پنج شنبه 22 آذر 1403
Wednesday, 11 December 2024

قطب جنوب در آتش

خبرآنلاین سه شنبه 20 آذر 1403 - 19:49
جنوبگان فقط سرزمین یخ نیست، بلکه سرزمین آتش نیز محسوب می‌شود. بیش از ۱۰۰ آتشفشان زیر یخ‌های جنوبگان پنهان شده یا از آن بیرون آمده‌اند.

به گزارش خبرآنلاین، یکی از این آتشفشان‌های فعال، کوه اربوس که ارتفاع آن به ۳۸۰۰ متر می‌رسد، فقط ۴۰ کیلومتر از پایگاه مک‌موردو که بزرگ‌ترین پایگاه تحقیقاتی جنوبگان است، فاصله دارد.

به نقل از زومیت، کوه دیگری به نام کوه وائشه نشانه‌های نگران‌کننده‌ای پیدا کرده که نشان می‌دهد ذوب شدن یخ‌ها باعث فوران‌های قدیمی آن شده است. حالا پژوهشگران تصمیم دارند هر دو کوه را بررسی کنند تا درباره‌ی تهدیدهای فوری و بلندمدت این امر اطلاعات بیشتری به دست آورند.

حسگرهایی که امسال در اطراف دهانه‌ی کوه اربوس نصب می‌شوند، می‌توانند به محققان کمک کنند خطراتی را که آتشفشان فعال اربوس برای ایستگاه مک‌موردو و ایستگاه اسکات نیوزیلند که در نزدیکی آن قرار دارند، به همراه دارد، بهتر شناسایی کنند.

بررسی میدانی که قرار است ماه جاری در کوه وائشه انجام شود، به بررسی این احتمال می‌پردازد که آیا تغییرات اقلیمی می‌توانند آتشفشان‌های زیر یخ را دوباره فعال کند یا نه. فوران‌های داغ این آتشفشان‌ها می‌توانند ذوب یخ‌ها را تسریع کنند و باعث ایجاد چرخه‌ی خطرناک و بازخوردی شوند که وضعیت را بدتر می‌کند.

کوه اربوس تنها ۲۰ دقیقه با هلیکوپتر از ایستگاه مک‌موردو فاصله دارد، بنابراین از دهه ی ۱۹۶۰، دانشمندان به مطالعه‌ی این آتشفشان و دریاچه‌ گدازه‌ای که در دهانه آن قرار دارد، پرداخته‌اند. این دریاچه گاهی اوقات توده‌هایی از سنگ مذاب را به بیرون پرتاب می‌کند.

لرزه‌سنج‌هایی که نزدیکی قله کوه اربوس نصب شده‌اند، اطلاعات زیادی درباره سیستم ماگمایی سطحی این آتشفشان حاصل کرده‌اند؛ اما بادهای شدید باعث شده‌اند این ابزارها قادر به تشخیص لرزه‌های ناشی از ماگمای عمیق‌تر نباشند. ریک آستر، ژئوفیزیکدان دانشگاه ایالتی کلرادو می‌گوید: «فقط توانسته‌ایم نوک یک سیستم ماگمایی را بررسی کنیم که احتمالاً تا ۱۵۰ کیلومتر درون گوشته‌ی زمین ریشه دارد.»

آتشفشان‌ها به‌ندرت برای مدت طولانی، حتی برای چند دهه، دریاچه گدازه‌ای فعال دارند؛ اما زمانی که چنین دریاچه‌ای وجود دارد، این دریاچه مانند شیر تخلیه‌کننده‌ی فشار عمل می‌کند و از انباشته شدن فشار ماگما جلوگیری می‌کند.

محققان متوجه شده‌اند فشار درون آتشفشان اربوس به‌طور مداوم افزایش و کاهش می‌یابد و این تغییرات باعث تغییر در ظاهر و شکل دامنه‌های کوه می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که هنوز به‌طور کامل نمی‌دانیم سیستم ماگمایی اربوس چگونه عمل می‌کند.

دریاچه گدازه‌ای به عرض ۲۰ متر در اربوس معماهایی دارد. چرخش گدازه‌ها در این دریاچه می‌تواند حباب‌های گاز بزرگی ایجاد کند که تمام سطح دریاچه را پر می‌کنند. وقتی این حباب‌ها به سطح می‌رسند، منفجر می‌شوند و بمب‌های گدازه‌ای پرتاب می‌کنند که می‌توانند تا مسافت‌های طولانی، حتی بیش از ۱ کیلومتر، پرتاب شوند.

قطب جنوب در آتش

وائشه، اگرچه غیرفعال است، می‌تواند پاسخی به مهم‌ترین سؤال در آتشفشان‌شناسی قطب جنوب ارائه دهد: با ذوب شدن یخ‌ها سریع‌تر، آیا آتشفشان‌ها فعال‌تر خواهند شد؟ ایده ساده است: با برداشته شدن وزن آتشفشان‌ها، گازهای محبوس در ماگما مانند گاز درون بطری شامپاین بدون چوب پنبه آزاد می‌شوند و باعث فوران می‌شوند.

در برخی مناطق مانند ایسلند و شمال غربی اقیانوس آرام در ایالات متحده، زمانی که یخچال‌ها شروع به عقب‌نشینی می‌کنند، فعالیت آتشفشانی بیشتر می‌شود. علت آن است که یخ‌ می‌تواند فشار روی لایه‌های زیرین زمین را کاهش دهد و این امر شاید باعث فعال شدن آتشفشان‌ها شود؛ اما در قطب جنوب، هنوز شواهدی مبنی بر چنین پدیده‌ای دیده نشده است.

در دهه گذشته، تیم پژوهشی از مؤسسه‌ی معادن و فناوری نیومکزیکو سفر دشواری را به منطقه‌ی وائشه انجام دادند. این منطقه حدود ۱۵۰۰ کیلومتر از پایگاه مک‌موردو در قطب جنوب فاصله دارد. آن‌ها از گدازه‌هایی که در زمان آخرین فعالیت آتشفشانی این منطقه، بیش از ۱۰۰ هزار سال پیش، از آتشفشان فوران کرده بود، نمونه‌برداری کردند.

برخی کارشناسان می‌گویند هنوز مشخص نیست آتشفشان‌ها واقعاً به کاهش یخ‌ها واکنش نشان می‌دهند یا خیر. همچنین، فوران آتشفشان زیر یخ‌ها باعث ذوب قابل‌ توجهی نمی‌شود؛ اما اگر بسیاری از آتشفشان‌ها فوران کنند، ممکن است حلقه‌ی بازخوردی شکل بگیرد، به این صورت که از دست رفتن یخ‌ها باعث افزایش فعالیت‌های آتشفشانی شود و فوران‌های بیشتر نیز باعث ذوب بیشتر یخ‌ها و افزایش سطح دریاها شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط انسان‌ها می‌تواند حتی بر آتشفشان‌های دورافتاده‌ترین مناطق کره زمین و در نهایت سرنوشت بشر تأثیر بگذارد.

۵۸۵۸

منبع خبر "خبرآنلاین" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.