پنج شنبه 22 آذر 1403
Wednesday, 11 December 2024
آیا می‌دانید نزدیک‌ترین کهکشان فعال به سیاره ما کدام است؟ قنطورس A که با نام رسمی NGC 5128 شناخته می‌شود، نزدیک‌ترین کهکشان فعال به زمین است که با فاصله‌ای حدود 12 میلیون سال نوری، در راستای صورت فلکی قنطورس قرار دارد. این کهکشان میلیون‌ها سال پیش در اثر برخورد 2 کهکشان تشکیل شده و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد.
یکی از بارزترین ویژگی‌های قنطورس A نوار غبار تیره‌‌رنگی است که از مرکز کهکشان می‌گذرد. این نوار حاوی گازها و غبارهای متراکمی است که ستارگان جدید را شکل می‌دهند. علاوه‌براین، پوسته‌های خارجی از ستارگان و گاز به‌شکل حلقه‌های عظیمی در اطراف کهکشان دیده می‌شوند که شواهدی از برخوردهای کهکشانی گذشته را نمایش می‌دهند.
در قلب قنطورس A، سیاه‌چاله‌ای ابر‌پرجرم با جرمی حدود 55 میلیون برابر خورشید قرار دارد. این سیاه‌چاله که به‌جای منبع اصلی فعالیت کهکشان عمل می‌کند، با جذب گازها و مواد اطراف، دیسک برافزایشی قدرتمندی ایجاد کرده که انرژی بسیار زیادی تولید می‌کند. این انرژی به‌شکل فوران جت‌هایی از ذرات و امواج الکترومغناطیسی –از امواج رادیویی با انرژی پایین تا اشعه گامای پرانرژی– منتشر می‌شود.
تصویر روز ناسا تمام ویژگی‌های شگفت‌انگیز قنطورس A را به‌خوبی نمایش می‌دهد. نوار غبار در قطر این کهکشان به‌وضوح دیده می‌شود. همچنین پوسته‌های خارجی، فوران جت (که به رنگ قرمز دیده می‌شود) و درخشش مرکزی که ناشی از فعالیت شدید کهکشان است، به‌خوبی مشهودند.
این تصویر بی‌نظیر با استفاده از تلسکوپ خانگی در اوکلند نیوزیلند، طی بیش از 310 ساعت نوردهی در بازه‌ای 10 سال ثبت شده است.
قنطورس A به‌دلیل درخشندگی قابل‌توجه خود در تمام طول موج‌های طیف الکترومغناطیسی کهکشانی فعال شناخته می‌شود. داده‌های به‌دست‌آمده از این کهکشان اطلاعات ارزشمندی درباره دینامیک کهکشان‌ها، اثرات برخوردهای کهکشانی و تکامل کهکشان‌های فعال ارائه می‌دهد.
