند تا دعا، یقیناً مستجاب است. یکی دعای پدر و مادر در حق فرزند است، گرچه پدر و مادر آدم بدی باشند یا بی‌نماز و بی روزه و بی‌دین باشند؛ اما اگر دعا کنند و به فرزند خود بگویند خدا خیرت بدهد، این دعا مستجاب است و دیگری دعای انبیا، ائمه، فرشتگان و مظلومان است که قطعاً مستجاب است.»
برداشتی که می‌توان از مجموع روایات در رابطه با دعای مادر کرد این است که «مادر» غیرِ معصومی است که رتبه نخست را در استجابت دعا دارد چنانچه رسول گرامی اسلام (ص) فرموده‌اند: «دُعاءُ الوالِدَةِ یُفْضی اِلَی الحِجابِ؛ مادر از موانع اجابت دعا، می‌گذرد.» البته در این بیان گهربار رسول گرامی اسلام (ص) دعای پدر را نیز مانند دعای پیامبر برای امت معرفی کرده‌اند؛ بنابراین باید بگوییم خوشا به حال کسی که دعای خیر پدر و مادر نصیب او شود.
سیره علما در قبال مادر چگونه بوده است؟
بدون شک در زمان‌های نزدیک به دوران زیست ما، علما و فقها، بیشترین برداشت را از گنجینه معارف الهی داشته‌اند و بر همین اساس، رفتارشان به حقیقت نزدیک تر است، از این رو توجه به سیره علما می‌تواند به ما در به جا آوردن شکر نعمت بزرگی چون مادر کمک کند.
به عنوان مثال نقل است که آیت الله العظمی شیخ زین العابدین مرندی که در روزگاری نه چندان دور افتخار مرجعیت در نجف اشرف را داشته است، در زمان مرجعیتش مادرش را به دوش می‌گرفت به حرم آقا امیرالمومنین علیه السلام برده طواف می‌داد و بعد از زیارت او را بر دوش خود به خانه باز می‌گرداند.
این شخصیت عظیم دین و فقاهت زمانی که مادر بزرگوارشان از دنیا می‌رود هر روز سه وعده، صبح، ظهر و شب به وادی السلام (مزار مادر) رفته و برای او سوره یاسین قرائت می‌کرد؛ آیت الله مرندی درباره این اهتمامش گفته است: «می‌روم غذای مادر را بدهم و بیایم» و تا زمانی که به وادی السلام مراجعت نمی‌کرده غذایی نمی‌خورده است.
در رابطه با شیخ الاعظم «شیخ مرتضی انصاری» که پایه گذار مکتبی نوین در تشیّع بوده و به مقام مرجعیت عامه شیعیان دست یافته است و بیش از ۱۰۰ سال است کتاب‌هایش در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود مشهور است که مادرش را بر روی شانه می‌گذاشت و به حمام می‌برد تا زن‌ها او را بشویند و مجدد بر روی شانه می‌گذاشت و به منزل می‌آورد. مردم از او می‌پرسیدند: در منزل قاطر یا الاغی ندارید که او را روی آن بگذاری؟ فرمود: دارم. نمی‌دانید وقتی مادرم را بر دوش گرفتم، زیر این بار سنگین چه گره‌هایی برایم باز شد.
انتظار خداوند از ما در قبال مادر چیست؟
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی خوش‌پوش، کارشناس علوم دینی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: مادر در اسلام دارای جایگاه والایی است و به شدت مورد احترام و تکریم قرار گرفته است.
وی با اشاره به آیه ۱۴ سوره لقمان بیان کرد: خداوند متعال در قرآن کریم بر لزوم احترام و تکریم والدین تأکید کرده است اما احترام به مادر را به صورت ویژه‌تری مورد تأکید قرار داده است.
خوش پوش آیه ۲۳ سوره اسرا را مورد تأکید قرار داد و گفت: دستور خداوند متعال در رابطه با پدر و مادر، اهتمام به «احسان» است و طبق تفاسیر دایره‌ی احسان، گسترده‌تر از انفاق است؛ یعنی در رابطه با والدین به خصوص مادر ما مأمور به بذل محبت از هر جنس و طریقی هستیم.
این کارشناس علوم دینی بیان کرد: طبق تصریح تفسیر نمونه پاداش نگاه رحمت به والدین برابر با حج مقبول است و رضایت پدر و مادر موجب رضایت خداوند شده و عمر آدمی را طولانی می‌کند.
وی احسان به والدین به خصوص مادر را جزو صفات انبیای الهی دانست و عنوان کرد: «مادر» سفره‌دارِ برکاتِ الهی است و شاید تنها کسی که ارزش جایگاه مادر را بداند خداوند متعال و پیامبر گرامی اسلام (ص) است که دلیل خلقت، حضرت زهرا سلام الله علیها را «ام ابیها» نامیدند.
