یکشنبه 25 آذر 1403
Sunday, 15 December 2024
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، کنشگران مردمی و اجتماعی یکی از بازوهای احیای جنگل ها و مراتع شدند وقتی مردم از اهمیت و حفظ این ذخایر ارزشمند آگاه شوند در حفاظت از آن می کوشند.
هادی کیادلیری معاون سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در کشوری که ۹۳ درصد آن خشک و نیمه خشک است و تغییرات اقلیمی بر آن اثرات زیادی گذاشته، گفته:«علاوه بر بیلان منفی آب، افزایش دما که به گفته متخصصان ۲۸ میلیارد متر مکعب تبخیر را افزایش می‌دهد، موجب شده توسعه به دوش کشاورزی گذاشته شود.در ۱۶ سال اخیر و به علت افزایش تولید مواد غذایی، سه میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار از اراضی مرتعی، جنگلی و منابع طبیعی را برای کشت و زارعت از دست داده‌ایم و هم‌اینک واگذار کردن یک وجب از اراضی طبیعی برای کشاورزی کار اشتباهی است.»
بر اساس این گزارش حفظ جنگل ها می تواند منافع زیادی برای کشور داشته باشد از حفظ ذخایر آبی و تولید هوای سالم گرفته تا جذب گردوغبار و بقای گونه های جانوری و اکوسیستم منطقه،که برای حفظ و نجات زمین اهمیت بسیاری دارد.
اما داستان نجات زمین با فعالانی مانند ناهید قدرتی و علی حسین سعادت پیرمرد کامفیروزی شروع می شود و با دیگران ادامه خواهد یافت تا جهان باقیست این راه ادامه خواهد یافت. ناهید قدرتی، فعال محیط‌زیست است و در رشته کشاورزی تحصل کرده است،درباره فعالیت‌هایش در زمینه احیای گیاهان بومی و کم‌آب، در گفت‌وگویی با خبرنگار رکنا توضیحاتی ارائه داد. او که حدود دو سال است به‌طور جدی در این حوزه فعالیت می‌کند، از چالش‌ها و اهمیت این کار در حفظ منابع آبی و محیط‌زیست سخن می گوید.
ناهید قدرتی از حدود دو سال پیش فعالیت‌های خود را در زمینه حفظ و معرفی گیاهان بومی ایران آغاز کرده است. او در ابتدا به معرفی گیاهان زینتی پرداخته بود، اما پس از مدتی به این نتیجه رسید که باید گیاهان بومی و کم‌آب را معرفی کند. در این راستا، به جستجوی گیاهان بومی و گروه‌های مردم‌نهاد که به‌صورت داوطلبانه و با هزینه شخصی این گیاهان را تکثیر می‌کنند، پرداخت.
او اشاره کرد که در آغاز این پروژه، برخی از گیاهانی که در پروژه‌های مردم‌نهاد کاشته می‌شدند، بومی منطقه نبودند. به‌عنوان مثال، کاشت درخت بلوط در مناطقی که این درخت بومی آنجا نبود، می‌توانست مشکلاتی ایجاد کند. بسیاری از افرادی که به‌طور داوطلبانه درخت می‌کاشتند، بدون دانش کافی از بومی بودن گیاهان و نیازهای آن‌ها، دچار سرخوردگی می‌شدند. ناهید تصمیم گرفت که یک صفحه آموزشی در این زمینه راه‌اندازی کند تا به مردم آگاهی دهد که برای احیای مناطق طبیعی باید درختان بومی منطقه خود را بشناسند.
هدف اصلی ناهید قدرتی این است که مردم به اهمیت درختان بومی پی ببرند و از آن‌ها برای احیای منابع آبی و حفظ محیط‌زیست استفاده کنند. وی تأکید دارد که هر منطقه باید درختان بومی خود را بشناسد و در احیای جنگل‌ها و منابع آبی دقت کند. به‌عنوان مثال،او به این نکته اشاره کرد که تنها کاشت بلوط در زاگرس کافی نیست و باید تنوع درختان بومی منطقه نیز در نظر گرفته شود.
ناهید در خصوص تأثیر درختان بر منابع آبی گفت: «درخت‌ها می‌توانند به بازگرداندن منابع آبی به مناطق کم‌آب کمک کنند. اگر درختی بومی یک منطقه باشد، طبیعتاً با شرایط آن منطقه سازگار است و می‌تواند بدون نیاز به آبیاری زیاد، به رشد خود ادامه دهد. درختان بومی همچنین می‌توانند به تقویت ذخایر آب زیرزمینی کمک کنند.»
او همچنین افزود که درخت‌کاری باید با تحقیق و بررسی دقیق انجام شود تا از کاشت درختان غیر بومی و غیراصیل جلوگیری شود. بسیاری از مناطق که در آن‌ها درختان بومی قطع می‌شوند، برای پروژه‌های ساخت جاده یا سایر توسعه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و این امر تأثیرات منفی زیادی بر اکوسیستم منطقه دارد.
درخت‌داری، به‌معنای حفاظت از درختان موجود، برای ناهید قدرتی اهمیت زیادی دارد. او اشاره کرد که باید ابتدا درختان موجود در جنگل‌ها حفظ شوند تا از تخریب بیشتر جلوگیری شود. به گفته وی، برخی از درختان بومی مانند بلوط رشد کمی دارند و از آنجا که بذر این درختان در کف جنگل جمع‌آوری می‌شود، اگر این بذرها به درستی حفظ نشوند، درختان جدید قادر به رشد نخواهند بود.
او می گوید:یکی از نتایج مهم این فعالیت‌ها، تأثیر مستقیم در حفظ منابع آبی و جلوگیری از تخریب محیط‌زیست است. «طبق آمار، هر هکتار جنگل سالانه می‌تواند حدود 2000 متر مکعب آب را در خود ذخیره کند و همچنین هفت تن گرد و غبار را نیز جذب کند». این ویژگی‌ها به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
ناهید قدرتی بر این باور است:نسل جدید که بیشتر در شهرها زندگی می‌کند، ارتباط کمتری با طبیعت و درختان بومی دارد. بسیاری از جوانان فقط درختان زینتی را در شهرها می‌بینند و با درختان بومی آشنا نیستند. ناهید قدرتی تأکید کرد که باید اطلاعات علمی در قالب‌های ساده‌تر و با استفاده از رسانه‌های اجتماعی در اختیار مردم قرار گیرد تا گروه‌های مردمی بتوانند از این مطالب برای حفظ و احیای طبیعت استفاده کنند.
یکی از نکات مهمی که ناهید قدرتی به آن اشاره کرد، این است : احیای جنگل‌ها باید همراه با احیای کل اکوسیستم منطقه باشد. به گفته او درختان بومی نه تنها برای انسانها، بلکه برای جانداران بومی مانند پرندگان و خزندگان نیز اهمیت دارند. به‌عنوان مثال، پرندگان بومی از میوه‌های درختان بومی مانند زالزالک تغذیه می‌کنند، اما اگر درختان زینتی مانند سرو نقره‌ای کاشته شوند، این جانداران نمی‌توانند از آن‌ها تغذیه کنند و اکوسیستم به‌طور کامل احیا نخواهد شد.
ناهید قدرتی در پایان گفت: برای احیای طبیعت باید به‌طور جامع به مسائل نگاه کنیم. درخت‌کاری و جنگل‌کاری باید به‌طور هماهنگ با حفظ منابع آبی و اکوسیستم انجام شود. حفظ درختان بومی و تنوع زیستی از جمله گام‌های ضروری برای حفظ محیط‌زیست است و باید تلاش‌های بیشتری برای آموزش مردم در این زمینه انجام شود.
او با ابراز امیدواری گفت: اطلاعات علمی به زبان ساده‌تر به جامعه منتقل شود تا همگان در این مسیر همکاری کنند و نقش خود را در حفاظت از طبیعت ایفا نمایند.
گفت‌وگو با ناهید قدرتی به‌طور واضح نشان داد که حفاظت از درختان بومی و منابع آبی نه تنها یک وظیفه فردی، بلکه یک مسئولیت جمعی است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت.
آقای علی حسین سعادت، پیرمرد 80 ساله اهل روستای دهکونه کامفیروز، طی 70 سال گذشته 2000 هکتار از جنگل‌های این منطقه را به روش بذر دست‌کاشت احیا کرده است. این فعالیت‌ها به گفته خود ایشان، "زکات زندگی" و "فایده طبیعت" بوده و همواره هدفش از این کار، بازگشت به طبیعت و حفاظت از آن بوده است.
آقای سعادت از سنین نوجوانی، به فعالیت در عرصه‌های جنگلی پرداخت و در طول سال‌ها، درختان مختلفی را از جمله انجیر، بادام، زیره و بلوط در زمین‌های خشک و کم‌برکت منطقه کاشته است. وی در این مدت، پیاده‌روی‌های طولانی روزانه به‌ویژه در فصول مختلف سال داشت و به‌طور منظم بذرهای جنگلی را جمع‌آوری و در فصل زمستان می کاشت. هر ساله در پاییز، بذرهای مختلفی را جمع کرده و در زمستان به‌دقت در زمین‌های آماده کاشته است. آقای سعادت همچنین در فصل گرما به آبیاری این درختان می‌پردازد.
در این مدت، 54 نوع بذر مختلف از درختان بومی جمع‌آوری و در زمین‌های خشک این منطقه کاشته است. به‌عقیده او ، درختان بومی نه تنها باعث غنی شدن اکوسیستم منطقه شده‌اند، بلکه منابع آبی را نیز تقویت کرده‌اند. تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که زمین‌هایی که آقای سعادت در آن‌ها فعالیت کرده، از نظر گونه‌های جنگلی و مرتعی غنی‌تر از سایر مناطق شده‌اند.
آقای سعادت همچنین در مقابله با آتش‌سوزی‌ها، قاچاق چوب و خشکسالی‌ها تلاش‌های زیادی کرده و از طریق فعالیت‌هایش در احیای جنگل‌ها، بسیاری از عرصه‌های طبیعی این منطقه را از آسیب‌های جبران‌ناپذیر نجات داده است.
آقای سعادت به‌عنوان فردی 80 ساله، روزانه 30 تا 40 کیلومتر پیاده‌روی می‌کند و همچنان در فعالیت‌های مختلف کشاورزی و جنگل‌داری مشارکت دارد. در طول این سال‌ها، وی هیچ‌گاه از دارو و درمان خاصی استفاده نکرده است و سلامتی خود را مرهون فعالیت‌های روزانه و ارتباط مستمر با طبیعت می‌داند. به گفته وی، زندگی در طبیعت، ورزش روزانه و کار در زمین‌های کشاورزی باعث شده تا او در این سن همچنان از سلامت جسمی خوبی برخوردار باشد.
