علل دیسوریا چیست؟ هرآنچه باید درباره سوزش ادرار بدانید

دیسوریا به معنی درد یا سوزش هنگام ادرار کردن است

اکثر افراد حداقل یک‌بار در زندگی خود دیسوریا یا ادرار دردناک را تجربه می‌کنند. ممکن است در پایان ادرار احساس درد کنید که این موضوع می‌تواند به دلیل عفونت ادراری (UTI) یا عفونت مقاربتی (STI) باشد. دلایل دیگر ادرار دردناک شامل سیستیت (التهاب مثانه)، تحریک ناحیه تناسلی یا در موارد نادر، سرطان مثانه است.

ادرار دردناک می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف باشد که برخی از آن‌ها نیاز به درمان دارند. یک متخصص بهداشت و درمان می‌تواند علائم شما را ارزیابی کرده، آزمایش‌های تشخیصی لازم را انجام دهد و درمان مناسب را پیشنهاد دهد.

شایع‌ترین علت دیسوریا عفونت دستگاه ادراری است

علل بروز دیسوریا

1.عفونت ادراری (UTI)

هر کسی ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شود، اما این عفونت در زنان شایع‌تر است. عفونت زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها وارد مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار از طریق آن از بدن خارج می‌شود) شوند. این باکتری‌ها می‌توانند سایر بخش‌های دستگاه ادراری، از جمله مثانه، کلیه‌ها یا حالب‌ها را نیز آلوده کنند. تکثیر بیش‌ازحد باکتری‌ها باعث اسیدی شدن ادرار می‌شود که منجر به احساس سوزش هنگام ادرار می‌گردد. علائم دیگر عفونت ادراری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس خستگی یا لرزش

• تب

• ادرار بدبو، کدر یا قرمز

• درد در ناحیه کمر یا پهلو

• فشار در پایین شکم

• احساس نیاز مکرر به ادرار

درمان استاندارد برای عفونت‌های ادراری شامل مصرف آنتی‌بیوتیک است. علائم خفیف ممکن است با نوشیدن مایعات زیاد، مصرف مسکن یا استفاده از کیسه آب گرم بهبود یابند.

2. عفونت‌های مقاربتی (STIs)

عفونت‌هایی مانند کلامیدیا، تبخال تناسلی، سوزاک و تریکومونیازیس (تریک) می‌توانند باعث درد هنگام ادرار شوند. علائم دیگر این عفونت‌ها عبارتند از:

• درد شکم

• بوی غیرطبیعی یا ترشح از واژن یا آلت تناسلی

• خونریزی، خارش یا درد در ناحیه مقعد

• تاول یا زخم در اطراف دهان

• تب

• تکرر ادرار

• زخم یا زگیل تناسلی

• خارش یا قرمزی در نزدیکی اندام تناسلی

آزمایش‌های عفونت مقاربتی، چه در خانه و چه در مطب پزشک، می‌توانند علت علائم شما را مشخص کنند. درمان بستگی به نوع خاص عفونت دارد. پزشک می‌تواند راهنمایی‌های لازم را برای انتخاب گزینه درمانی مناسب، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدویروسی، ارائه دهد.

۳. واژینوز باکتریایی (BV)

واژینوز باکتریایی (BV) شایع‌ترین عفونت واژینال در زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال است. این عفونت در افرادی که فعالیت جنسی دارند بیشتر دیده می‌شود، در حالی که در افرادی که هرگز رابطه جنسی نداشته‌اند کمتر شایع است. این وضعیت به عدم تعادل بین باکتری‌های مفید و مضر که به‌طور طبیعی در واژن وجود دارند، مرتبط است.

استفاده از شستشوی واژینال (دوچینگ) و داشتن رابطه جنسی با شریک جدید یا چند شریک جنسی، خطر ابتلا به واژینوز باکتریایی را افزایش می‌دهد. این عفونت ممکن است باعث سوزش هنگام ادرار شود، خارش در ناحیه فرج و واژن ایجاد کند و ترشحاتی نازک و سفید یا خاکستری‌رنگ به همراه داشته باشد. برخی از افراد مبتلا به BV بوی شدید واژینال را نیز گزارش می‌کنند.

BV می‌تواند خطر ابتلا به برخی عفونت‌های مقاربتی را افزایش دهد. حتی اگر علائم خفیف باشند، تشخیص و درمان این وضعیت اهمیت دارد. درمان معمولاً شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها است.

4. سیستیت (التهاب مثانه)

سیستیت، یا التهاب مثانه، می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. در بسیاری از موارد، سیستیت به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود، اما همیشه این‌طور نیست. بسیاری از مواد تحریک‌کننده نیز می‌توانند باعث آسیب به پوشش مثانه شوند که منجر به التهاب و در نهایت درد هنگام ادرار می‌شود.

حل مشکل سیستیت ممکن است شامل داروها و درمان‌هایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها باشد. اگر یک محصول خاص باعث التهاب مثانه و ادرار دردناک شده باشد، راه حل ساده است: از آن ماده تحریک‌کننده دوری کنید. اگر سیستیت نتیجه درمان پزشکی باشد، باید با پزشک خود در مورد گزینه‌های مدیریت این عارضه مشورت کنید. التهاب مثانه ممکن است طولانی‌مدت باشد و درمان آن دشوار باشد که به این وضعیت سیستیت بینابینی (IC) یا سندرم مثانه دردناک گفته می‌شود.

افرادی که به IC مبتلا هستند، حتی ممکن است برای پر شدن مثانه از ادرار دچار درد شوند که معمولاً به این معنی است که ادرار کردن تسکین ایجاد می‌کند. برخی از افراد ممکن است همچنین درد مزمن لگنی و درد حین رابطه جنسی داشته باشند. برای تسکین علائم ممکن است نیاز به تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی، دارو و فیزیوتراپی باشد.

5. درماتیت تماسی تحریک‌کننده

درماتیت تماسی تحریک‌کننده باعث التهاب، قرمزی یا درد در پوست پس از تماس با موادی مانند شوینده‌ها، نرم‌کننده‌های پارچه یا صابون‌ها می‌شود. ممکن است در ناحیه تناسلی خود راشی ایجاد شود اگر از ماده‌ای تحریک‌کننده در آن ناحیه استفاده کرده باشید. این وضعیت می‌تواند باعث سوزش یا درد هنگام ادرار و خارش نیز شود.

یکی از بهترین روش‌ها برای درمان درماتیت تماسی تحریک‌کننده، اجتناب از موادی است که باعث علائم می‌شوند. ممکن است با شستشوی ناحیه تناسلی با آب، ماده تحریک‌کننده را از بین ببرید. مرطوب‌کننده‌ها، کرم‌ها یا پمادها می‌توانند پوست را مرطوب نگه‌داشته و به بازسازی آن کمک کنند. پزشک ممکن است برای درمان، یک کورتیکواستروئید موضعی تجویز کند.

6. عفونت کلیه

اگر هنگام ادرار درد داشته باشید و خون در ادرار شما وجود داشته باشد و در ناحیه پشت درد داشته باشید، ممکن است عفونت ادراری (UTI) به کلیه‌ها منتقل شده باشد. عفونت‌های کلیه، یا پیلونفریت، زمانی رخ می‌دهند که عفونت ادراری به یکی یا هر دو عضو فیلترکننده بدن منتقل شود. سایر علائم عفونت کلیه شامل تب، لرز و درد شکمی است. پزشک ممکن است برای تشخیص عفونت کلیه نیاز به نمونه ادرار داشته باشد. آنتی‌بیوتیک‌ها درمان اولیه هستند و علائم معمولاً پس از چند روز درمان بهبود می‌یابند.

اگر عفونت کلیه درمان نشود، می‌تواند شدید باشد. ممکن است شما نیاز به استراحت در بستر و دریافت مایعات از طریق IV در بیمارستان داشته باشید.

دیسوریا ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های مقاربتی باشد

7. سنگ‌های کلیه یا مثانه

این سنگ‌ها مواد معدنی در ادرار هستند که به هم می‌چسبند و کریستالیزه می‌شوند. این سنگ‌ها می‌توانند در کلیه‌ها یا مثانه مستقر شوند. ممکن است این سنگ‌ها هیچ علائمی ایجاد نکنند و بدون اینکه متوجه شوید، از طریق ادرار دفع شوند. جریان ادرار می‌تواند مسدود شده و دردناک باشد اگر سنگ کلیه در مکان اشتباهی گیر کند یا سنگ مثانه پوشش مثانه را تحریک کند.

پزشک ممکن است توصیه کند که مقدار زیادی آب بنوشید تا به دفع سنگ‌ها کمک کنید. سنگ‌های بزرگ‌تر که علائم ایجاد می‌کنند ممکن است نیاز به دارو یا جراحی برای برداشتن داشته باشند.

8. داروها

برخی داروها، مانند داروهایی که برای درمان سرطان مثانه استفاده می‌شوند، ممکن است باعث ادرار دردناک شوند. این داروها می‌توانند باعث تحریک و التهاب بافت پوششی مثانه شوند. مهم است که بدون مشورت با پزشک مصرف داروها را متوقف نکنید. پزشک ممکن است دوز دارو را تنظیم کرده یا نسخه دیگری تجویز کند تا از این عارضه جانبی جلوگیری شود.

9. کیست‌های تخمدان

کیست‌های تخمدان کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل یا روی تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند و معمولاً خوش‌خیم (غیرسرطانی) هستند. این کیست‌ها بیشتر در افراد در سنین باروری که تخمک‌گذاری می‌کنند، ایجاد می‌شوند و اغلب بدون نیاز به درمان برطرف می‌شوند.

کیست‌ها معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کنند مگر اینکه بزرگ شوند، خونریزی کنند، پاره شوند یا باعث پیچ‌خوردگی تخمدان شوند. ممکن است دردی در ناحیه پایین شکم ایجاد شود که می‌تواند منجر به ادرار دردناک شود. علائم دیگر شامل نفخ، فشار و تورم است.

اگر کیست بیش از حد بزرگ شود، پاره شود یا خونریزی کند، پزشک ممکن است آن را به صورت جراحی بردارد. همچنین ممکن است قرص‌های ضدبارداری برای جلوگیری از تشکیل کیست‌های آینده تجویز شود.

10. عفونت پروستات

پروستات غده‌ای در زیر مثانه مردان است که مایعی تولید می‌کند که اسپرم را حمل می‌کند. پروستاتیت یا التهاب پروستات ممکن است به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد شود.

ادرار دردناک می‌تواند یکی از علائم عفونت پروستات باشد. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بدن‌درد

• تب یا لرز

• ادرار بدبو یا خونی

• نشت ادرار

• شب‌ادراری (ادرار بیش از حد در شب)

• عدم توانایی در ادرار کردن (یک اورژانس پزشکی)

• درد در شکم، مقعد، آلت تناسلی یا کیسه بیضه

• نیاز مکرر و شدید به ادرار

• مشکل در کنترل یا شروع جریان ادرار

مهم است که در صورت بروز این علائم به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند آنتی‌بیوتیک‌هایی برای درمان عفونت باکتریایی تجویز کند.

11. پارگی‌های واژن

اگر هنگام رابطه جنسی دخول، روان‌کننده کافی وجود نداشته باشد، ممکن است دچار خراش‌های کوچکی شوید که باعث ادرار دردناک می‌شود. پس از یائسگی، احتمال تجربه پارگی‌های واژن و ادرار دردناک بیشتر است، زیرا تغییرات هورمونی می‌توانند دیواره‌های واژن و پوست فرج را نازک کرده و باعث ایجاد پارگی شوند. استفاده از روان‌کننده مناسب می‌تواند به جلوگیری از این نوع درد کمک کند. تا زمان بهبودی این ناحیه، ممکن است هنگام ادرار احساس درد کنید و لازم است برای مدتی از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید.

12. سرطان مثانه

سرطان مثانه در بافت پوششی مثانه آغاز می‌شود. این نوع سرطان ششمین سرطان شایع در ایالات متحده است و 4 درصد از کل موارد سرطان را تشکیل می‌دهد. علائم سرطان مثانه شامل ادرار دردناک یا مکرر، وجود خون در ادرار و درد در ناحیه پایین کمر است.

پزشک می‌تواند سرطان مثانه را تشخیص داده و مرحله آن را تعیین کند. درمان‌ها ممکن است شامل شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و جراحی باشند. همچنین، درمان بیولوژیکی گزینه‌ای است که از سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کند.

زنان به دلیل کوتاه بودن مجرای ادرار بیشتر به دیسوریا مبتلا می‌شوند

تفاوت‌ دیسوریا بین مردان و زنان

هر دو جنس ممکن است دچار ادرار دردناک شوند، اما علت‌ها و علائم ممکن است به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی متفاوت باشند. به عنوان مثال، عفونت‌های ادراری (UTI) بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دلیل آن کوتاه‌تر بودن مجرای ادراری در زنان است که باعث می‌شود باکتری‌ها راحت‌تر وارد دستگاه ادراری شوند. زنان ممکن است در هنگام عفونت یا تحریک که باعث ادرار دردناک می‌شود، درد لگن را تجربه کنند. در مردان، این درد بیشتر در پروستات، آلت تناسلی یا کیسه بیضه احساس می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

صرف‌نظر از علت درد، همیشه اطمینان حاصل کنید که برای رفع مشکل و دریافت تسکین، به پزشک مراجعه کنید. درد هنگام ادرار ممکن است خودبه‌خود برطرف شود، اما تا زمانی که تشخیص درستی نداشته باشید، نمی‌توانید از علت آن مطمئن شوید.

در صورت بروز موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• ترشحات یا تخلیه غیرعادی از واژن یا آلت تناسلی

• وجود خون در ادرار

• تب

• ادرار دردناک در دوران بارداری

• علائمی که بیش از یک روز طول بکشد

درمان دیسوریا وابسته به علت زمینه‌ای آن است

سوالات متداول درباره دیسوریا 

1. آیا دیسوریا در مردان و زنان متفاوت است؟

بله، دلایل دیسوریا می‌تواند به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی بین مردان و زنان متفاوت باشد. به عنوان مثال، عفونت ادراری در زنان به دلیل کوتاه بودن مجرای ادرار شایع‌تر است، در حالی که در مردان ممکن است به دلایلی مانند عفونت پروستات رخ دهد.

2. آیا دیسوریا همیشه نشانه عفونت است؟

خیر، دیسوریا می‌تواند ناشی از تحریک پوست (به دلیل استفاده از مواد شیمیایی مانند صابون یا شوینده‌ها)، سنگ‌های کلیه یا مثانه، و حتی برخی داروها باشد.

3. چگونه دیسوریا تشخیص داده می‌شود؟

پزشک معمولاً برای تشخیص دیسوریا، علائم بیمار را بررسی کرده و از آزمایش‌هایی مانند آزمایش ادرار یا کشت ادرار برای شناسایی عفونت یا دلایل دیگر استفاده می‌کند.

4. آیا دیسوریا می‌تواند خطرناک باشد؟

اگر دیسوریا بدون درمان رها شود و دلیل آن عفونت‌های جدی (مانند عفونت کلیه) یا بیماری‌هایی مانند سرطان مثانه باشد، می‌تواند خطرناک باشد. در صورت بروز علائم شدید مانند خون در ادرار، تب یا درد شکم باید به پزشک مراجعه کنید.

5. آیا مصرف کم آب می‌تواند باعث دیسوریا شود؟

بله، نوشیدن ناکافی آب می‌تواند غلظت ادرار را افزایش داده و باعث تحریک مثانه یا سوزش هنگام ادرار شود.

6. آیا دیسوریا در دوران بارداری خطرناک است؟

دیسوریا در دوران بارداری ممکن است نشانه عفونت ادراری باشد که اگر درمان نشود می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند زایمان زودرس شود. بنابراین، مراجعه به پزشک ضروری است.

7. آیا دیسوریا در کودکان شایع است؟

در کودکان نیز دیسوریا می‌تواند رخ دهد، معمولاً به دلیل عفونت‌های ادراری، تحریک پوستی، یا نگه داشتن طولانی‌مدت ادرار.

سخن پایانی

دیسوریا (سوزش یا درد هنگام ادرار) ممکن است به دلایل مختلفی از عفونت‌های ساده تا بیماری‌های جدی رخ دهد. اگرچه در بسیاری از موارد این مشکل به‌راحتی قابل درمان است، اما بی‌توجهی به آن می‌تواند منجر به مشکلات پیچیده‌تری شود. رعایت بهداشت، نوشیدن آب کافی، و توجه به علائم هشداردهنده، نقش مهمی در پیشگیری و کنترل دیسوریا دارد.

در صورت بروز علائم غیرعادی یا مداوم، مراجعه به پزشک و دریافت تشخیص و درمان به‌موقع، کلید حفظ سلامتی و آرامش شماست. به خاطر داشته باشید که خوددرمانی یا نادیده گرفتن این مشکل، می‌تواند به عوارض جدی‌تری منجر شود. همیشه برای سلامتی خود وقت بگذارید، زیرا پیشگیری بهتر از درمان است. 

گردآوری:بخش سلامت بیتوته