بازار خودرو تخفیف داد

بازار خودرو پس از حدود یک هفته التهاب نسبی ناشی از اصلاح قیمت کارخانه‌ای خودروهای داخلی، آرام گرفت و به ثبات رسید.حدودا 10روز پیش بود که خودروسازان رسما از افزایش میانگین 30درصدی قیمت کارخانه‌ای محصولاتشان با مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر دادند. با توجه به اعمال این مجوز، مشخص بود منحنی قیمت در بازار خودرو نیز در واکنش به رشد 30درصدی قیمت‌ها در مبدا، روندی صعودی پیش خواهد گرفت. در آن مقطع، دو سناریو مطرح بود. یکی اینکه منحنی قیمت در بازار خودرو حول‌و‌حوش 30درصد اضافه‌شده به قیمت پایه خودروها، رشد خواهد کرد. این سناریو البته طرفداران زیادی نداشت و سناریوی محتمل‌تر، افزایش قیمت خودرو در بازار با نرخی بسیار کمتر از 30درصد بود. در نهایت آنچه اتفاق افتاد، سناریوی دوم بود، چه آنکه قیمت خودروها بسیار کمتر از میزانی که در مبدا اضافه شد، بالا رفت. در هر صورت طی 10 روز گذشته، یعنی از مقطعی که قیمت خودرو 30درصد افزایش یافت، تا روز گذشته، بازار با تغییراتی همراه بوده؛ به‌طوری‌که در ابتدا، ‌قیمت‌ها روند افزایشی داشت اما در اواسط هفته جاری به ثبات رسید.

طبق محاسبات «دنیای اقتصاد»، در بازه زمانی تحت‌بررسی، میانگین رشد قیمت خودرو در بازار آزاد پس از اعمال مجوز 30درصدی در مبدا، حدود هفت‌درصد بود.

اما روند افزایش قیمت از چند روز پیش متوقف شد و به جز یکی دو مورد استثنا، بازار خودرو تا لحظه تنظیم این گزارش روندی باثبات را به خود می‌بیند.

هرچند از ابتدا نیز سناریوی محتمل این بود که منحنی قیمت خودرودر بازار به دلیل ارتفاع بلند قیمت‌ها و نبود کشش برای جهش، به اندازه مبدا رشد نخواهد کرد، اما عواملی مانند عدم پرش بلند نرخ ارز و تا حدی ابلاغ آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده و نوی برقی و هیبریدی نیز در تحقق این سناریو نقش داشتند.  بازار خودرو چند ماهی می‌شود که تا حدی راه خود را از بازار ارز جدا کرده و منحنی قیمت خودروها دیگر با هر نوسان ارز، چندان افت‌و‌خیز شدیدی ندارد. البته این به معنای جدایی تمام و کمال مسیر ارز و خودرو از یکدیگر نیست، چه آنکه اگر قیمت ارز نوسان شدیدی را چه به سمت بالا چه به سمت پایین تجربه کند، قطعا بازار خودرو تحت‌تاثیر آن قرار خواهد گرفت. پس از افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها، نوسان ارز به حدی نبود که بازار را تحت‌تاثیر خاصی قرار دهد. این در حالی است که اگر مثلا قیمت ارز رشد بالایی را به خود می‌دید، این عامل در کنار رشد قیمت کارخانه‌ای خودروها می‌توانست التهاب بزرگی را نصیب بازار خودرو کند.

بنابراین عدم همراهی بازار ارز، در رسیدن بازار خودرو به ثبات نسبی این روزها بی‌تاثیر نبوده است. در کنار این موضوع، ابلاغ آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده و نوی برقی و هیبریدی نیز هرچند اندک، بر کنترل قیمت خودروها در بازار - پس از اعمال مجوز 30درصدی - نقش داشت. به‌هرحال آیین‌نامه‌هایی از این قبیل، سیگنال افزایش عرضه را به بازار می‌دهند و به نوبه خود در کنترل قیمت موثر واقع می‌شوند یا حتی در مواردی خاص، کاهش قیمت را رقم می‌زنند.

چه در انتظار بازار خودرو است؟

آرامش فعلی بازار خودرو در شرایطی است که احتمال افت‌و‌خیز منحنی قیمت در بازار آزاد در روزهای مانده تا انتهای سال تحت عوامل خودرویی و غیرخودرویی وجود دارد.

معمولا عوامل موثر بر منحنی قیمت در بازار خودرو شامل انتظارات تورمی، نوسان قیمت ارز، افت‌و‌خیز عرضه و اخبار و مصوبات مرتبط با خودرو می‌شود. بنابراین هر یک از این عوامل می‌توانند منحنی قیمت خودرو در بازار آزاد را به سمت بالا یا پایین تحریک کنند.

در این بین، وعده اخیر مدیران عامل دو خودروساز بزرگ کشور مبنی بر افزایش تولید و عرضه در ماه‌های باقیمانده از سال، می‌تواند به کنترل یا حتی کاهش قیمت در بازار آزاد کمک کند. تا انتهای مهر‌ماه امسال، تولید خودروهای داخلی نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهشی بوده است. حالا اما خودروسازان وعده بهبود تولید و عرضه را داده‌اند که اگر رقم قابل‌توجهی باشد و اتفاقاتی مانند جهش قیمت ارز و رشد انتظارات تورمی رخ ندهد، منحنی قیمت در بازار افت خواهد کرد.

این در شرایطی است که اگر قرار بر رشد انتظارات تورمی و جهش قیمت ارز باشد، اثر افزایش عرضه از سوی خودروسازان بر منحنی قیمت در بازار، تا حد زیادی خنثی خواهد شد. البته نوسان جزئی قیمت ارز نمی‌تواند شوک خاصی به بازار خودرو وارد کند، اما رشد مثلا چند هزار تومانی قیمت ارز چیزی نیست که بازار خودرو به آن بی‌تفاوت بماند.

با توجه به نقش اتفاقات سیاسی در نوسان قیمت ارز در ایران، آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ ممکن است به بازار ارز شوک وارد کند، شوکی که شاید سبب تحریک بازار خودرو نیز بشود. البته فعلا فضای سیاسی کشور حول بازگشت ایران و غرب به میز مذاکرات است و مشخص نیست تا زمان آغاز رسمی ریاست‌جمهوری ترامپ (در بهمن امسال) چه اتفاقاتی در عرصه سیاسی رخ خواهد داد. در حالت کلی، توافقی جدید، از انتظارات تورمی و قیمت ارز می‌کاهد و دور شدن طرفین این فضا و رفتن به سمت تقابل بیش از پیش، جهش انتظارات و قیمت ارز را در پی خواهد داشت.

بازار خودرو نیز متاثر از آنچه در عرصه سیاسی و اقتصادی رخ می‌دهد، دچار نوسان خواهد شد، البته مشروط بر اینکه مثلا قیمت ارز افت و خیز بلندی را تجربه کند یا ایران و غرب به سمت توافق یا تقابلی جدی بروند.

عامل اثرگذار دیگر بر بازار خودرو در ماه‌های پیش رو، تصمیم‌های خودرویی به‌خصوص در حوزه واردات است. به عنوان مثال اگر آیین‌نامه واردات خودروهای برقی و هیبریدی کارکرده واقعا اجرا شود و ورود این خودروها به بازار کلید بخورد، حتما اثر کاهشی بر منحنی قیمت خواهد داشت. اتفاق بزرگ‌تر این است که واردات خودروهای کارکرده بنزینی وارد فاز اجرا شود. در این صورت، افت قیمت قابل‌توجهی در بازار خودرو رخ خواهد داد، مخصوصا اگر سایر عوامل مانند انتظارات تورمی و قیمت ارز نیز یاری کنند.

به‌هر‌حال، فعلا بازار خودرو از شوک افزایش قیمت در مبدا رها شده و روزهای آرامی را سپری می‌کند؛ هرچند به گفته فعالان بازار، خرید و فروش چندانی انجام نمی‌شود و رکود در جریان است.