خطر بالای ابتلا به آلزایمر با برداشتن زودهنگام تخمدان

زنانی که در سنین نسبتاً پایین تخمدان‌های خود را خارج می‌کنند، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به آلزایمر باشند. این خطر به‌ویژه در زنانی که حامل ژن APOE۴ (ژن مرتبط با آلزایمر) هستند، بیشتر است. استفاده از هورمون‌درمانی جایگزین (HRT) می‌تواند بخش زیادی از این خطر را کاهش دهد.

به گزارش انتخاب و به نقل از هلث دی؛ پژوهش جدید نشان می‌دهد زنانی که تخمدان‌های خود را در سنین پایین برداشته‌اند و حامل ژنی هستند که آنها را مستعد آلزایمر می‌کند، ممکن است خطر بسیار بیشتری برای ابتلا به این بیماری داشته باشند.

با این حال، محققان کانادایی تأکید کردند که این خطر اضافی برای زوال عقل می‌تواند با هورمون‌درمانی جایگزین (HRT) کاهش یابد.

دکتر اسمه فولر-تامسون، نویسنده همکار مطالعه و استاد مددکاری اجتماعی در دانشگاه تورنتو، گفت: این یافته بر اهمیت درمان‌های مبتنی بر استروژن در کاهش خطر آلزایمر برای زنانی تأکید می‌کند که پیش از ۵۰ سالگی تحت جراحی برداشت تخمدان قرار گرفته‌اند.

این یافته‌ها اخیراً در مجله بیماری آلزایمر منتشر شد.

پیش‌زمینه

زنان در سنین پیش از یائسگی ممکن است به دلایل مختلف پزشکی، مانند کیست‌های مکرر تخمدان (آندومتریوز)، خطر ژنتیکی بالای ابتلا به سرطان تخمدان یا سندرم پیش از قاعدگی شدید، مجبور به برداشت تخمدان‌ها (اووفورکتومی) شوند.

پیش‌تر مشخص شده بود که استرادیول، هورمونی که توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود، می‌تواند از سلامت مغز زنان محافظت کرده و خطر زوال عقل را کاهش دهد.

همچنین ژنی به نام APOE۴ خطر ابتلا به آلزایمر را در زنان و مردان افزایش می‌دهد.

مطالعه و یافته‌ها

محققان داده‌های مربوط به حدود ۳۵،۰۰۰ زن بریتانیایی بالای ۶۰ سال را که در بانک اطلاعاتی UK Biobank ثبت شده بودند، بررسی کردند.

• حدود ۴۴۰۰ زن قبل از ۴۹ سالگی (میانگین ۴۳ سال) تحت اووفورکتومی قرار گرفته بودند.

• حدود ۳۰،۰۰۰ زن دیگر یائسگی طبیعی را در سن میانگین ۵۴ سال تجربه کرده بودند.

نتایج نشان داد:

• زنانی که تخمدان‌هایشان برداشته شده و حامل ژن APOE۴ بودند، بیش از ۴ برابر در معرض خطر ابتلا به آلزایمر بودند، در مقایسه با زنانی که یائسگی طبیعی را تجربه کرده و حامل این ژن نبودند.

دکتر جیلیان اینشتاین، نویسنده اصلی مطالعه و رئیس مرکز سلامت و پیری مغز زنان در دانشگاه تورنتو گفت: برداشت زودهنگام تخمدان‌ها و از دست رفتن هورمون‌ها می‌تواند با ژن APOE۴ تعامل داشته و خطر آلزایمر را افزایش دهد. این وضعیت زنان را در حالت «خطر دوگانه» قرار می‌دهد.

عوامل محافظت‌کننده

برخی عوامل می‌توانند به زنان در جلوگیری از زوال عقل کمک کنند:

۱. تحصیلات بالا: کاهش ۹ درصدی خطر آلزایمر را در زنان، بدون توجه به نوع یائسگی نشان داد.

۲. وزن بالاتر بدن: به‌طور شگفت‌انگیزی، افزایش وزن بدن فقط در زنانی که تخمدان‌هایشان زودتر برداشته شده بود، خطر آلزایمر را کاهش داد. محققان حدس می‌زنند این امر به دلیل تولید استرون (هورمونی شبیه به استروژن) توسط سلول‌های چربی باشد.

۳. هورمون‌درمانی جایگزین (HRT): شروع HRT پس از اووفورکتومی، خطر اضافی زوال عقل را به نصف کاهش داد.

دکتر فولر-تامسون توضیح داد: هورمون‌درمانی در زنانی که یائسگی طبیعی را در سن ۵۱ سالگی یا بالاتر تجربه کرده‌اند، با کاهش خطر آلزایمر مرتبط نبود.

نتیجه‌گیری

دکتر اینشتاین در پایان گفت: این مطالعه یکی از دلایل مهم اولیه را که چرا تعداد بیشتری از زنان در مقایسه با مردان به آلزایمر مبتلا می‌شوند، روشن می‌کند و درک بهتری از عواملی که زنان را در برابر آلزایمر مقاوم می‌کنند، فراهم می‌آورد.