تصاویر ماهوارهای جاسوسی که بهتازگی از حالت طبقهبندی محرمانه خارج شدهاند یک سایت جنگی ۱۴۰۰ ساله در کشور عراق را نشان میدهند که گمان میرود نبرد قادسیه میان اعراب و ایرانیان در آنجا رخ داده باشد.
این تصاویر ماهوارهای را سال ۱۹۷۳ سیستم ماهوارهای ایالات متحده به نام KH-9 گرفته است و بقایای سکونتگاهی ۱۴۰۰ ساله را نشان میدهد. محققان در مطالعهای که ۱۲ نوامبر در مجله Antiquity منتشر شد، گزارش دادند با کمک این تصاویر توانستهاند محل گمشده نبرد قادسیه را شناسایی کنند.
نبرد قادسیه بین ارتش مسلمانان عرب و امپراتوری ساسانی که بین سالهای ۲۲۴ تا ۶۵۱ پس از میلاد بر منطقهای که ایران کنونی نامیده میشود حکومت میکرد، روی داد. گفته میشود که این نبرد بین سالهای ۶۳۶ یا ۶۳۷ بعد از میلاد رخ داده است. براساس فرهنگنامه بریتانیکا، در نتیجه این نبرد ارتش مسلمانان در زمان خلافت عمر توانستند ارتش ساسانیان را شکست دهند و بر ایران مسلط شوند.
«ویلیام ددمن»، باستانشناس دانشگاه دورهام در بریتانیا و نویسنده اصلی این مطالعه، و همکارانش در ابتدا به دنبال یافتن محل نبرد قادسیه نبودند. آنها قصد داشتند با استفاده از تصاویر ماهوارهای گرفته شده در سال ۱۹۷۳، مسیر حج درب زُبیده بهعنوان بخشی از میراث جهانی یونسکو را بررسی کنند. درب زبیده شهر کوفه عراق را به مکه در عربستان سعودی متصل میکرد و بین سالهای ۷۵۰ تا ۸۵۰ پس از میلاد در زمان خلافت عباسی مهمترین مسیر حج برای مسلمانان بود.
براساس بیانیه دانشگاه دورهام، محققان پس از بررسی تصاویر ماهوارهای دریافتند که ممکن است محل گمشده نبرد قادسیه را شناسایی کرده باشند. همچنین سوابق نبرد سرنخهایی از محل این نبرد به دست داده بود؛ برای مثال، در متون تاریخی به دیواری به طول ۱۰ کیلومتر اشاره شده بود که القادسیه را به شهر همسایه متصل میکرد و این شهر جنوب یک آب، بین یک خندق و نهر پل قرار داشت. آثار کشفشده در این محل با توصیفهای گذشتگان مطابقت دارد.