قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا جای خالی شرکت‌های خارجی عهدشکن را پر کرد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سالروز تشکیل قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا فرصتی شد تا سردار سرتیپ پاسدار «عبدالرضا عابد» فرمانده این قرارگاه درخصوص چگونگی تشکیل، فعالیت‌‌ها و مسائل مرتبط با این قرارگاه در قابل گفت‌وگویی تفصیلی توضیحاتی ارائه کند.

ماحصل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) چگونه شکل گرفت؟

بعد از جنگ، کشور با انبوهی از ویرانی‌ها روبه‌رو بود و نیرو‌های مهندسی رزم هم تعداد زیادی ماشین‌آلات تخصصی در اختیار داشتند که این امکانات می‌توانست به سمت بازسازی کشور هدایت شود و مرهمی بر زخم‌های برجا مانده باشد؛ از این رو بر اساس اصل ۱۴۷ قانون اساسی که به نیرو‌های مسلح اجازه می‌دهد که در زمان صلح از امکانات خود در مسیر عمران و آبادانی کشور استفاده کنند، شورای فرماندهی سپاه و دولت وقت، پیشنهاد تشکیل قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) را به فرمانده معظم کل قوا (مدظله‌العالی) ارائه دادند و با موافقت معظم‌له، در مرحله اول قرارگاه بازسازی خاتم‌الانبیاء (ص) در ۲۳ آذرماه ۱۳۶۸ شکل گرفت.

در ابتدا کسی فکر نمی‌کرد که این قرارگاه بتواند در کل کشور فعالیت کند؛ اما در زمان کوتاهی قرارگاه توانست در زمینه‌های گوناگون در سراسر کشور در عرصه سازندگی دست به کار‌های بزرگی بزند؛ این فعالیت‌ها چنان تأثیرگذار بود که بنا به فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی، قرارگاه به بازوی توانمند دولت‌ها تبدیل شد. 

آیا تجربیات دفاع مقدس توانست به روند بازسازی در دوران فعالیت قرارگاه کمک کند؟

دوران دفاع مقدس نعمت بزرگی بود و در آن زمان، رزمندگان توانستند کار‌های ناممکن را ممکن کنند و افراد توانستند تجربیات دوران دفاع مقدس را به‌خصوص در حوزه مهندسی رزم، در روند بازسازی کشور به کار گیرند. این همان «مدیریت جهادی» است که از همان دوران به ما منتقل شده است. 

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) در طی زمان دچار چه تغییراتی شده است؟

ساختار قرارگاه در ابتدا از «قرب‌»های مختلف تشکیل شده بود که هر کدام در حوزه خاصی فعالیت می‌کردند؛ اما با گذر زمان و گسترش کار قرارگاه و همچنین تحولاتی که در حوزه وزارتخانه‌های دولت ایجاد شد، قرارگاه نیز متناظر با این وزارتخانه‌ها، ساختار خود را تغییر داد و فعالیت‌های خود را در قالب هلدینگ‌های مختلف شکل داد و امروزه این قرارگاه دارای هفت هلدینگ است که عبارت هستند از: هلدینگ تخصصی نفت و گاز و پتروشیمی، هلدینگ تخصصی راه و شهرسازی، هلدینگ تخصصی صنعت و معدن، هلدینگ تخصصی دریایی، هلدینگ تخصصی نیرو، هلدینگ تخصصی ارتباطات و فناوری اطلاعات و هلدینگ برون‌مرزی.

آیا تاکنون توصیه شده است که قرارگاه وارد حوزه خاصی نشود و عرصه را در جا‌های خاصی به دولت‌ها واگذار کند؟

دولت از چندین وزارتخانه تشکیل شده است. این وزارتخانه‌ها توانی دارند و این توان نیز محدود است. امروزه دولت‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که از طریق مشارکت مردم و جامعه در اجرای پروژه‌ها می‌توانند به توان خود بیفزایند و پروژه‌های کشور را از طریق پیمانکارانی که هم تخصص و هم تجربه کافی دارند با قدرت و سرعت وکیفیت بالاتری اجرا کنند. قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) هم در کنار این پیمانکاران و به پیشنهاد خود دولت و بر اساس ضوابط و قوانین حاکم، در حال اجرای پروژه‌های کشور است و به نوعی پشتیبانی‌های لازم را نیز در این حوزه انجام می‌دهد تا نارسایی و کمبودی که در کشور وجود دارد، جبران کند.

تحریم‌ها و خالی کردن عرصه اجرای پروژه‌ها توسط شرکت‌های خارجی چگونه توانست زمینه توانمندی جامعه پیمانکاران کشور را فراهم کند؟

یکی از خصوصیات مهم قرارگاه، بعد از گذشت نزدیک به چهار دهه، انحصارشکنی و بن‌بست‌شکنی است. قبلاً پروژه‌های کلان و بزرگ کشور به شرکت‌های بزرگ خارجی واگذار می‌شد و شرکت‌های ایرانی در واقع به‌عنوان پیمانکاران دست دوم و سوم به‌کارگیری می‌شدند؛ اما با ورود قرارگاه خاتم این بن‌بست برای شرکت‌های ایرانی شکسته شد.

در واقع زمانی این انحصار شکسته شد که کشور از سوی غرب تحریم شده بود و شرکت‌های خارجی برای تحت فشار قرار دادن ایران و هم‌راستا با دولت‌های همپیمان خود، کشور را ترک کردند؛ ولی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) خیلی زود توانست جای خالی این شرکت‌های خارجی عهدشکن را پر کند و کار‌های عمرانی کشور را به سمت جلو پیش برد. دست‌اندکاران قرارگاه خاتم این‌گونه نبودند که از پادگان‌ها و جبهه‌ها مستقیم به عرصه سازندگی وارد شده باشند. این عزیزان پیش‌تر دارای تحصیلات و تجارب مرتبط با حوزه سازندگی بودند و بنا به مقتضیات زمان، دوره‌ای این تجربیات را در عرصه جبهه به کار گرفتند و بعد از جنگ با راه‌اندازی قرارگاه خاتم وارد عرصه بازسازی و سپس سازندگی کشور شدند.

شائبه‌هایی درباره این وجود دارد که قرارگاه خاتم بدون شرکت در مناقصه‌ها، به پروژه‌ها ورود می‌کند؛ پاسخ شما در این‌خصوص چیست؟

فلسفه وجودی قرارگاه خاتم برای کمک به کار‌های عمرانی کشور است. هدف ما از سهیم شدن در کار‌های عمرانی کنار زدن سایر پیمانکاران نبوده است؛ بخصوص پیمانکاران خصوصی. قرارگاه خط قرمز‌هایی برای شرکت در مناقصه‌ها دارد که مثال بسیار روشن آن این است که قرارگاه در مناقصه‌های کمتر از ۲۰۰ میلیارد تومان شرکت نمی‌کند.

در واقع قرارگاه بر اساس ضوابط و قوانین حاکم بر قرارداد‌ها و مناقصه‌های عمرانی، در پروژه‌های بزرگی که پیمانکاران اندکی قادر به اجرای آن هستند مشارکت می‌کند و این میدان برای همه پیمانکاران باز است. رعایت شدن این خط قرمز از سوی قرارگاه، موجب می‌شود که پیمانکاران خصوصی و خُرد توان رقابت با یکدیگر را داشته باشند و انحصارطلبی نیز در این عرصه ایجاد نشود. قرارگاه خاتم برای انجام پروژه‌های خود با حدود پنج هزار پیمانکار خُرد در حال همکاری است که از راه این پروژ‌ها حدود ۵۳ هزار نفر به صورت مستقیم و ۱۵۰ هزار نفر به طور غیرمستقیم در حال کار با قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء هستند.

مهم‌ترین پروژه‌هایی که قرارگاه خاتم در طی یک سال اخیر در حال انجام آن بوده است چه پروژه‌هایی بوده‌اند؟

موضوع انحصارشکنی و بن‌بست‌شکنی در عرصه انرژی بسیار برای کشور اهمیت داشته است. دشمن در طی سالیان گذشته تلاش زیادی کرده است تا ما نتوانیم به نتیجه مطلوب در عرصه انرژی برسیم؛ اما به لطف خدا قرارگاه در حال حاضر در چندین میدان نفتی و گازی در حال فعالیت است.

در موضوع میعانات گازی و نفتی ما توانسته‌ایم پالایشگاه «ستاره خلیج فارس» از بزرگترین پروژه‌های نفتی دنیا را به نتیجه برسانیم و اکنون شاهد تولید ۴۵ میلیون لیتر روزانه تولید بنزین از طریق این پالایشگاه هستیم؛ همچنین پروژه مهر خلیج فارس روزانه ۱۳ میلیون لیتر بنزین به ظرفیت تولید بنزین کشور اضافه می‌کند.

در حوزه صنایع معدنی، در حوزه راه و شهرسازی، دریایی، ارتباطات و فناوری اطلاعات و همچنین در عرصه نیرو نیز پروژه‌های متعددی در سراسر کشور در دست اجرا داریم. در واقع قرارگاه، کشور را به یک کارگاه عمرانی وسیع و فعال تبدیل کرده است که از هر گوشه آن صدای زیبای پیشرفت و توسعه به گوش می‌رسد.

مهم‌ترین دستاورد پروژه پالایشگاه ستاره خلیج فارس چه بوده است؟

جلوگیری از واردات بنزین مهم‌ترین دستاورد پالایشگاه خلیج فارس بوده است. اگر واردات بنزین ادامه می‌یافت، به طور جدی کشور دچار مشکل می‌شد؛ اما ما توانستیم در کنار پالایشگاه ستاره خلیج‌ فارس، پالایشگاه «مهر خلیج فارس» را نیز کلید بزنیم و به‌زودی وارد مرحله تولید می‌شود و در خصوص بنزین در آینده کمک فراوانی به کشور خواهد کرد.

درباره ساخت و بهره‌برداری از بنادر، قرارگاه چه کار‌های مهمی توانسته انجام دهد؟

پیش از این، کشور در حوزه بندری دارای محدودیت‌های زیادی بود؛ ولی ما توانستیم بندر شهید بهشتی را به عنوان اولین «بندر اقیانوسی» کشور در چابهار به بهره‌برداری برسانیم و در کنار آن، بنادر کوچکی همانند بندر پارسیان به عنو ان اولین و بزرگترین بندر تخصصی صنعتی، معدنی ایران برای جابجایی فراورده‌های صنعتی احداث کنیم. این بندر نیاز‌های تخلیه و بارگیری سه صنعت عمده انرژی شامل پتروشیمی، فولاد، آلومینیوم و سیمان را پاسخگو خواهد بود؛ همچنین طراحی و اجرای بندر پتروشیمی پارس به عنوان بزرگترین بندر پتروشیمی غرب آسیا، طراحی و اجرای بندر شهید رجایی به عنوان بزرگترین بندر تجاری و پایانه کانتینری کشور و طراحی و احداث بندر تمبک به عنوان بزرگترین «بندر کیسونی» غرب آسیا توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) اجرا شده است.

در خصوص کشتی‌سازی، اخباری درباره فعالیت‌های قرارگاه به گوش می‌رسد؛ می‌توانید توضیحاتی در این‌باره بفرمایید؟

قرارگاه خاتم در خصوص کشتی‌سازی صاحب «شرکت صدرا» است که هم در جنوب و هم در شمال کشور فعال است. این شرکت قرارداد ساخت چهار کشتی افراماکس ۱۱۳ هزار تنی به اصطلاح قاره‌پیما را دارد که تاکنون ۲ کشتی آن را تحویل داده است و ۲ کشتی دیگر در حال ساخت است که به‌زودی کار آن دو هم به پایان می‌رسد. 

علت ورود قرارگاه به پروژه ورزشگاه آزادی چه بود؟

سال‌هاست که از احداث ورزشگاه آزادی گذشته است و کاری که قرارگاه به آن ورود کرده، مقاوم‌سازی و بازسازی این ورزشگاه است. ورزشگاه آزادی به عنوان یک ورزشگاه بزرگ که میزبان مسابقات بین‌المللی است در طی سالیان اخیر دچار استهلاک و آسیب شده بود و نیاز مبرم به بازسازی داشت؛ به طوری که واقعاً در شأن نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نبود که چنین ورزشگاه فرسوده‌ای میزبان ورزشکاران ایرانی و خارجی باشد. به هر حال از ما خواستند که در موضوع مقاوم‌سازی و بازسازی ورزشگاه ورود کنیم؛ ما نیز بخشی از این پروژه را متعهد شدیم.