پنج شنبه 22 آذر 1403
Thursday, 12 December 2024
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، شهروندان از نقاط مختلف کشور گزارش‌هایی از قطعی برق بدون برنامه و بدون جدول خاموشی میدهند. سوال اینجاست که آیا در شرایطی که مازوت می‌سوزانیم، برق هم قطع می‌شود؟ و اگر قرار است برق شود چرا جدول خاموشی ارائه نمی شود؟
نوید فهیم‌زاده، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی رکنا در این باره این شرایط اینگونه گفت: در ابتدای آذر ماه اعلام شد که قطعی برق برای مصرف خانگی نخواهیم داشت، اما پس از آن، که قطعی برق صنایع آغاز شد، از دو روز پیش شاهد قطعی برق در برخی از شهرها، به‌ویژه شهرهای کوچک هستیم برق کل شهر به‌طور ناگهانی قطع می‌شود. باید تاکید داشت که دولت در ۱۰۰ روز اول باید به تأمین سوخت زمستانی می‌پرداخت. همه دولت‌ها، از جمله دولت‌های رئیسی و روحانی، در دوره شهریور تا آذر ماه ذخایر سوخت نیروگاهی خود را تکمیل می‌کنند. در این بازه زمانی، با افزایش مصرف گاز خانگی در فصل سرما، تأمین گاز برای نیروگاه‌ها کاهش می‌یابد و معمولاً این کمبود با استفاده از گازوئیل جبران می‌شود. متاسفانه وزارت نفت نتواسته است گاز و گازوئیل کافی تأمین کند و وزارت نیرو هم هیچ واکنشی نشان نداده است. این ناتوانی باعث شده ذخایر سوخت به جای افزایش، کاهش یابد.
وی در خصوص اینکه گفته شده است ذخایر تحویل داده شده از دولت قبل به دولت جدید ناکافی بود و موجب این شرایط شده است اینگونه مدعی شد: ذخایر سوخت در شهریور 1400 معادل ۱.۶ میلیارد لیتر در شهریور 1401 به 1.7 میلیارد لیتر رسیده است. این کاهش ذخایر در شرایطی اتفاق افتاده که سال گذشته به دلیل عدم صادرات گاز به ترکیه، ذخایر بیشتر از سالهای قبل بود، اما امسال ذخایر سوخت کاهش یافته است و در سالهای قبل شرایط به شکل همین امسال بود و مدیریت شد. اما حال به نظر وضعیت به‌گونه‌ای شده که ذخایر سوخت نیروگاهی کشور به زیر یک میلیارد لیتر رسیده و اگر به همین روند ادامه دهیم، شبکه برق به شرایط فوق بحرانی خواهد رسید. این وضعیت ممکن است منجر به قطعی برق سراسری به مدت یک هفته یا ده روز شود. این بحران به دلیل مشکلات در مدیریت مصرف گاز و سوخت و عدم هماهنگی بین وزارت نیرو و وزارت نفت به وجود آمده است.
این کارشناس انرژی هشدار داد: شرایط ایجاد شده در حالی است که در هفته‌های آینده با توجه به کاهش دما و افزایش مصرف گاز، احتمال قطعی گاز در مناطق شمال شرق کشور وجود دارد. اگر این روند ادامه یابد، ممکن است گاز صنایع و حتی برق مصرفی مردم نیز قطع شود.
این کارشناس انرژی با خطاب قرار دادن رئیس جمهور به عنوان پیشنهادی برای بررسی و کاوش نوع مدیریت در وزارتخانه ای نیرو و نفت به مسعود پزشکیان گفت: به اقای رئیس جمهور اطلاعات غلط میدهند، به نظر می رسد این مشکلات به هیچ‌وجه به ناترازی انرژی یا افزایش جمعیت مربوط نیست، بلکه به دلیل سوءمدیریت و عدم هماهنگی در تأمین سوخت و مدیریت مصرف است. در شرایط کنونی، اگر مدیریت صحیح و هماهنگی بیشتری وجود داشت، می‌شد از این بحران جلوگیری کرد. مشکلات انرژی کشور بیشتر ناشی از مدیریت ناکارآمد است تا کمبود منابع و بهتر است به نوع مدیریت بخش انرژی کشور توجه دقیق داشته باشید.
یک منبع آگاه در وزارت نفت در خصوص شرایطی که از زبان نوید فهمیم زاده برای موقعیت گاز و برق کشور بیان شد ضمن تایید شرایط بحرانی کنونی اینگونه به رکنا گفت: "شرایط بحرانی است بله، اما به عملکرد وزارت نیرو بر می گردد. در خصوص عملکرد وزارت نیرو، چند نکته حائز اهمیت است که نیاز به بررسی دقیق دارد. اولین مسئله این است که طبق گزارش‌های موجود، در دولت گذشته، به‌ویژه در دوران انتقال دولت، ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها به‌طور جدی مدیریت نشده بود. به‌گونه‌ای که هنگام تحویل دولت، مخازن سوخت نیروگاه‌ها تنها با ۳۵ درصد ظرفیت پر شده بودند. این امر خود نشان‌دهنده عدم توجه به برنامه‌ریزی مناسب در خصوص تأمین سوخت برای تأسیسات تولید برق است.
مسئله دیگری که در این زمینه قابل توجه است، عدم رعایت مصوبات شورای عالی امنیت ملی توسط وزارت نیرو است. این شورا به‌طور صریح دستور داده بود که از مرداد ماه مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌های دور از شهرهای بزرگ آغاز شود، اما وزارت نیرو این دستور را اجرایی نکرده است. در عوض، این وزارتخانه به سادگی به جای استفاده از سوخت مایع، از گاز برای تأمین انرژی نیروگاه‌ها استفاده کرد. این اقدام، هرچند در کوتاه‌مدت ممکن است به حل مشکل کمک کرده باشد، اما در بلندمدت موجب ایجاد ناترازی در تأمین گاز مورد نیاز برای سایر بخش‌ها، به‌ویژه صنایع و بخش خانگی، شده است.
با وجود این مشکلات، وزارت نیرو در حال حاضر از دولت درخواست دارد که حجم بیشتری از گاز برای نیروگاه‌ها تأمین شود. اما باید توجه داشت که ظرفیت تولید گاز کشور محدود است و برای تأمین گاز نیروگاه‌ها، باید یا مصرف خانگی را کاهش داد و یا تأمین گاز برای صنایع را محدود کرد. این شرایط به‌ویژه در فصل سرد سال که مصرف گاز افزایش می‌یابد، وضعیت پیچیده‌تری پیدا می‌کند. به‌طوری که برای تأمین گاز نیروگاه‌ها، احتمالاً گاز صنایع باید قطع شود یا در بهترین حالت به شدت محدود شود.
علاوه بر این، درخصوص عملکرد نیروگاه‌ها، باید گفت که بسیاری از نیروگاه‌ها در کشور از نظر راندمان عملکرد مناسبی ندارند. طبق گزارش‌ها، حداکثر راندمان برخی از این نیروگاه‌ها ۳۵ درصد اعلام شده است، در حالی که واقعیت این است که راندمان بسیاری از این نیروگاه‌ها به طور متوسط تنها ۲۵ درصد است. این مسئله ناشی از عدم سرمایه‌گذاری در بهبود و نوسازی این تأسیسات است که می‌تواند منجر به هدررفت قابل توجه انرژی شود.
در نهایت، بحران‌های اخیر در حوزه تأمین انرژی نشان‌دهنده یک ناترازی جدی در سیاست‌گذاری و مدیریت منابع است. در این شرایط، هرگونه کاهش دما می‌تواند مصرف گاز را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و این موضوع به ویژه در مناطق سردسیر کشور و در شمال شرق کشور خود را بیشتر نشان خواهد داد. بنابراین، مدیریت صحیح بحران انرژی و اتخاذ تصمیمات هوشمندانه برای تأمین منابع انرژی در فصول سرد سال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سعی می شود که وضعیت برق نیز در این شرایط بحرانی برای مردم به شکلی ساماندهی شود که به بحران خیلی جدی برخورد نکنیم"
یک منبع دیگر در وزارت نفت به خبرنگار رکنا چنین گفت : "در هفته آینده، پیش‌بینی می‌شود که 20 استان کشور با دمای زیر صفر درجه مواجه شوند، که این وضعیت به طور طبیعی مصرف گاز در بخش خانگی را افزایش خواهد داد. در نتیجه، مصرف بیشتر گاز در بخش خانگی به معنای کاهش میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌ها خواهد بود، زیرا ما در حال حاضر با حداکثر توان ممکن گاز تولید کرده و در اختیار شبکه قرار می‌دهیم و دیگر قادر به افزایش تولید بیشتر نخواهیم بود. بر اساس آمارهای دریافتی از نیروگاه‌ها، ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها به حدی کاهش یافته که در صورت کاهش گاز تحویلی، مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها افزایش خواهد یافت.
در صورتی که مصرف گاز در بخش خانگی کاهش نیابد، احتمالاً مجبور خواهیم شد برای جلوگیری از فشار زیاد بر شبکه، خاموشی‌های مقطعی و برنامه‌ریزی شده را اعمال کنیم. مصرف گاز در بخش خانگی هم‌اکنون در حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب از مجموع تولید روزانه گاز کشور است. به منظور جلوگیری از خاموشی‌ها و حفظ پایداری شبکه، از مردم درخواست می‌شود که با کاهش دمای خانه‌ها به میزان دو درجه سانتی‌گراد، و پوشیدن یک لباس بیشتر همکاری کنند. این اقدام می‌تواند به ازای هر یک درجه کاهش، حدود ۲۵ میلیون متر مکعب گاز صرفه‌جویی به همراه داشته باشد که این میزان می‌تواند به راحتی در اختیار نیروگاه‌ها و صنعت قرار گیرد و از بروز خاموشی‌های گسترده جلوگیری شود.
در واقع، این همکاری از سوی مردم برای صرفه‌جویی در مصرف گاز، به نفع خود آن‌ها خواهد بود و می‌تواند منجر به کاهش فشار بر شبکه انرژی و جلوگیری از مشکلات احتمالی مانند قطع برق سراسری شود. این شرایط به وضوح نشان‌دهنده اهمیت تغییر در فرهنگ مصرف انرژی است، چرا که در حال حاضر، به عنوان بزرگترین تولیدکننده گاز طبیعی در جهان، با مشکلات جدی در تأمین گاز مواجه هستیم. این چالش‌ها به دلیل افزایش تعداد مشترکان و گازرسانی گسترده به مناطق مختلف کشور به وجود آمده است، که باعث شده سبد سوخت کشور بیش از ۷۰ درصد به گاز طبیعی وابسته باشد.
اگر این وضعیت ادامه یابد، ممکن است در سالهای آینده مشکلات بیشتری برای تأمین انرژی داشته باشیم. لذا برای حفظ پایداری شبکه انرژی و جلوگیری از بروز بحران‌های انرژی، تغییر در رفتار مصرفی ضروری است.
وی در پایان تاکید داشت به وضعیت black out یا فوق بحرانی نخواهیم رسید ولی حتما قطعی های برق چند ساعته در هفته های آینده شاهد خواهیم بود."
واما به گزارش خبرنگار رکنا، بحران تأمین انرژی کشور نتیجه ترکیبی از سوءمدیریت، عدم هماهنگی بین وزارتخانه‌های نفت و نیرو، و فرهنگ مصرف غیرمنطقی در بخش خانگی است. کاهش ذخایر سوخت نیروگاه‌ها، افزایش مصرف گاز و راندمان پایین نیروگاه‌ها همگی چالش‌های فعلی را تشدید کرده‌اند. در چنین شرایطی، اقدامات ساده‌ای نظیر کاهش دمای منازل به میزان دو درجه و صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌تواند از وقوع خاموشی‌های گسترده و قطعی‌های برنامه‌ریزی نشده جلوگیری کند. اما برای حل ریشه‌ای این بحران، بازنگری جدی در سیاست‌های انرژی و تقویت مدیریت منابع ضروری است.
