سه شنبه 13 آذر 1403
Tuesday, 03 December 2024
محققان در پژوهشی دریافته‌اند اقامت طولانی‌مدت در فضا می‌تواند حافظه، سرعت پردازش و توجه فضانوردان را کاهش دهد. این امر ممکن است برای مأموریت‌های آینده چالش‌برانگیز باشد.
مطالعه‌ای نشان داده فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) پس از 6 ماه اقامت در ایستگاه، کاهش سرعت در تصمیم‌گیری، توجه و پردازش اطلاعات را تجربه کرده‌اند. این یافته‌ها نگرانی‌هایی را درمورد تأثیرات احتمالی اختلالات شناختی در مأموریت‌های آینده به مریخ ایجاد کرده است.
نیروی جاذبه ضعیف، تشعشعات مضر و نبود طلوع و غروب منظم خورشید، می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر سلامت فضانوردان (ازجمله کاهش عضلات و افزایش خطر بیماری‌های قلبی) بگذارد اما اثرات شناختی سفرهای فضایی طولانی‌مدت کمتر مستند شده است.
«شینا دِو» از مرکز فضایی جانسون ناسا در هیوستون و همکارانش، عملکرد شناختی 25 فضانورد را طی مأموریت‌هایشان در ایستگاه فضایی بین‌المللی بررسی کرده‌اند.
این تیم 10 آزمون مختلف را برای فضانوردان طراحی کرده بود که برخی از آنها روی زمین (یک بار قبل و دو بار بعد از مأموریت) و برخی دیگر در ایستگاه فضایی، هم در اوایل مأموریت و هم در مراحل پایانی انجام شد.
این آزمون‌ها شامل ارزیابی ظرفیت‌های شناختی فضانوردان، مانند استدلال انتزاعی و میزان ریسک‌پذیری آنها بود که با آزمایش‌هایی درباره تشخیص الگوها در شبکه و توقف بادکردن بادکنک پیش از ترکیدن آن انجام شد.
نتایج مطالعه نشان داد فضانوردان در ایستگاه فضایی، برای آزمون‌هایی که سرعت پردازش، حافظه کاری و توجه را می‌سنجیدند، زمان بیشتری نیاز داشتند اما دقت آنها حفظ شده بود.
بااینکه کاهش کلی در توانایی‌های شناختی یا اثرات بلندمدت دیده نشد، پس از بازگشت به زمین، مواردی مانند سرعت پردازش مدت بیشتری برای بازگشت به حالت عادی نیاز داشتند.
«الیزا رافائلا فره» از دانشگاه بیرکبک لندن می‌گوید داشتن داده‌های دقیق درباره اثرات شناختی سفرهای فضایی برای مأموریت‌های انسانی آینده ضروری است و باید داده‌های بیشتری برای درک کامل‌تر از این تأثیرات جمع‌آوری کرد:
«مأموریت به مریخ نه‌فقط از نظر زمانی طولانی‌تر است، بلکه نیازمند استقلال بیشتری خواهد بود. فضانوردان در مریخ به‌دلیل فاصله زیاد و تأخیر در ارتباطات، تعامل متفاوتی با کنترل زمینی خواهند داشت؛ بنابراین آنها باید در تصمیم‌گیری‌ها کاملاً مستقل عمل کنند و عملکرد شناختی قوی اهمیت بسیاری خواهد داشت. قطعاً نمی‌خواهید فضانوردانی در مریخ داشته باشید که به‌لحاظ توجه، حافظه یا سرعت پردازش، واکنش آهسته‌ای دارند.»
«جو باور» از دانشگاه ایست آنگلیا در بریتانیا، معتقد است به‌دلیل محیط غیرعادی فضا کاهش عملکرد شناختی قابل‌پیش‌بینی است:
«این موضوع لزوماً جای نگرانی زیادی ندارد اما آگاهی از آن مفید است؛ به‌ویژه برای شناخت محدودیت‌ها در این محیط‌های سخت مانند فضا.»
باور اضافه می‌کند این آگاهی می‌تواند برای فضانوردان در مأموریت‌های طولانی‌تر بسیار مفید باشد: «این فقط به نتایج آزمون‌ها مربوط نمی‌شود، بلکه به درک فضانورد از توانایی خود نیز وابسته است؛ برای مثال، ما می‌دانیم در شرایط کمبود خواب، عملکردمان ممکن است کاهش یابد اما شاید متوجه افت عملکرد خود نشویم.»
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد برنامه‌ریزی و آمادگی برای مأموریت‌های فضایی آینده باید به‌طور ویژه شامل راهکارهایی برای مدیریت و بهبود توانایی‌های شناختی فضانوردان در مواجهه با شرایط خاص و چالش‌های محیطی فضا باشد.
