ادعای تکراری درباره بتن‌ریزی در راکتور اراک؛ چگونه با فتوشاپ راکتور را بتن‌ریزی کردند؟

 امیرحسین ثابتی نماینده جویای نام وابسته به جبهه پایداری در مجلس، در نطق پر سر وصدای دیروز خود با طرح ادعاهای تکراری درباره بتن ریزی در راکتور اراک بعد از انعقاد برجام، خطاب به علی اکبر صالحی رئیس وقت سازمان انرژی اتمی گفت «آقای صالحی برای چندمین بار روایت‌های خلاف واقع مطرح می‌کنید. اگر تصور می‌کنید مردم عادی این صحبت‌ها را باور می‌کنند، اشتباه می‌کنید. بنده هفته گذشته به همراه چند نماینده از رآکتور اراک بازدید کردم و بتن‌هایی که در آن ریخته شده بود را با چشم دیدم. دسته‌گل شماست؛ دروغ نگویید به مردم!»

به گزارش خبرآنلاین، ثابتی در حالی از مشاهدات عینی خود از بتن های ریخته شده در راکتور اراک سخن می گوید که مشخص نیست در بازدید این نماینده از مجموعه راکتور اراک، چه کسانی با چه مسئولیتی چه چیزی را به عنوان بتن های ریخته شده در راکتور اراک به این نماینده مجلس نشان دادند.

جنجال بر سر تصویر فتوشاپ شده از بتن ریزی در راکتور اراک

ادعای بتن ریزی در راکتور اراک به سال۹۵ و اجرای برجام باز می گردد که اساسا هنوز راکتور به طور کامل ساخته و راه اندازی نشده بود. ادعای بتن ریزی در راکتور اراک که آن روزها با پخش تصاویری فتوشاپ شده از پر شدن قلب راکتور هسته ای با بتن بازتاب داشت به دروغی تکراری در شبکه های اجتماعی تبدیل شد. همان زمان آمریکایی‌ها هم برای برجسته سازی اعمال قدرت خود در برجام در پروپاگاندایی هماهنگ این ادعا را در رسانه های خود بازتاب دادند. ادعاهایی که کم کم به ادبیات سیاسی سعید جلیلی از مخالفان سرسخت برجام که آن روزها مهمان همیشگی کمیسیون برجام در مجلس بود راه یافت و تکرار این ادعای امریکایی ها که رسانه های گروهک مجاهدین خلق هم با آن هم آوایی می کردند، به ساخت دروغی جذاب در ساختمان گفتاری مخالفان برجام تبدیل شد.

این در حالی است که تأسیسات آب سنگین اراک معروف به IR-۴۰ یکی از تأسیسات بزرگ هسته‌ای کشور محسوب می‌شود که در ۷۵ کیلومتری شمال غرب اراک و در سمت شهر خنداب واقع شده و شامل یک نیروگاه ۴۰ مگاواتی و رآکتور تحقیقاتی است که در سال ۹۶ نام راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (راکتور IR-۴۰) به راکتور تحقیقاتی آب سنگین خنداب تغییر پیدا کرده است. برابر اعلام سازمان انرژی اتمی قطعات این راکتور در تاریخ دوشنبه ۲ دی ۹۸، پس از ۲۰ سال نصب شد و تا قبل از آن یعنی زمان انعقاد برجام اساسا فعال و ساخته نشده بوده است تا بخواهد قلب راکتور آن بتن ریزی شود!

اما این ادعا برخلاف تمام تکذیب های ماقبل خود در نطق این نماینده در جلسات رای اعتماد به عباس عراقچی هم تکرار شد. ادعاهایی که پیشتر، علی اکبر صالحی رئیس وقت سازمان انرژی اتمی با جزئیات آن را تکذیب کرده بود.

صالحی در مصاحبه ای با سایت انتخاب گفته بود «با فتوشاپ نشان دادند که در چاله راکتور اراک بتون ریخته شده است. بعد از مدتی حدود ۴۰ خبرنگار از چاله بازدید کردند. مجبور شدیم که بگوییم در چند لوله بتن ریخته بودیم که البته مشابه این لوله‌ها را هم داشتیم. انقدر افکار را مشوش کرده بودند که من در نهایت گفتم یک سری لوله به قطر حدود ۸ سانت و ارتفاع حدود چند متر را سیمان ریخته بودیم ولی مشابه این لوله‌ها را داشتیم یعنی اگر می‌خواستیم برگردیم، لوله‌ها را جایگزین می‌کردیم ولی از ابتدا نمی‌توانستم بگویم از این لوله‌ها داریم. چه داستانی به وجود آمد؛ طوری راکتور اراک را مسئله کردند گویی راکتوری بوده که کار می‎کرده و ما آن را متوقف و خراب کردیم و بتن ریختیم در صورتی که تأسیسات در حال ساخت بود.»

این در حالی است که بازطراحی راکتور اراک به منظور ابهام زدایی از ادعای غربی ها مبنی بر استفاده نظامی از این راکتور برای ساخت بمب اتم از جمله اقداماتی بود که در دولت یازدهم در برجام به منظور برجسته سازی فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران به آن متعهد شد.

در توضیحی فنی، مخالفان برنامه هسته‌ای ایران معتقد بودند این نیروگاه می‌تواند در صورت آغاز و گسترش فعالیت، پلوتونیوم قابل استفاده در ساخت سلاح هسته‌ای را تولید کند. ایران هم برای همکاری بیشتر با سازمان‌های بین‌المللی، طرح باز طراحی این راکتور را در دستور کار خود گذاشته‌است تا میزان پلوتونیوم ساخته شده در این راکتور را کاهش دهد. بنابراین صالحی که خود یکی از اعضای مهم تیم مذاکره کننده در آن زمان بود متاثر از فشار ناشی از عدم فهم معنای بتن ریزی مندرج در برجام، مجبور به افشای ترفند ایران برای بتن ریزی در لوله های قابل تعویض سوخت، به منظور اقناع طرف غربی و همزمان با حفظ مکانیزم راکتور اراک می شود. جزئیات فنی که در مذاکرات قبلی جلیلی با غربی ها با وجود تحمیل تحریم به ایران نه تنها گفته نشد بلکه روند مذاکرات در طبقه بندی اطلاعاتی قرار گرفت.

حضور خبرنگاران در راکتور اراک برای مشاهده قلب راکتور 
این تصویر با فتوشاپ از بتن پر شده بود!

فهم عامیانه از مسائل تخصصی برای حمله به رقیب سیاسی

یکی از استنادهای ثابتی در جلسه دیروز مجلس بر متن برجام بود. تاکید امیرحسین ثابتی بر بند۳ از پیوست یک برجام نیز ناشی از عدم فهم صحیح مفاد برجام است. ماجرا از این قرار بود که در بند ۳ از پیوست یک برجام آمده است: «ایران به ساخت و ساز رآکتور ناتمام موجود بر مبنای طرح اولیه ادامه نخواهد داد و کالندریای موجود را خارج کرده و آن را در ایران نگهداری می‌کند. تمام کانال‌های کالندریا با بتن به گونه‌ای پر می‌شوند که برای کاربرد هسته‌ای غیر قابل استفاده باشد و آژانس بتواند غیر قابل استفاده‌بودن آن را راستی‌آزمایی کند».

عدم فهم از جزئیات فنی چگونگی اجرای این بند از برجام موجب تا در سال۱۳۹۸ و با تشدید فضای دروغ پراکنی علیه دانشمندان هسته ای، «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی و فارغ التحصیل رشته فیزیک در دانشگاه ام آی تی امریکا در مصاحبه ای به منتقدان برجام توضیح دهد: « هر چه ما حقایق را بازگو می‌کنیم باز طرف مقابل در داخل اکاذیب خود را تکرار می‌کند مثل همین سیمان ریختن در راکتور اراک. به عنوان کسی که در برجام متولی بحث فنی بودم دلم می‌خواهد برجام بماند چون در بعد فنی ما مشکلی نداریم و راهمان هم باز شده است.»

بتن ریزی در لوله های مخصوص قابل جایگزین، ترفندی برای حفظ منافع ملی بود

دیگر عضو موثر تیم هسته ای در آن روزها «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی بود که دی ماه ۹۴ در سخنانی اعلام کرده بود: «ما دیروز مرحله نهایی خروج قلب رآکتور اراک را انجام دادیم و امروز هم تا حدود یک ساعت پیش کار ما کاملاً تمام شد و توسط بازرسان آژانس راستی‌آزمایی می‌شود...حفره‌های کلندریا با سیمان پر می‌شود.» با وجود همه این توضیحات تصور عمومی و مخالفان برجام این بود که با این اقدام، قلب راکتور آب سنگین اراک خارج شده و تماما جای آن را سیمان گرفته است، به نوعی که دیگر راکتور اراک قابل استفاده نخواهد بود؛ در حالی که اصل موضوع چیز دیگری است.

بدعهدی طرف مقابل باعث شد که چند ماه قبل «علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی از ترفند ایران در مقابل بدعهدی طرف های برجامی خبر بدهد و درباره راکتور آب سنگین توضیحاتی ارائه کند. او از خریدن لوله‌هایی مشابه لوله‌های مورد استفاده در راکتور اراک در دوران مذاکرات خبر داد و گفت که فقط بالاترین مقام ارشد نظام از این قضیه خبر داشتند و علیرغم تعهد ایران به پرکردن لوله های انتقال سوخت، این لوله ها قابل جایگزین بوده و این مسئله با مقامات عالی نظام هماهنگ شده بود.

صالحی درباره مطالب منتشره مبنی بر پر کردن قلب راکتور اراک با بتن عنوان کرد: «راکتور اراک یک چاله‌ای دارد که کالندریا (قلب راکتور) در آن قرار می‌گیرد و سوخت باید در آن قرار بگیرد و ما آن مخزن (کالندریا) را درآورده‌ایم، چون طراحی عوض می‌شود باید فرم مخزن عوض شود و در حال ساخت مخزن دیگری هستیم که در چاله راکتور قرار بگیرد.» وی افزود: سه سال است هر چه می‌گوییم در این چاله راکتور آب سنگین اراک، سیمان نریخته‌ایم؛ چرا اگر ریخته بودیم راکتور اراک از بین می‌رفت. کالندریا یکسری لوله است که سوخت‌ها در آن لوله‌ها قرار می‌گیرد.

صالحی با بیان اینکه ما مشابه آن لوله‌ها را خریده بودیم که آن زمان نمی‌توانستم اعلام کنم و فقط یک نفر در ایران می‌دانست و این موضوع را به بالاترین مقام ارشد نظام گفتیم، اظهار داشت: کس دیگری این موضوع را نمی‌دانست.

وی گفت: وقتی دوستان مذاکره می‌کردند، می‌دانستیم که طرف مقابل بدعهدی و بدقولی می‌کند و حضرت آقا فرموده بودند که مواظب باشید اینها بدعهد و بدقول هستند و ما باید با هوشمندی و فراست کارمان را انجام می‌دادیم. یعنی علاوه بر اینکه پل‌های پشت سر را خراب نمی‌کردیم، پل هم می‌ساختیم که اگر قرار بود برگردیم، سریع‌تر برگردیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی توضیح داد: یکسری لوله به قطر دو سه سانت و به طول سه چهار متر بود که یک سر و ته دارد و ما مشابه آنها (لوله‌ها) را به همان تعداد خریده بودیم، طرف‌های مقابل در مذاکرات گفتند در آن لوله‌ها سیمان بریزید. ما گفتیم باشد می‌ریزیم؛ ولی نگفته بودیم لوله‌های دیگری داریم و ما الان آن لوله‌ها را داریم.

سازه در حال ساخت راکتور اراک در زمان اجرای برجام

بازتاب عامیانه موضوعات تخصصی در مجلس

یکی از رخدادهای بی سابقه در تاریخ مذاکرات هسته ای ایران، انتشار شفاف جزئیات فنی مذاکرات برجام برای اطلاع عموم مردم بود. این رویکرد برخلاف رویکرد دیپلمات های سابق از جمله سعید جلیلی یا علی باقری بود که مذاکرات هسته ای را در ذیل سایه محرمانگی و طبقه بندی اطلاعات قرار می دادند. اما متاسفانه در این سال ها برخی افراد با سوء استفاده از ناآگاهی مردم در مسائل تخصصی مرتبط با مسئله هسته ای، تلاش مستمری را در القای دروغ و دستکاری در مفاهیم با انگیزه ضربه زدن به رقیب سیاسی خود انجام دادند. چه آنکه عمده تخریب ها از سوی اعضای جبهه سیاسی انجام می شود که فرد تحصیل کرده ای در زمینه فیزیک هسته ای بین آنها نیست و عمده انتقاد آنها بر اساس فهم غیرتخصصی از موضوعات فنی هسته ای است.

طرح مسائلی مانند بتن ریزی در قلب راکتور اراک، انتشار تصاویری فتوشاپی از بتن ریزی، عدم اطلاع از چرایی بتن ریزی در لوله های قابل جایگزین و عدم اطلاع از چرایی تغییر کاربری راکتور اراک و مهمتر از همه عدم اطلاع از هماهنگی جزئیات فنی با مقامات عالی نظام، موجب شد تا برخی آگاهانه یا ناآگاهانه، افکارعمومی را نسبت به عملکرد دیپلمات ها و دانشمندان هسته ای بدبین کنند.

رویکردی مبتنی بر دست و پا زدن های سیاسی برای تخریب رقبای سیاسی که هنوز هم ادامه دارد و مشخص نیست چرا حامیان سعید جلیلی در مجلس از خود سوال نمی کنند اگر در راکتور اراک بتن ریزی شده بود و به قول امیرحسین ثابتی از کار افتاده بود، چگونه به دنبال تصویب قانون راهبردی رفع تحریم ها ظرف ۴۸ساعت فعال شد؟!