سنایی مشاور سیاسی رئیس جمهور گفت: ایران پاسخی را آماده کرده و در سفر گروسی هم به ایشان گفته شده که چنانچه بیانیه‌ای صادر شود، اقدام و پاسخ متناسبی ایران خواهد داد. البته اقدام در برابر اقدام است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر با حضور آقای مهدی سنایی؛ مشاور سیاسی رئیس جمهور به بررسی سیاست خارجی دولت چهاردهم پرداخت.
مقدمه: نشست فصلی شورای حکام بین‌آلمللی انرژی اتمی بعدازظهر امروز آغاز به کار کرده و به احتمال بسیار زیاد تصویب قطعنامه ضد ایرانی اتفاق خواهد افتاد بر اساس پیش‌بینی‌هایی که وجود دارد و پیش‌نویس متنی که منتشر شده و امشب به این بهانه به موضوع سیاست خارجی ورود خواهیم کرد و در ذیل آن به دیگر موضوعات هم خواهیم پرداخت.
سؤال:، چون بحث شورای حکام و آن قطعنامه خیلی داغ است اگر موافقید با همین آغاز کنیم، چون دقایقی پیش بود که آن متن پیش‌نویس قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام منتشر شده و گفته شده که تا بهار ۱۴۰۴ به ایران فرصت همکاری با آژانس داده شده. گروسی؛ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک نشست خبری که شرکت کرد، برخی از موضوعات درباره تأسیسات هسته‌ای ایران را رد کرد، آن جایی که از او سؤال شد راجع به حمله ادعایی رژیم صهیونیستی به سایت پارچین، او گفت ما آن جا را به عنوان یک سایت هسته‌ای شناسایی نمی‌کنیم و مواد هسته‌ای در آن جا شناسایی نکردیم. ولی در مجموع این فضای سیاسی بر آژانس، شورای حکام و این قطعنامه‌ای که بناست احتمالاً تصویب شود، حاکم بوده، تحلیل و ارزیابی شما در مجموع چیست؟
مهدی سنایی؛ مشاور سیاسی رئیس جمهور: موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و تعاملات در این حوزه تازه نیست، فراز و فرود‌های بسیاری هم داشته، اما آن چه مربوط به این مقطع تاریخی است؛ در سفر هفته گذشته گروسی که از طرف آژانس صورت گرفت و با دستور کار پرونده ایران، گفتگو‌های خیلی خوبی صورت گرفت، ملاقات‌هایی که در این جا انجام داد و در نهایت هم ملاقاتی که با رئیس جمهور انجام داد، همه چیز از موضع تعامل بود، شاید علت آن این بود که حضور، گفتگو‌ها و مذاکراتی که صورت گرفت، مبتنی بر مسائل فنی بود و مجموعاً گروسی با رضایت خاطر از ایران برگشت و احساس می‌کرد که گام‌هایی در حوزه گفتگو در مسائل فنی به سمت جلو برداشته شده، بنابراین می‌شود گفت که تا هفته گذشته پرونده هسته‌ای و موضوع هسته‌ای ایران نزد آژانس از دو ویژگی برخوردار بود؛ یکی این که بحث‌های فنی مطرح بود و در حوزه فنی هم پیشرفت حاصل شد و دوم این که مبتنی بر تعامل؛ یعنی هم از طرف ایران اعلام شده بود که ایران بنای تعامل با آژانس دارد و هم این که گروسی هم در مذاکرات خود با مقامات ایرانی بار‌ها ابراز کرد که می‌خواهد اژانس از حواشی سیاسی پرهیز کند و این که پرونده روی همان ریل فنی حرکت کند. اما آن چه که از دیروز شاهد آن هستیم؛ طبیعتاً مسائل سیاسی است که به عنوان حاشیه این موضوع مطرح شده است. گروسی هم در گفتگویی که امروز داشت اشاره کرد که از چهار محلی هم که مورد بحث است؛ دو محل آن کاملاً بسته شده و مورد بحث نیست و دو مکان دیگر هست که باید از نظر آژانس بحث و بررسی بیشتری روی آن شود. گزارش مثبتی ارائه شد، منتها این که کشور‌های اروپایی عزم کردند که بیانیه‌ای که بیانیه سیاسی محسوب می‌شود، ارائه کنند یا این که مهلتی تعیین کنند. این اقدام سازنده‌ای نیست. من فکر می‌کنم نه تنها در بحث هسته‌ای و تعاملات ایران و آژانس و جلسه شورای حکام بلکه به صورت کلی در روابط ایران و اروپا دو مسیر پیش رو است؛ یکی این که اروپا از باب تعاملی که به خصوص دولت چهاردهم باز کرده و ایده‌هایی که رئیس جمهور دارد استفاده کند و بهره ببرد و به پیشرفت‌هایی در حوزه‌های مختلف طرفین دست پیدا کنند، یا این که وارد یک ریل سیاسی شود و مسائل حاشیه‌ای دیگری که در گفتگو‌ها هم گاهی کشورها و طرف‌های اروپایی مطرح کردند به میان بیاورد. این به نفع طرفین نیست و سازنده نیست در این موضوع خاص. من توصیه خودم به کشور‌های اروپایی این است که از فرصت دولت چهاردهم استفاده کنند و از فرصتی که برای تعامل؛ دولت چهاردهم گشوده، استفاده کنند و به جای تشدید اوضاع، مسائل را روی میز بگذارند و به هر حال فرصتی را....
بیانیه شورای حکام علیه ایران، پاسخ متناسبی دریافت میکند
سؤال: الان که دولت چهاردهم مستقر شده و شما هم اشاره کردید آقای پزشکیان؛ رئیس جمهور باب تعامل را باز کردند و یک پیام‌های مثبتی برای اروپا صادر شد که به هر حال این دولت یک بنای تعامل شاید مضاعفی حتی با دنیا می‌خواهد داشته باشد. الان اروپا با چه هدفی دنبال صدور چنین قطعنامه‌ای است؟
سنایی: روابط با اروپا در شرایط خوبی نیست، یعنی روابط ایران و اروپا در شرایط خوبی نیست و این اقدام اروپا می‌تواند یک نوع تشدید اوضاع محسوب شود، در حالی که مسائل مختلفی ازجمله اوکراین تا مسائل دیگری که روابط ایران و اروپا هم فراز و فرود‌های بسیاری داشته است. به هر حال بسیاری از کشور‌های دنیا علاقه‌مندند که اروپا یک اروپای مستقل باشد و بتواند سیاست مستقلی را در مسائل قاره خود و در مسائل دنیا پیش بگیرد، اگر چنین سیاستی را اروپا پیش بگیرد، طبیعتاً با این بابی که ایران برای گفتگو باز کرده، طبیعتاً فرصتی برای بررسی مسائل مختلف و یک نوع حرکت به جلو فراهم می‌شود، اما اگر تحت تأثیر مسائل سیاسی و موضوعاتی مثل اوکراین یا موارد دیگری که طرح می‌کنند، به جای این که موضوعی و مسائلی را برای گفتگو طرح می‌کنند، اقدامات غیرسازنده‌ای را شروع کنند. اینها به نفع هیچ یک از طرفین نیست، جمهوری اسلامی ایران هم در همه دهه‌های گذشته این را اثبات کرده که در دفاع از حقوق خود خیلی مصمم است و کوتاه نمی‌آید. در مورد این موضوع هم اعلام شده که حتماً اگر اقدام غیرسازنده‌ای شورای حکام انجام دهد و بیانیه‌ای صادر شود، ایران هم پاسخ متناسبی خواهد داد.
سؤال: الان این قطعنامه اگر صادر شود، تبعات آن برای ما چه خواهد بود؟ خیلی تبعات بالایی خواهد داشت که ما از الان می‌گوییم اگر تصویب شود، اقدام متقابل انجام می‌دهیم؟
سنایی: بیانیه؛ آن چه که تهیه شده، بیشتر یک بیانیه سیاسی است و یک بند فنی دارد و از یک جهت غیرسازنده است که به هم زننده ریل و مسیر گفتگوست و مختل کردن روندی است که برای گفتگو فراهم شود. یک نوع شروع خوبی نیست.
سؤال: این قطعنامه این قابلیت را ندارد که پرونده ما را مجدد ارجاع دهد به شورای امنیت؟
سنایی: ما کشورمان باید حساس باشد طبیعتاً، چون در پرونده هسته‌ای ما دوره‌های مختلفی را داشتیم، آن چه که صادر خواهد شد؛ یک نوع تشدید اوضاع است، البته درخواست خواهد شد که یک گزارش جامعی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، آژانس تهیه کند. به صورت شفاف اگر بخواهم پاسخ دهم؛ اگر یک بیانیه‌ای صادر نشود یا این که گفتگویی در این زمینه آغاز می‌شد، شروع یک روندی برای حل و فصل مسائل بود، اما این می‌تواند شروعی برای تشدید اوضاع باشد بین ایران، آژانس و کشور‌های اروپایی و الا خود این قطعنامه و بیانیه به صورت خاص؛ نه، به هر حال بار حقوقی ویژه‌ای ندارد.
سؤال: چند شب پیش آقای عراقچی که اینجا تشریف آوردند گفتند زمانی که گروسی آمد، از او پرسیدم که سفر شما فنی است یا سیاسی؟ او برگشت گفت که سؤال خوبی است، هرچند که بعد اعلام کرد رویکرد فنی دارم، ولی خود گروسی می‌داند که بالأخره رویکرد‌های آژانس؛ گرایشات سیاسی امر است. شما به عنوان مشاور سیاسی رئیس جمهور مشخصاً در این فقره در ارتباط با نوع تعامل ایران با آژانس، یعنی آژانسی که شما مدام با آن همکاری‌های متعدد در قالب آن نظام‌های پادمانی دارید، ولی گزارش‌هایی که می‌آید یا جلسات شورای حکام، قطعنامه‌هایی که صادر می‌شود؛ همخوان با میزان همکاری و مشارکت ایران نیست، فکر می‌کنید در مشورت شما به دولت و آقای رئیس جمهور برای تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چه راهکاری را پیشنهاد می‌کنید؟
سنایی: مسیر پیش رو ایران، آژانس و به خصوص ایران و دولت‌های اروپایی؛ چون این ابتکار سه کشور اروپایی است و در واقع الان کشور‌های اروپایی هستند که به نوعی آوانگارد و پیشگام صدور بیانیه و یک نوع اقدام علیه ایران می‌شوند در آژانس. مسیر پیش‌رو روشن است؛ برای فرصتی که فراهم کرده برای گفتگو و تعامل؛ چه در حوزه پرونده هسته‌ای، چه در مسائل دیگر، فکر می‌کنم بهترین انتخاب برای اروپا؛ استفاده از این فرصت است و طبیعتاً این که اگر موضوعاتی است، آنها برای گفتگو روی میز قرار داده شود و آنها برای نتیجه گرفتن در روابط دوجانبه بین ایران و کشور‌های اروپایی و آژانس و همین طور روابط کلی در حوزه سیاست خارجی ایران می‌تواند از آن استفاده شود، اما این اقدام؛ اقدام سازنده‌ای نیست، آنها ممکن است دلایلی و ادعا‌هایی دارند چه در حوزه پرونده هسته‌ای و چه حوزه‌های دیگر، ولی فکر می‌کنم که دولت و به صورت کلی؛ کشورمان به هیچ وجه مایل به تشدید اوضاع نیست و مایل به تعامل است و در سفر گروسی هم این را اثبات کرد و نتیجه‌گیری گروسی از سفر هم همین بود که یک پیشرفتی حاصل شده و به این ترتیب می‌شود حاشیه‌ها را کنار زد و متن را پیش برد که تعامل ایران و آژانس است؛ بنابراین باید تلاش کنیم که در سمت آژانس چه در سمت دیپلماسی ما؛ این که مسیر گفتگو بسته نشود و این تعامل تداوم پیدا کند و سوء تفاهمات برطرف شود. عرض کردم یک چیزی هم بر همه طرف‌های ایران روشن است؛ این که ایران روی دفاع از حقوق خود؛ قاطع و جدی است و با لحاظ این ها؛ چه آژانس، چه کشور‌های اروپایی امیدواریم که از فرصت گفتگویی که برای طرفین فراهم شده؛ استفاده کنند.
سؤال: با توجه به این که تقریباً پیش بینی همه این است که این قطعنامه صادر می‌شود، یعنی فضای شورای حکام و پیش نویسی که منتشر شده؛ این است که این قطعنامه تصویب شود، پیش از این مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بودند که در صورت تصویب این قطعنامه، جمهوری اسلامی ایران اقدام متقابل و فوری خود را انجام خواهد داد، آیا می‌شود گفت ما مشخصاً چه اقدامی خواهیم داد؟ گزینه‌های ما روی میز چیست؟ و آیا در تعامل و همکاری ما با آژانس هم بازنگری صورت خواهد گرفت؟ سطح این همکاری ممکن است کاهش پیدا کند؟
سنایی: ایران پاسخی را آماده کرده و در سفر گروسی هم به ایشان گفته شده و امروز هم نمایندگان ایران در آژانس ابلاغ کردند به طرف‌ها که چنانچه بیانیه‌ای صادر شود، اقدام و پاسخ متناسبی ایران خواهد داد. البته اقدام در برابر اقدام است، این به معنای این نیست که باب گفتگو‌ها بسته می‌شود. فکر می‌کنم که سیاست ایران به صورت کلی و سیاست دولت این است که از فرصت تعامل استفاده کند و از همه ظرفیت به این منظور بهره بگیرد.
سؤال: و حتی باز تأکید بر این شده بود که به محض این که تصویب شود، ما فوراً این اقدام را انجام خواهیم داد؟
سنایی: بله، این تصمیمات گرفته شده.
سؤال: آیا مشخصاً معلوم است از چه روزی؟ یعنی اگر امشب مثلاً تصویب شود، از فردا ما...؟
سنایی: بله، تصمیم روشن این است که مصوب است از طرف دولت و نظام؛ این که چنانچه بیانیه‌ای صادر شود و اقدام غیرسازنده‌ای آژانس انجام دهد، ایران هم پاسخ متناسبی....
سؤال: ولی این که پاسخ دقیقاً چه خواهد بود را هنوز تحفظ دارید در بیان آن؟
سنایی: بله.
کشور ما تجربه تلخی از گفتگو با آمریکا دارد
سؤال: یک موضوعی که در رسانه‌ها پیچید؛ بحث ملاقاتی بود که شایع شده بود بین ایلان ماسک و آقای ایروانی صورت گرفته که البته وزارت خارجه چه سخنگو چه آقای وزیر صراحتاً این را تکذیب کردند، اما در بحث مذاکره با آمریکا؛ بالأخره ما یک تجربیاتی داشتیم به ویژه در دوره ترامپ و بعد از برجام دیدیم که آنها بدون یک بهانه مشخص حقوقی از برجام خارج شدند و آن سیاست فشار حداکثری علیه ایران را آغاز کردند. با توجه به این تجربه تلخی که ما با آمریکایی‌ها داشتیم به ویژه در حوزه برجام، آیا همچنان توصیه می‌شود که باب مذاکرات جدیدی در این زمینه باز شود یا فکر می‌کنید که این تجربه؛ این باب را کاملاً بسته است؟
سنایی: در سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی ایران مذاکره و تعامل جز با رژیم صهیونیستی، با هیچ کشور دیگری منع نشده، بنابراین دیپلماسی و گفتگو هم ابزار سیاسی است برای حل و فصل مسائل در صحنه بین‌المللی، در حوزه روابط بین‌الملل؛ منتها این که از این ابزار به چه شکل و در هر موقعیتی چگونه استفاده شود. این است که مورد بحث است. همین طور که اشاره کردید متأسفانه کشور ما تجربه تلخی از گفتگو با امریکا و تعامل با این کشور در سال‌های گذشته داشته، به صورت مشخص هم در موضوع برجام، خروج امریکا از برجام، ایران با این فرضیه که هر سند و هر توافقی یک نوع به پیش و جلو آمدن طرفین برای گفتگو نیاز دارد، واقعاً در این مسیر ایران قدم برداشت در برجام. یک نوع بده، بِستان است طبیعتاً هر سند و توافقی در عرصه بین‌الملل که نهایتاً برسند بتوانند طرفین ولو با سختی بسیار هم به یک نقطه‌ای برسند که سندی امضا شود و توافقی حاصل و نهایی شود. منتها این که یک کشوری با تغییر رئیس جمهور بیاید یک سندی را پاره کند، یک سند دیگری را امضا کند و از آن خارج شود؛ اگر اقدامات در حوزه بین‌الملل انجام شود که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود، چون تعهد کشورها به وجود دولت‌ها نیست، تعهد کشورهاست. گاهی نظام سیاسی کشورها در یک انقلاب تغییر میکند، اما کشورها به تعهدات بین‌المللی خود پایبند هستند؛ بنابراین این که این خاطره ناخوشایند در ذهن بسیاری از مردم ما و بسیاری از تحلیلگران حتی در عرصه بین‌الملل تأثیر منفی بالایی گذاشته شود، کاملاً قابل فهم است. این اقدام سرزنش شد؛ نه در ایران، در کل دنیا سرزنش شد، یعنی مثل خروج امریکا بود از معاهده پاریس با این تفاوت که آن یک معاهده بین‌المللی است و مثل این که شما از یک تعهد بین‌المللی خودتان خارج می‌شوید، ولی این صورت خاص؛ طرفش یک دولت و ملت بودند و بعد هم با وضع تحریم‌های حداکثری؛ یک خسارت‌های خیلی جدی به اقتصاد کشور ما وارد کرده که دولت امریکا باید پاسخگوی این خسارت‌ها هم باشد. بار‌ها هم از زبان مسئولین کشور ما بیان شده است. با وجود همه این سابقه منفی، به صورت کلی دولت بنایش این است که وارد یک تشدید تنش با هیچ کشوری نشود و بنای دولت همین طور که دکتر پزشکیان بار‌ها گفته، استفاده از ابزار دیپلماسی، پرهیز از تنش و استفاده حداکثری از ابزار دیپلماسی و گفتگو است. ما البته در دستور کار نداریم گفتگوی دوجانبه با امریکا را، اما این که در صحنه بین‌المللی و در منطقه با امریکا مواجه می‌شویم، این نکته که این تنش‌ها مدیریت شود و تنش‌ها تشدید نشود، طبیعتاً نکته‌ای است که مد نظر دولت است، اما این که به چه شکل و دقیقاً از چه مسیری و از چه طریقی؟ موضوعی است که مورد بحث است و راهکار‌های آن در جلسات مختلف مورد بحث قرار گرفته است.
سؤال: راجع به دولت خود ترامپ و افرادی که منصوب میکند، خیلی‌ها معتقدند که این افراد مشخصاً آدم‌های خیلی تند و رادیکالی به ویژه با مواضع ضد ایرانی هستند، آیا ما تفاوت رویکردی خواهیم داشت، آیا از الان یک سناریوی مشخصی داریم یا اساساً کاری نداریم، یعنی دولت ترامپ و ایالات متحده به سبک و سیاق خودشان هستند و ما هم در این سمت دنیا کار خود را انجام می‌دهیم. ما آیا از الان پیش‌بینی‌هایی داریم؟ احتمالاتی را در نظر گرفتیم که ممکن است چه اقداماتی از سوی آمریکایی‌ها صورت بگیرد یا نه؟
سنایی: بله طبیعتاً تغییر دولت در امریکا تأثیرش را در خود امریکا می‌گذارد، در صحنه و سیاست بین‌الملل می‌گذارد و آثار منفی و مثبت به جا می‌گذارد. در عموم کشورها؛ به خصوص در حوزه قدرت‌های بزرگ، تغییر دولت؛ آثار پیرامونی خودش را دارد. این که ایران رصد میکند یا نه؟ قطعاً رصد میکند؛ چه اصل روی کار آمدن ترامپ را و چه وزرایی که تعیین میکند و تیمی که انتخاب کرده، البته دیدگاه‌های مختلفی در این حوزه وجود دارد. ما البته به هیچ وجه سابقه و خاطره خوشایندی از رفتار دولت اولی که ترامپ داشته و اقداماتی که علیه ایران انجام داده، نداریم؛ اما این که در دولت دوم چگونه رفتار خواهد کرد، طبیعتاً ایران متناسب با آن سیاست‌های خود را تنظیم خواهد کرد. اما این که پیش بینی این است که چگونه عمل خواهد کرد؟ دیدگاه‌های مختلفی است. در مباحثی که مطرح می‌شود؛ از طرفی این تیم تندرو و شاهین‌هایی که روی کار می‌آیند و افراد تندرویی که با مواضع تندی روی کار می‌آیند...
سنایی: نه فقط نسبت به ایران نسبت به اسلام نسبت به جهان اسلام نسبت به آسیا نسبت به مهاجرین یعنی یک نوع ناسیونالیسم ویژه خاص امریکایی است یک نوع درون‌گرایی و در واقع نگاه به درون از سوی امریکا است که عوارض و عواقب خودش را برای کل حوزه خارجی امریکا دارد چه مهاجرینی که هستند چه کشور‌هایی که با امریکا تعامل دارند، اما یک نکته هم هست که بهش توجه می‌کنند بسیاری از تحلیلگران اینکه ترامپ ممکن ترامپ دور اول نباشد و در واقع خطا‌هایی که داشته در آن دوره جلوی چشمانش باشد و مسیر‌های هزینه سازی که پیش گرفته جلوی چشمش باشد و با روش متفاوتی عمل کند ضمن اینکه بر عکس دموکرات‌ها، جمهوری خواه‌ها به خصوص این تیم خیلی روی نرم‌ها و نهاده‌ها متمرکز نیستند روی روابط خودشان و نگاهشان به منافع امریکا متمرکزند یعنی بیشتر از اینکه هنجاری نگاه کنند به روابط بین الملل از موضع منافع امریکا بسیاری از کشورها گمانشان این هست که این زمینه را فراهم میکند برای اینکه امکان تعامل بیشتری پیدا کنند با این تیم یا اینکه اگر مثل کشور ما در وضعیت یک نوع دشمنی و نوعی از عدم روابط هستند راحت‌تر بتوانند با این تیم تنش را کنترل کنند.
سوال: علاوه بر این برخلاف این برهه‌ای که حالا می‌گفتش که تصمیمات کشور معطل اقدامات آمریکایی‌ها است ولی آقای رئیس جمهور و آقای دکتر عراقچی وزیر محترم امور خارجه تاکید کردند که ما مسائل کشور معطل اینکه چه جریانی در آمریکا روی کار خواهد آمد نخواهیم کرد و اقدامات خودمان را انجام خواهیم دادید یعنی اینکه به عنوان یک راهبرد و استراتژی در مقابله با سیاست‌های آمریکا را مطرح کرد این استراتژی است که در دولت بهش اهتمام شده درسته؟
سنایی: بله ببینید نگاه دولت این هست که آن نگاه راهبردی را که نگاه به کاهش تنش هست و کاهش تحریم هست کنار نگذارد. آقای دکتر پزشکیان در یکی از جلساتی که دیروز با احزاب داشتند باز تاکید کردند که برای تامین توسعه کشور و برای تضمین رشد هشت درصدی کشور نیاز به کاهش تحریم‌ها داریم نیاز به کاهش تنش داریم در عرصه بین الملل نیاز به اینکه سیاست خارجی نقش بیشتری را ایفا کند در این مسیر داریم، اما اینکه ایران چیزی را معلق کند یا چیزی را بند کند به اینکه تعامل با امریکایی‌ها یا کشوری دیگر به هیچ وجه این‌طور نیست ایران کشوری است که فشار‌های بسیاری را تحمل کرد و آزموده است در این زمینه و در شرایط تحریم زیسته و استقلال خودش را برایش اهمیت قائل هست برنامه دولت هم این است که راهبرد کاهش تنش است، اما ادامه راه در هر شرایطی و اینکه هیچ بخشی از سیاست خارجی هم و اصول سیاست خارجی کشور هم تعطیل نخواهد شد در هر شکلی بنابر این بسته به سیاست طرف مقابل و رفتار طرف مقابل ایران تصمیمات خودش را اتخاذ خواهد کرد هم سناریوی کاهش تنش را پیش روی دارد، هم سناریوی دیگری راکه اگر رفتار دیگری را امریکا اتخاذ کرد و حتماً با تجربیاتی هم که ایران کسب کرده تلاش خواهد کرد که در پیشرفت کشور و در مسیر توسعه کشور خللی پدید نیاید و اهداف و اصول سیاست خارجی کشور حتماً بی‌قید و شرط دنبال خواهد شد.
سوال: شما سال‌هاست سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه بودید به فرض اینکه آمریکایی‌ها در سیاستشان در قبال ایران همان سیاست دولت اول ترامپ را دنبال کنند یعنی این فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی ایران ما چه میزان می‌توانیم از ظرفیت‌های کشور‌های مثل روسیه مثل چین یا شانگهای، بریکس از آنها می‌توانیم استفاده کنیم چه ظرفیت‌هایی وجود دارد و ما چه قدر قابلیت و توان استفاده از این ظرفیت‌ها را به جایگزین می‌توانیم ازش استفاده کنیم؟
سنایی: خوشبختانه الان نسبت به آن سال‌هایی که من روسیه بودم کشور تجربه خیلی بیشتری کسب کرده در کار با همسایگان در کار با بلوک‌های آسیایی و در کار با مجموعه آسیا دنیایی امروز با با دنیای چند دهه پیش تفاوت میکند همه چیز منحصر در امریکا نیس همه چیز منحصر در اروپا نیست این یک واقعیتی است که جلوی چشم همه دنیاست ما به تعبیری در دوره گذار به سر می‌بریم که بیش از سه دهه از دنیا در دوره گذار حالا یه عده‌ای معتقدند که دهه نود میلادی هم دوره گذار بود ادعایی بود، برقراری نظم نوین و تک قطبی که شکل نگرفت حالا چه دو دهه چه سه دهه بعد از فروپاشی دو قطبی نظمی به آن معنا شکل نگرفت و جهان در حال گذار است که طولانی هم شده این دوره گذار فرصت‌ها و تهدید‌های خودش رو هم دارد، اما این شرایط امروز مثل دوره دو قطبی نیست هژمونی غرب و هژمونی امریکا نسبت به گذشته و سلطه اقتصادی و سیاسی این کشورها کاهش پیدا کرده و نسبت به گذشته و قدرت‌های نو ظهور الان در صحنه بین الملل پدیدار شدند بنابراین من فکر می‌کنم در چند سطح ایران امکان تعامل و گفتگو با این حوزه‌ها دارد و عرض می‌کنم که ده سال پیش و چند سال بعد از آنکه که من در روسیه سفیر بودم ما برای بعضی از موضوعات که تلاش می‌کردیم خیلی به سختی راه را می‌رفتیم و من الان که مقایسه می‌کنم خوب می‌بینم که راه‌های زیادی را ایران پیموده چه تعامل با همسایگان چه تعامل با روسیه و چین که دو شریک اصلی ایران هستند، چه در یک سطح بالاتر تعامل با آسیا حوزه‌های مختلف آسیایی و باز در یک سطح بالاتر تعامل با قدرت‌های نو ظهور در جهان که بعضی‌شان خارج از حوزه آسیا هم هستند فرصت‌هایی هستند برای سیاست خارجی ما برای تجارت و اقتصاد خارجی ما که خوشبختانه ایران در این عرصه‌ها هم بسیار فعال است. آقای رئیس جمهور هم در همین دو ماهه گذشته سفر‌های متعددی که داشتند در همین کانتکس و چارچوب شکل گرفت و بنابراین این حوزه و این چارچوب کمک میکند به کشور که در هر شرایطی من اعتقادم این است که ما روابطمان با آسیا و روابطمان توی این حوزه فقط ضرورتاً در زمانی نباید باشد که از قسمت‌های دیگر و از زوایای دیگر تحت فشاریم نه، توی شرایط عادی ما نیاز به روابط خیلی خوب با روسیه با چین و آسیای با کشورها و قدرت‌های آسیایی داریم؛ و خوب طبیعتاً اینکه کشور بتواند این توازن را در سیاست خارجی خودش حفظ کند بسیار می‌تواند کمک کننده باشد به تامین توسعه و پیشرفت کشور و ایده‌آل این است که شرایطی پدید بیاید که این توازن برقرار باشد یعنی ایران بتواند از منابع و از امکانات همه بخش‌ها در حوزه بین الملل استفاده کند.
ایران در دفاع از متحدین خود تردید نمیکند
سوال: و در حوزه سیاست خارجی موضوع غزه و لبنان هم موضوع بسیار مهمی است که ساعتی پیش قطعنامه آتش بس از سوی آمریکا برای بار چندم باز وتو شد با توجه به اینکه حالا دولت آقای بایدن حمایت‌های بسیاری را از رژیم صهیونیستی داشت در جنگ که الان درگیر هست شما تحلیل تان از آنچه که دولت بایدن داشت چیه و فکر می‌کنید با آمدن ترامپ آیا این تغییر خواهد کرد آیا ما به آتش‌بس و صلح در منطقه نزدیک می‌شویم و یا داریم فاصله می‌گیریم؟
سنایی: این موضوع ابعاد مختلفی دارد ببینید یک بخشی است جنبه انسانی و اخلاق و اخلاقی آن هست که برای همه آحاد بشری که الان روی کره زمین زندگی می‌کنند و این جنایات و تجاوزات در طول بیش از یک سال گذشته جلوی چشم همه ما دارد اتفاق می‌افتد واقعاً دردناک است این در تاریخ به هرحال ثبت خواهد شد که رژیم صهیونیستی این گونه این بی محابا و این‌گونه بدون هیچ‌گونه ملاحظه انسانی و اخلاقی و کشتار وسیعی را انجام داده به هر حال جنگ هم قواعد خودش را دارد فرض بگیریم جنگی در جریان است این جنگ نیست. در واقع این یک نوع کشتار وسیعی و نسل‌کشی است که از جهت حقوقی هم واقعیت این است که یک نقطه سیاه توی تاریخ حقوق بین الملل و مجامع بین المللی است که حالا جلسه‌ای برگزار می‌شود نشستی می‌شود ولی احکام ویژه‌ای انجام نمی‌شود و، اما اینکه در آینده چه خواهد بود ببینید تا همین جا هم غزه، لبنان گروه‌های مقاومت ناکام گذاشتند اهداف شروع کنندگان این جنگ را اهداف رژیم اسرائیل را و هیچ کسی در دنیا مدعی نیست که پیروزی کسب کرده رژیم صهیونیستی در این تخریبی که پدید آورده و در این شرایطی که پدید آورده، اما اینکه آینده آن چگونه خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران زمین حمایتی که از محور مقاومت میکند و آن را آشکارا هم اعلام می‌کنیم سیاست رسمی کشور هست و ضمن اینکه اعلام میکند که هیچ جنگی را آغاز نکرده هیچ کدام از متحدینش هم آغازکننده هیچ جنگی نبودند همه اقداماتش در موضع دفاع و از حمایت از دوستانش در دفاع از خودشان انجام می‌دهد که از ابتدا هم موضعش جلوگیری از خونریزی و جنگ بوده و سیاست رسمی کشور این بوده بنابراین باید امیدوار باشیم سفر‌هایی که شد اقداماتی که شد.
ایران هم در واقع دو مسیر را پیموده در همین هفته‌های اخیر هم اعلام کرده و نشان داده که در دفاع از متحدین خودش تردید نمیکند، هم اینکه همه تلاشش را به کار گرفته که این کشتار و خلق فجایع از سوی رژیم اسرائیل تمام بشود بنابراین اینکه با روی کار آمدن سیاست رسمی به دونالد ترامپ که اعلام کرده این است که علاقه‌مند به شروع جنگ و تداوم هیچ جنگی نیست و امیدواریم که این موضع کمک کند، چون جلوگیری از خونریزی و این کشتار به خصوص زنان و کودکان و این باعث رنجش و باعث تاثر کل مردم دنیا و افکار عمومی شده و فکر می‌کنم که غرب بیش از هر چیز افکار عمومی دنیا را باخته در این موضوعی این به شکل آشکاری و همین قطعنامه‌ای که امریکا آخرین قطعنامه‌ای که برای آتش بس در غزه راوتو کرد اینکه یک ابزاری برای وتو به نام وتو که در واقع بعد از جنگ جهانی دوم برای جلوگیری از جنگ و برای جلوگیری از تنش در اختیار تعدادی از کشورها قرار داده شد برای وتو کردن در واقع قطعنامه آتش بس در غزه و جلوگیری از صلح به کار برده می‌شود بنابراین سیاست آمریکا و دولتی که د رآمریکا هم روی کار آمد و ابعاد مختلفی دارد و پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد و دولت‌های مختلف و جهت‌های مختلف در دنیا سعی می‌کنند که بخش‌های مختلفش را برآورد کنند و سوگیری‌های مختلفش را چه منفی و مثبت ارزیابی کنند و در سیاست خارجی خودشان در نظر بگیرند.
سوال: راجع به اوکراین می‌خواهیم بپرسم و به ویژه با توجه به این تصمیم اخیر آمریکایی‌ها مبنی بر صدور مجوز استفاده اوکراین از موشک‌های دوربرد که همه معتقدند این به تشدید تنش کمک خواهد کرد تحلیل شما چیه از این رفتار آمریکایی‌ها؟
سنایی: ببینید در افکار عمومی دنیا و بین تحلیلگران یک ایده‌ای تقریباً قطعی گرفته شد که روسیه روابط خیلی خوبی با ترامپ دارد و این روابط می‌تواند خیلی کمک کند به بهبود روابط بین روسیه و امریکا و همین طور کمک کند به پایان یافتن جنگ اوکراین منتها موضوع به این سادگی نیست موضوع به این سادگی نیست در دوره گذشته که هم‌زمان با سفارت من در کشور روسیه هم بود که چنین امیدواری هم در خود روسیه پدید اومد آن قدر که زمان انتخابات اول احترام محبوبیت ترامپ در روسیه در بین در نظرسنجی‌ها روسیه کمتر از آمریکا نبود بالاتر از آمریکا بود منتها به تدریج فروکش کرد این خوش بینی این خوش‌بینی فروکش کرد و در تعامل ترامپ و کنگره نهایتاً اقدام مثبتی بین روسیه و آمریکا شکل نگرفت و بلکه تحریم‌ها مقدار افزایش هم پیدا کرد ما تا الان دو تا موضوع، دوتا تفاوت با آن دوره دارد یکی اینکه ترامپ به مجلس سنا هم همراهش هست بر اساس این انتخاباتی که برگزار شد یکی اینکه جنگ اوکراین در جریان است و ترامپ رسماً اعلام کرد که مخالف جنگ هست و در خود روسیه یک خوش بینی بسیار محتاطانه وجود دارد و خوش بینی بسیار، همین تعبیری که عرض می‌کنم محتاطانه‌ای وجود دارد در بهبود روابط روسیه و آمریکا و سلاح‌هایی هم که تحویل شد و تشدید اقدامات خوب طبیعتاً هموان سیاست دولت دموکرات است که تا روی کار آمدن دولت جدید آمریکا به شرایط را تشدید کنند البته اگر بنا باشد که گفت و گویی هم انجام بشود خب طبیعتاً طرف‌ها سعی می‌کنند که در میدان موضع حداکثری را اتخاذ کنند ممکن این تشدید اوضاع هم تا اندازه‌ای تو این این چارچوب تحلیل بشود، اما این که دولت کنونی آمریکا تلاش میکند که اوضاع چندان تشدید بشود که اصلاحش هم راحت نباشد این هم نکته‌ای است که مد نظر تحلیلگران بین‌المللی قرار گرفته.
سوال: بسیار خوب در ارتباط با موضوع حمله‌ای که رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران مرتکب شده خوب مستحضر هستید که آمریکایی‌ها زمینه آن را فراهم کردند و کمک کردند به رژیم صهیونیستی در این زمینه برخی از کارشناسان معتقد هستند که توی یک چنین شرایطی دولت علاوه بر اقدامات دیپلماتیک بعد آن ادبیات تهاجمی را هم علیه آمریکایی‌ها ها به کار ببند مثلا الان که صحبت از وعده صادق سه است و اینکه ما قطعاً پاسخ آن حمله را خواهیم داد برای جلوگیری از کمک مجدد آمریکایی‌ها خیلی با ادبیات عادی نباید با آمریکایی‌ها صحبت کرد تحلیل شما چیه چقدر این نظر را قائل هستید؟
سنایی: ببینید فکر می‌کنم موضعی که و سخنی که مقام معظم رهبری داشته‌اند که موظف کردند مسئولین امر را که تصمیمات لازم را بگیرند و عمل‌کننده حجت کافیست و به هر حال در کشور تصمیمات در مجاری خودش اتخاذ می‌شود طبیعتاً در دفاع از اصول کشور نباید کوتاه آمد در دفاع از مبانی نظام و کشور و دفاع از استقلال کشور دفاع از تمامیت ارضی کشور من فکر می‌کنم که اینکه ایران برای بازدارندگی خودش ارزش و اهمیت ذاتی و حیاتی قائل هست این را همه دنیا احساس کردند و فهمیدند و حالا اینکه ممکن است دیدگاه‌ها و ادبیات‌های مختلفی هم باشد تنوعی هم در این زمینه باشد این بحث دیگر است خوب از طرفی دیگر هم اتخاذ یک رویکرد و مواضع که می‌تواند خسارت ایجاد کند و آسیب کند برای کشور آنها را هم باید دقت کرد یعنی نه خیلی باید جلوتر از سیاست‌های نظام حرکت کرد نه خیلی عقب‌تر از آن، چون فکر می‌کنم که تصمیمات در مجاری خودش گرفته می‌شود و یک نوع هماهنگی هم وجود دارد اینکه در کشور هم تنوع وجود دارد جزو نعماتی است که در کشور ما هست و امکانی است که در نظام سیاسی ما فراهم شده این تفاوت دیدگاه‌ها و، اما اینها نهایتاً باید سر جمعش تامین منافع ملی کشور و اجرای سیاست‌های کلی نظام باشد اگر دقت کرده باشید آقای رئیس‌جمهور هم ابتدا و پایان همه سخنانش این هست که سیاست‌های کلی نظام و دیدگاه‌های کلان و این روشن هست و تنوع دیدگاه‌ها و اظهار نظر‌ها نعمت در کشور است، اما اینکه همه چیز هم در ریل سیاست‌های کشور و در ریل‌های سیاست‌های کلان باشد اسناد بالادستی باشد و سیاست‌های کلان کشور و مقام معظم رهبری باشد این هم اصل پذیرفته‌ای است که به نفع نظام سیاسی است و تامین اهداف کشور هم منوط به حرکت در همان ریل است بشود.
سوال: در مجموع با توجه به شرایطی که در منطقه ما شاهد هستیم یعنی از یک سمت غزه و لبنان با رژیم صهیونیستی درگیر هستند، یمنی‌ها درگیرند جبهه‌های مقاومت در سوریه عراق درگیر این ماجرا هستند ما در آستانه یک حمله به رژیم صهیونیستی هستیم بنا بر وعده‌ای که مقامات ما دادند از آن طرف جنگ اوکراین و روسیه دارد وارد شرایط جدیدی می‌شود کره شمالی به نوعی درگیر شده توی این ماجرا و از آن طرف دولت ترامپ آمده سرکار در مجموع این پازل درهم تنیده تو در تو را شما چطور تحلیل می‌کنید آینده را چطور می‌بینید؟
سنایی: ببینید واقعش این است که من اینجا دیگر بحث نگاه شخصی است این را بیشتر در همین مختصات دوره گذار می‌بینم آشوب و آشفتگی در حوزه منطقه‌ای و جهانی خیلی جهان و عرصه بین الملل در دوره خوش خودش نیست و دوره خوشی را سپری نمیکند بنابراین یک از مختصات همین دوره گذار هست این آشفتگی‌ها، در عین حال تهدید‌ها بیشتر است و می‌شود گفت که فرصت‌ها هم بیشتر است یعنی این امکان را در نظام بین الملل قطبیده گی نیست مثل گذشته و مثل دوره دو قطبی که ممکن است به تعبیری بلبشوست ممکن است به تعبیری نا امنی است آشفتگی است ولی این در همین شرایط قدرت‌های نو ظهوری در عرصه بین الملل پدیدار شدند امروزه در دنیا از قدرت‌های جدیدی اسم برده می‌شود که بسیاری شان تا قبل از جنگ جهانی دوم مستعمره بودند امروز جزو قدرت‌های اصلی نظام بین الملل هستند الان وقتی سخن از قدرت‌های نظم ساز می‌شود از برخی از قدرت‌های منطقه‌ای ازجمله ایران هم اسم برده می‌شود بنابراین این دوره گذار هم پیچیدگی خاص خودش را دارد شاید محاسبه دقیق، شناخت دقیق اشراف به مسائل، دقت در حرکت و جابه جا کردن مهره‌ها برای یک کشور در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی‌اش بسیار حائز اهمیت است و این محاسبات می‌تواند کمک کند به اینکه کشوری در همچین فضای رشد هم بکند یعنی می‌تواند پیشرفت خودش را سرعت بدهد و من امیدوار هستم که کشور ما با تجربیاتی که کسب کرده، بسیاری از البته این ناامنی‌ها در اختیار کشورمان نیست در اختیار کشور ممکن همسایه ما نباشد و به هر حال محیط منطقه ما هم محیط منطقه‌ای خاورمیانه هم به خاطر دوره استعمار کهنی که داشته دوره استعمار نوینی که الان در بسیاری از کشورها دارد سپری می‌شود، ممکن است در ظاهر حضوری ندارند قدرت‌های بیگانه به شکل استعماری، اما واقعاً بالاخره در تصمیمات و در بسیاری از حوادث تاثیرگذار هستند. این منطقه ما را بسیار حساس‌تر کرده و طبیعتاً جمهوری اسلامی ایران هم با تجربه‌ای که کسب کرده ضمن تامین اهداف خودش و پیشرفت امور محاسبات دقیقی را دارد.
منبع خبر "
صدا و سیما" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد.
(ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
