شنبه 03 آذر 1403
Saturday, 23 November 2024
سحابی مدوسا که با نام علمی Abell 21 نیز شناخته می‌شود، نمونه‌‌ای از سحابی سیاره‌ای پیر است. این جرم سماوی در فاصله حدود ۱۵۰۰ سال نوری از زمین و در صورت فلکی دوپیکر (جوزا) قرار دارد. مدوسا به‌خاطر وجود رشته‌های درخشان و مارپیچی‌شکل گازی، نامی از اسطوره‌های یونانی به خود گرفته است.
در افسانه‌های یونانی، مدوسا زنی با موهایی از مارها، نمادی از دگرگونی، نابودی و زیبایی ترسناک است. او در ابتدا زنی زیبا و کاهنه معبد آتنا بود، اما پس از آنکه باعث خشم آتنا شد، به‌شکلی نفرین‌شده درآمد و موهایش به مارهایی زنده تبدیل شدند. او موجودی با چهره‌ای خوفناک بود که هرکس به چشمانشان نگاه می‌کرد، تبدیل به سنگ می‌شد.
سحابی مدوسا، همانند همتای اساطیری خود، با دگرگونی چشمگیری همراه است. این سحابی نمایانگر یکی از مراحل تکامل ستارگان کم‌جرم مانند خورشید است.
زمانی که ستاره‌ای با جرمی مشابه خورشید به پایان عمر خود نزدیک می‌شود، پس از گذراندن مرحله غول سرخ، لایه‌های بیرونی خود را به فضای اطراف پرتاب می‌کند. این لایه‌های بیرونی، سحابی سیاره‌ای را تشکیل می‌دهند.
هسته باقی‌مانده ستاره نیز به کوتوله سفید تبدیل می‌شود که با انتشار تابش‌های فرابنفش، گازهای اطراف را یونیزه کرده و باعث درخشندگی زیبای سحابی می‌شود. این ستاره کم‌نور نزدیک مرکز هلالی‌شکل روشن سحابی مدوسا قرار دارد.
در این نمای عمیق، رشته‌های کم‌نورتر به‌وضوح در بخش‌های پایین و سمت چپ سحابی امتداد یافته‌اند. وسعت سحابی مدوسا بیش از ۴ سال نوری تخمین زده می‌شود.
