همشهری آنلاین: کتاب‌ها و مقالات و پایان‌نامه‌های دانشگاهی زیادی درباره موج نو سینمای ایران نوشته شده، اما این موضوع هنوز دستمایه تحقیقات و پژوهش‌های تازه قرار می‌گیرد و برای نویسندگان و پژوهشگران جذابیت دارد.
موج نوی سینمای ایران دوره‌ای از فیلمسازی متفاوت با جریان اصلی (مشهور به فیلمفارسی) بود که از سال ۱۳۴۸ با نمایش «قیصر» و «گاو» شروع شد و تا وقوع انقلاب ادامه داشت. البته بر سر اینکه فیلم‌های متفاوتی که در این دوره ساخته شده قابلیت گنجاندن ذیل عنوان موج نو را دارد یا نه مجادلات بسیاری درگرفته است. شخصی مثل ابراهیم گلستان اصلا به موج نو قائل نبود و در مقابل عده‌ای دیگر اعتقاد راسخ دارند که سینمای ایران با ظهور نسل تازه‌ای از فیلمسازان جوان از اواخر دهه ۴۰ تا اواخر دهه ۵۰ به سمت نوعی از سینما رفت که تا قبل از آن وجود نداشت.
کتاب «موج نوی سینمای ایران» نوشته پرویز جاهد به بررسی ابعاد مختلف موج نو در سینمای ایران می‌پردازد و با رویکردی انتقادی، عوامل موثر در شکل‌گیری، ویژگی‌ها و تاثیرات این جریان سینمایی را تحلیل می‌کند.
این کتاب به ۷ فصل تقسیم شده که هر فصل به جنبه‌ای خاص از موج نو می‌پردازد:
۱. موج نوی ایرانی: این فصل به معرفی موج نو به عنوان یک جریان چالش‌برانگیز در سینمای ایران می‌پردازد.
۲. مؤلفه‌های داخلی موج نو: این فصل به بررسی عوامل داخلی موثر در شکل‌گیری موج نو می‌پردازد، از جمله سینما و مجادله مدرنیته در ایران، ظهور سینمای ملی، بومی‌گرایی در برابر غرب‌زدگی، توانمندسازی و مانع‌تراشی حاکمیت، سازوکارهای سانسور و ایجاد مؤسسات فرهنگی و مراکز سینمایی.
۳. جستجوی سینمای آلترناتیو در ایران: این فصل به بررسی گفتمان انتقادی فیلم در ایران دهه چهل، سینمای روشنفکری و مسئله فیلمفارسی، و همچنین موج نو، هویت، ابژه گمشده و سینمای اتوپیایی می‌پردازد.
۴. موج نو و اقتباس ادبی: این فصل به بررسی نحوه تعامل موج نو با ادبیات کهن فارسی، قصه‌های فانتزی و داستان‌های عامیانه، و ادبیات مدرن می‌پردازد.
۵. مؤلفه‌های خارجی موج نو: این فصل به بررسی تاثیر جریان‌های سینمایی خارجی بر موج نو، از جمله نئورئالیسم ایتالیایی، موج نو سینمای فرانسه و نظریه مؤلف فریدون هویدا می‌پردازد.
۶. پیشگامان سینمای موج نو در ایران: این فصل به معرفی و بررسی سبک کارگردانان پیشگام موج نو مانند ابراهیم گلستان، فرخ غفاری و فریدون رهنما می‌پردازد.
۷. زیبایی‌شناسی فیلم‌های موج نو: این فصل به بررسی رویکرد فرمالیستی در موج نو و رئالیسم اجتماعی و ژانر فیلم خیابانی می‌پردازد.
پرویز جاهد در این کتاب روایتی از تحول سینمای موج نوی ایران ارائه می‌کند و ضمن بررسی زمینه‌ها و عوامل داخلی پیدایش آن به تأثیرات بین‌المللی که باعث غنای زیبایی‌شناختی فیلم‌های موج نویی شده می‌پردازد. جاهد به این نکته مهم توجه می‌کند که چگونه فیلسازان موج نو در حالی که مورد حمایت نهادهای دولتی بودند برای نمایش آثارشان با موانعی مواجه شدند. او ضمن ارزیابی گفتمان‌های انتقادی فیلم در دهه چهل ایران، نشان می‌دهد چگونه گروه کوچکی از فیلمسازان تلاش کردند تا قراردادهای سینمایی عامه‌پسند در ایران را به چالش بکشند تا یک سنت سینمایی روشنفکرانه و هنری ایجاد کنند.
