صمد نژادابراهیمی در اولین کنگره ملی پژوهش پاک که امروز ۶ آذر در دانشکده ادبیات دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار کرد: یکی از موضوعات بسیار چالشی معاونت پژوهشی و وزارت علوم، رعایت قوانین و اخلاق پژوهش در کشور است و دانشگاه شهید چمران اهواز در حوزه سیاستگذاری در اخلاق پژوهشی، بسیار اثرگذار بوده است.
به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: هسته اولیه اخلاق در پژوهش، در سال ۹۰ در وزارت علوم برای جلوگیری از تخلفات صورت گرفت. پاشنه آشیل این مساله، نبود آگاهی و آموزش کافی پژوهشگران است که در نهایت تبعات ملی و بین‌المللی برای کشور در پی خواهد داشت.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری گفت: اگر منشور اخلاقی، رعایت شود بسیاری از مشکلات حل می‌شود. به این منظور دانشجویان باید در این حوزه آگاهی کافی داشته باشند.
نژادابراهیمی با اشاره به ضرورت فرهنگ‌سازی اخلاق پژوهشی در دانشگاه‌ها، عنوان کرد: باید در دانشگاه‌ها فرهنگ‌سازی شود و نحوه تحقیق کردن، از ترم اول به دانشجویان آموزش داده شود و آموزش ببینند که تحقیق و پژوهش، صرفا به معنای چاپ مقاله نیست بلکه باید در کنار آن چارچوب‌های قانونی نیز رعایت شود.
وی ادامه داد: دانشگاه‌ها در اخلاق پژوهشی و پایش تخلفات پژوهشی بسیار فعال‌تر شده‌اند. نباید به دنبال قلع و قمع باشیم، بلکه باید به دنبال آموزش به پژوهشگران و دانشجویان باشیم. گاهی برای یک محقق تراز اول، به هر دلیلی ممکن است سهوا و یا در موارد اندکی عمدا، مشکلاتی ایجاد شود و حذف این پژوهشگران به ضرر کشور است. بنابراین باید با تذکر، آموزش‌های لازم را ارائه داد. مواردی از اخراج استاد از دانشگاه به دلیل تخلف پژوهشی داشتیم چون تخلفات سنگین بوده است اما آیا از محققی که اخلاق پژوهشی را رعایت می‌کند، تقدیر می‌شود؟ باید این افراد را شناسایی و تشویق کرد.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری با اشاره به یکی از انواع تخلفات پژوهشی، عنوان کرد: داده‌سازی و دستکاری در داده‌ها، بدترین نوع تقلب است که باعث سلب اعتبار مقاله می‌شود.
وی با اشاره به راه‌اندازی یک سامانه، گفت: با راه‌اندازی سامانه آوا (آموزش و آزمون اخلاق) هر دانشجو و محققی که قصد دارد کار پژوهشی انجام دهد، باید به این سامانه مراجعه کند و به سوالات پاسخ دهد.
نژادابراهیمی افزود: از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲، یک هزار و ۳۷۵ کارگاه در راستای افزایش آگاهی در زمینه اخلاق پژوهشی برگزار شد. در این بازه زمانی ۱۵ مورد تخلف در حوزه دانشجویی منجر به صدور رای و ۳۳ مورد منجر به اخراج شد. جریمه‌های تخلفات شامل تعلیق، انفصال از خدمت، اخراج، دفاع مجدد و... بوده است.
وی ادامه داد: تاکنون، ۱۰۱ نشریه علمی نمایه بین المللی دریافت کردند. همچنین در سه سال گذشته، ۸۳ نشریه دیگر اضافه شدند. هر نشریه که نمایه بین‌المللی دریافت می‌کند، ۳۰۰ میلیون تومان به عنوان تشویقی دریافت می‌کند.
نژادابراهیمی عنوان کرد: در حال حاضر، ۹۰۰ نشریه علمی در حوزه علوم انسانی وجود دارد که نسبت به مجلات علوم پایه و علوم مهندسی به میزان کمتری نمایه بین المللی دریافت می‌کنند. وضعیت نشریات به لحاظ اخلاق در پژوهش، خوب نیست. گاهی سردبیران آگاهی لازم را ندارند. به این منظور اولین مدرسه سردبیری در آبان امسال برگزار شد.
انتهای پیام
