بورس؛ بهشت شاخص‏‏‌سازان؟

چرا تبعیض؟

برخی از نمادهای بازار، به‌خصوص صندوق‌های اهرمی و شرکت‌های بزرگ و شاخص‌‌‌ساز به‌عنوان سلبریتی‌های بازار مورد توجه قرار گرفتند و هنوز سهام کوچک و متوسط بازار مورد توجه قرار نگرفته است. براساس سود خالص که برای سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۳ پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۱۳نماد بورسی P/E آینده‌‌‌نگر زیر ۶واحد داشته باشند، اما در این میان کمتر از ۴۰نماد بازدهی بیش از شاخص داشتند. به نظر می‌‌‌رسد، بدون بازگشت تقاضا به سهام کوچک بازار، امکان رشد پایدار وجود ندارد. همان‌طور که در آبان۱۴۰۱ نیز پس از رشد یک‌ماهه شاخص کل و سبقت افزایش آن از شاخص هموزن، موجبات ورود پول به سهام کوچک نیز فراهم شد و با پیشی گرفتن این نماگر بازدهی خوبی نصیب کلیت بازار شد. تبعیضی که میان گروه‌‌‌های محبوب بازار و سهام متوسط بازار به وجود آمده است، احتمالا به دلسری منجر خواهد شد. اما می‌توان دلایل جاماندگی سهام کوچک را از منظر بنیادی مورد بررسی قرار داد.

با افزایش انتظارات تورمی و رشد نرخ ارز احتمالا برخی از شرکت‌های کوچک بازار که اصطلاحا سهام ریالی نامیده می‌‌‌شوند، با افزایش نرخ خوراک مواجه خواهند شد. رشد هزینه این شرکت‌ها در شرایط نااطمینانی می‌‌‌تواند موجب افزایش فشار هزینه ‌بر خانوارها شود، چرا که مشتری اکثر صنایع ریالی مانند قند و شکر، صنایع غذایی، لاستیک و پلاستیک، لوازم خانگی و... مردم عادی هستند. از این‌‌‌رو، شاید دولت در اعطای مجوز افزایش نرخ به این شرکت‌ها تاخیر داشته باشد. این تاخیر در کوتاه‌‌‌مدت ریسک شرکت‌های کوچک و متوسط بازار را افزایش خواهد داد.

بورس تهران به‌طور تاریخی نشان داده است که بدون تکیه بر سهام کوچک و متوسط بازار یا نماینده این سهام که شاخص هموزن است، نمی‌‌‌تواند رشد و رونق پایداری را تجربه کند. احتمالا بازار در روزهای آتی باید شاهد استقبال از این نوع سهام باشد؛ در غیر‌این‌صورت، نمی‌‌‌توان با اطمینان از روند رو به رشد بازار صحبت به میان آورد. علاوه بر این، دولت باید با حذف قیمت‌گذاری دستوری و کاهش فشار بر صنایع به شکل دیگری از اقشار مردم در برابر فشارهای اقتصادی محافظت کند، چرا که محدودکردن فضای تولید احتمالا عواقب بدی برای اقتصاد و بورس در پی خواهد داشت.