نشاطی که نباید از دانشگاه دریغ شود

جشن های یلدا در دانشگاه از جمله یلدای دانشگاه علامه طباطبائی (ره) که در فضای مجازی واکنش های مختلفی داشت علیرغم برخی انتقادها می تواند محل تلاقی و ملاقات فرهنگ ها و حاوی پیامی وحدت بخش باشد؛ پیامی که فراتر از شعار وفاق دولت چهاردهم، یادآور تمام ارزشهای ایران و اسلام در نفی قوم گرایی و میهن پرستی افراطی و فرقه گرایی است. 

با وجود این، جشن دانشگاه علامه به سبب یک اتفاق حاشیه ای ، تمامیت آن مورد تخطئه قرار گرفت.

 نگارنده که بارها با آن هجمه کنندگان به جشن مذکور در مسائل سیاسی و بین الملل و حتی بعضا فرهنگی هم نظر بوده ام-و هستم- و به عنوان کسی که دمادم درگیر پاسخ به شبهات است، خطر تقویت شبهه تقابل «اسلام و شادی» و «اسلام و ایران» از دل چنین غائله های رسانه ای را احساس کرده و بر این اساس، یادداشت پیشِ رو را به نگارش درآورده و از دوستان و همفکران رسانه ای خود تقاضا دارم که  اولاً و بالذات، حقیقت و کنه ماجرای جشن را دور از تب سیاسی مورد واکاوی قرار دهیم و ثانیاً و بالعرض، عوارض حیثیتی و امنیتی آن برای ایران و اسلام را مورد التفات قرار دهیم.

اما مسأله و غائله یلدای علامه بیش از یک تقطیع و حرکات منافی عرف و قانون قلیلی از دانشجویان است. مسأله و نگرانی اصلی، شائبه تقلیل اسلام و کم کردن ایران از آن است.

از آن سو، تندروهای ضدانقلاب در تلاش برای تقلیل ایران و کم کردن اسلام از آنند و از تخریب مدیریت دانشگاه علامه توسط برخی، برای آن تقلیل بهره و مدد خواهند گرفت.

در ادامه، دفاعیه بنده دو محور اساسی خواهد داشت: 

۱. جشن یلدای علامه به منزله نمادی از «دانشگاه و علم به منزله زندگی و همدلی»

۲.جشن یلدای علامه به منزله امتزاج امر دینی و امر ملی

در محور یکم، مبتنی بر پارادایم آیینی و نظریه های وجودی(ملاصدرا) در خصوص محیط علم از نفس جشن دفاع خواهم کرد و آن را به منزله ارتقا علم و دانشگاه تلقی می کنم (در برابر نقدهایی که مدعی انحراف رسالت دانشگاه شده اند).

نگاهی که مدعی آن است که دانشگاه صرفا ماشین تولید علم است و نباید رویدادهایی نظیر جشن یلدا در آن کانونی باشد، در درجه اول نگاهی غیرالهی به علم است که دست بر قضا یادآور نگاه دکارتی-رنه دکارت فیلسوف و ریاضی دان فرانسوی - است. نگاه دکارتی با کارتزین به عنوان یک پارادایم حاکم بر دانش، رابطه ای مکانیکی میان عالم(دانشمند)-علم جو  با علم قائل است و از سویه عاطفی و وجودی علم غفلت می کند. در مقابل انقلاب اسلامی مبتنی بر فلسفه صدرایی که فلسفه وجودگرا و وجودی است، دانشگاه را محل تربیت انسان انقلابی، وفادار به میهن و شکوفا از حیث فردی، فکری و اجتماعی تلقی کرد که این انسان نمی تواند نسبت به غایت و هدف علم، خدمت به جامعه و تکالیف انسانی بی تفاوت باشد. 

نکته دیگر ذیل محور یادشده، ضرورت آیینی شدن ارتباطات در محیط علم است. این اتفاق، دانشگاه را به مبانی دینی و ملی نزدیک تر خواهد کرد. قابل اشاره است که در علوم ارتباطات از دو پارادایم سخن به میان است: پارادایم انتقالی و پارادایم آیینی. به زبان ساده، پارادایم انتقالی، رابطه کم احساس یا بی احساس افراد با یکدیگر است که اوج آن را در فضای مجازی و ارتباطات غیرحضوری می بینیم. اوج پارادایم آئینی را در مراسم عاشورا، نماز جمعه، نوروز و یلدا و موارد مشابه می توان می دید. در این ارتباطات، همدلی به اوج می رسد و ارتباط از نوع هم‌نفسی است. بدون این هم نفسی و همایندی و با هم بودن، همدلی و وحدت به عنوان شرط حماسه سازمانی (Organization Saga)(نظریه کلارک) شکل نمی گیرد.

مطابق خطوط گفته شده در محور یادشده، اگر خواهان علم و دانشگاه وجودی و صدرایی هستیم که صدر علم و دانشگاه ها باشد و اگر خواهان دانشگاه زنده و زندگی محور و وحدت آفرین ( وحدت به عنوان شرط پیشرفت و حماسه علمی) هستیم، می بایست اقدام دانشگاه علامه را الگو قرار داده یا دست کم تقدیر کنیم.

محور دوم دفاعیه متن حاضر، امر ملی و ضرورت آن در شرایط کنونی مبتنی بر اندیشه رهبر انقلاب است. برخلاف برخی مدعیان اسلام انقلابی، رهبر حکیم انقلاب، امتزاج ایران و اسلام است. ایشان حتی هویت ملی را جزء جدایی ناپذیر منافع منافع ملی می دانند و چنان ایرانی بودن و مسلمان بودن را ممزوج کرده اند که گویی با یک ترکیب شیمیایی و نه ترکیب فیزیکی مواجه هستیم. گویی با یک موجودیت دوبعدی مواجه ایم که از یک زاویه اسلام دیده می شود و از زاویه ای دیگر ایران. همینجاست که اسلام گرایی رهبر انقلاب نه تنها منافی منافع اقلیت های دینی نیست، که ارتقادهنده آن است. به عبارت دیگر ، فهم تمدنی ایشان از اسلام، مانع هرگونه فرقه گرایی و حذف گرایی است.

در آخر باید گفت اگر نتوانیم به افق انقلاب اسلامی و ایده ایران و اسلام ایدئال راه بیابیم و صرفا از انصاف، یک نگاه امنیتی دقیق را تکیه گاه قرار دهیم، متوجه خواهیم شد که این گونه اقدامات و برگزاری جشن یلدا به شیوه دانشگاه علامه طباطبائی، مانع و رادعی بر سر راه تحریف شادی توسط ضدانقلاب و مدعیان خارج نشین زن، زندگی آزادی خواهد بود.